بارداری به سه دوره ۳ ماهه تقسیم میشود که سه ماه اول شامل هفتههای ۱ ام تا ۱۳ ام حاملگی است. با اینکه انجام مراقبتهای لازم در تمام مدت ۹ ماه بارداری اهمیت زیادی دارد، اما مراقبتهای سه ماه اول از اهمیت ویژهتری برخوردار است. این متن به بررسی تمام مراقبتهای سه ماه اول بارداری میپردازد.
چرا انجام مراقبت های سه ماه اول بارداری مهم است؟
هنگامی که بارداری آغاز میشود شرایط مادر و جنین دارای حساسیتهای بالایی است زیرا هر گونه اشکال و آسیب میتواند به از بین رفتن جنین و یا مشکلاتی برای مادر منجر شود. به همین دلیل لازم است که در این مدت یعنی از هفته اول تا 13 ام بارداری تمرکز زیادی بر روی انجام اقدامات و مراقبتهای ضروری داشته باشید تا حاملگی با روند درست و کامل خود پیش برود و زایمانی بیخطر به همراه داشته باشد.
ویژگی ها و شرایط سه ماه اول بارداری چیست؟
در سه ماه اول بارداری شرایط جسمی و روحی مادر دچار تغییراتی میشود. علائمی همچون لکهبینی و حتی خونریزی، حساس شدن سینهها، درد در ناحیه شکم و لگن، تکرر ادرار، افزایش ترشحات واژن، خستگی و بیحالی، نوسانات خلقی و روحی، تهوع صبحگاهی، تغییر ذائقه غذایی و افزایش وزن از مهمترین ویژگیهای سه ماه اول بارداری به شمار میروند.
شرایط جنین و اندازه شکم مادر در سه ماه اول بارداری
شگفتانگیز است که یک تخمک بارور شده در هفته اول بارداری در مدت سه ماه میتواند به یک جنین که دارای قلبی تپنده است، تبدیل شود. در مورد شرایط جنین در سه ماه اول بارداری باید گفت که در این مدت ارگانهای اصلی بدن او تشکیل میشوند، سیستم گردش خون، قلب و سیستم گوارشی شکل میگیرد، در هفته ششم قلب شروع به تپیدن میکند و سیستم عصبی و ماهیچهها کم کم به تکامل میرسند. در پایان سه ماه اول جنین در حدود 6 تا 7 سانتیمتر است و 73 گرم وزن دارد. اندازه شکم مادر نیز در این سه ماه بزرگتر شده و در پایان 3 ماه برآمدگی کوچکی در پایین شکم او مشاهده میشود.
مراقبت های سه ماه اول بارداری شامل چه مواردی است؟
همانطور که گفته شد اهمیت نگهداری از جنین در سه ماه اول بارداری بسیار زیاد است و به همین دلیل انجام اقدامات مراقبتی در این دوره میتواند تا حد زیادی تضمین کننده سلامت و ادامه بارداری باشد. این مراقبتها شامل موارد زیر خواهد بود:
انجام آزمایشات مربوط به سه ماه اول بارداری
از آنجایی که امروزه برخی از اختلالات ژنتیکی و کروموزومی را میتوان از طریق سونوگرافی تشخیص داد، انجام سونوگرافیهای لازم از جمله سونوگرافی NT در این دوره بسیار مهم است. این سونوگرافی در هفته 11 ام و 13 ام حاملگی انجام میشود. به طور کلی انجام سونوگرافی NT، سونوگرافی NB، آزمایش خون برای بررسی هورمونها، آزمایشات اولیه بارداری شامل آزمایش ادرار، بررسی عفونتهای سرخجه، غربالگری بیماریهای مقاربتی و شناسایی خطرات احتمالی در سه ماه اول بارداری اکیدا توصیه میشود.
داشتن رژیم غذایی مناسب
برای حفظ سلامت جنین و ادامه بارداری رعایت کردن الگوی تغذیهای مناسب از اهمیت ویژهای برخوردار است. در طول این مدت رژیم غذایی مادر باید سرشار از پروتئین، چربی و کربوهیدرات باشد. مصرف میوه، سبزیجات، لبنیات و میان وعدههای سالم برای تامین پروتئین، ویتامین و مواد معدنی مهم است.
مصرف ویتامین و مکمل های دارویی
مادر در سه ماه اول بارداری باید طبق دستور پزشک از ویتامینها و مکملهای دارویی استفاده کند. در این دوره دریافت ویتامینهای A، B6، C و D3 بسیار مهم است. این مواد علاوه بر آنکه از طریق رژیم غذایی تامین میشوند، با مصرف مکملهایی نظیر مولتی ویتامینهای دوران بارداری که شامل فولیک اسید، آهن، کلسیم و زینک هم هستند، دریافت میگردند.
دیگر مراقبت های سه ماه اول بارداری
-
انجام تمرینات ورزشی سبک مثل پیادهروی
-
انجام یوگا
-
انجام تمرینات کگل
-
مصرف آب به اندازه کافی
-
قرارگیری در شرایط آرام و به دور از استرس
در سه ماه اول بارداری چه کارهایی را نباید انجام داد؟
انجام ندادن برخی کارها به اندازه انجام دادن برخی مراقبتهای مهم، مفید است. خوردن بعضی غذاها، انجام برخی کارها و قرارگیری در شرایط خاص میتواند بارداری را به خطر بیاندازد. این کارها عباتند از:
-
مصرف سیگار و الکل
-
انجام فعالیتهای ورزشی شدید
-
مصرف ماهی و گوشت خام
-
مصرف داروهای گیاهی
-
داشتن رابطه جنسی تا پیش از اولین سونوگرافی