نشانه‌های درد واقعی زایمان چیست؟

هر خانم بارداری در طول بارداری و مخصوصاً در ماه آخر به فکر زایمان و نوع آن می‌باشد. حتما می‌دانید که طبیعتاً اکثر زایمان‌ها به صورت طبیعی و یا واژینال صورت می‌گیرد.
اما در برخی مواقع پزشک یا ماما تشخیص می دهد که سزارین برای بیمار بهتر از یک زایمان طبیعی مشکل می باشد و البته در برخی مواقع اصلا امکان زایمان طبیعی وجود ندارد. در این بخش سعی براین است که این دو نوع زایمان تشریح شوند و تا حدودی مزایا و معایب آنها با هم مقایسه گردند.
همچنین نگاهی داریم به علائمی که از شروع زایمان خبر می دهند. این علائم عبارتند از: پاره شدن کیسه آب، ریتم منظم انقباضات زایمان و کم شدن فواصل آنها.

زایمان طبیعی
خیلی زودتر از شروع زایمان، رحم شما (که جایگاه جنین از اوّل بارداری تا زمان تولد بوده) برای زایمان آماده می شده است . وقتی حامله نیستید، رحم یک عضو تو خالی است به اندازه یک گلابی.
در آخر بارداری ،ظرفیت آن تا حدود ۵۰۰ برابر افزایش می یابد و وزن آن از حدود ۴۰ گرم به ۸۵۰ گرم افزایش می یابد. الیاف عضلانی که رحم را می سازند تا ۱۰ برابر ضخامت اصلی شان رشد می کنند . رحم دارای دو بخش مشخص می باشد : جسم رحم و دهانه ی رحم.
جسم رحم یا قسمت بالایی آن در طول حاملگی بزرگ و نازک می شود و دهانه رحم (یا مدخل آن) بلند و ضخیم می گردد . در زمان دردهای زایمانی، جسم رحم منقبض و منبسط می شود و دهانه رحم نازک و باز می گردددو به طرف بالا و اطراف سر جنین کشیده می شود.
رحم یکی از قوی ترین عضلات بدنتان می باشد و می تواند با قدرت زیادی در زمان زایمان منقبض گردد . البته این عضو ماهیچه ای به دفعات زیادی در طول زندگیتان منقبض شده است و ممکن است شما انقباضات آنرا به صورت دردهای خفیف یاشدید دوران قاعدگی حس کرده باشید.
در طول بارداری و مخصوصاً اواخر آن، رحم با فواصل نامنظم برای مدت کوتاه (حدود ۲۵ ثانیه ) منقبض می شود. اینها انقباضات ((براکستون هیکس)) هستند و برخلاف انقباضات زایمانی، بتدریج بهم نزدیک تر نمی شوند و معمولاً دردناک نیستند.
ممکن است آنها رابه صورت سفت شدن شکمتان تشخیص دهید. این انقباضات رحم را برای انقباضات اصلی زایمان آماده می سازندو گردش خون جفت راافزایش می دهند .
حال ممکن است این سؤال برای شما پیش آید:

من چگونه متوجه دردهای واقعی زایمان شوم؟
همواره بدن نشانه هایی را از خود بروز می دهد که باید آن ها را شناخت. سه علامت مشخص برای دردهای واقعی زایمانی وجود دارد که ممکن است فقط یکی را تجربه کنید و یا هر سه را ، و آنها عبارتند از :
انقباضات منظم رحمی
آنها معمولاًهر ۵ دقیقه بروز می کنند و از ۴۵ ثانیه تا ۶۵ ثانیه نیز دوام دارند (هرچه دردها پیشرفت می کنند، فاصله انقباضات کمتر شده و طول هر انقباض بیشتر می شود). با گذاشتن دست برروی شکم می توان انقباضات را لمس کرد و البته احساس آنها، اگر هم دردناک نباشد، ناراحت کننده هست.
نشانه و یا نشانه خونی
خارج شدن مقدار کمی خون قهوه ای از رحم و یا ماده ای شبیه به سفیده ی تخم مرغ که گاهی آغشته به رگه های خونی می باشد ،همین نشانه است . این ماده از همان اوایل حاملگی، دهانه رحم را بسته تا از عفونت رحم جلوگیری نماید.
البته این نشانه وقتی ارزش دارد که از ۲۴ ساعت قبل معاینه ی داخلی نشده باشید. اگر خون قرمز روشن و یا جریان خون مانند قاعدگی از رحم شما خارج شد، حتماً فوراً به ماما یا پزشکتان اطلاع دهید و یا به بیمارستان مراجعه کنید.
پاره شدن کیسه آب
در داخل رحم ، جنین در کیسه ای پر از نوعی آب یا مایع قرار دارد. پارگی این کیسه ،معمولاً در جریان دردهای زایمانی و در اواخر مرحله ی اوّل زایمان صورت می گیرد ولی برخی موارد خیلی زود (حتی بدون شروع درد و انقباض) رخ می دهد.
با پارگی کیسه ی آب باید فوراً به بیمارستان بروید، چرا که هر چه فاصله ی پارگی کیسه ی آب تا زایمان بیشتر باشد، احتمال عفونت نیز بیشتر می شود. همچنین خطر پایین آمدن بند ناف نیز وجود دارد.
کیسه ی آب ممکن است به صورت نشت کردن پاره شود و یا بطور ناگهانی. مایع آن معمولاً شفاف است و بوی نامطبوعی مانند ادرار ندارد. اگر این مایع سبز، زرد ویا قهوه ای باشد فوراً به ماما یا پزشکتان اطلاع دهید.
چون علامت آن است که جنین مکونیم (اوّلین مدفوع جنین یا نوزاد) دفع کرده است و نشانه زجر جنین می باشد که در این صورت باید فوراً زایمان انجام شود. اگر شخصی هنوز به اندازه کافی برای زایمان طبیعی پیشرفت نکرده باشد باید سزارین شود.

دردها و انقباضات زایمان

شروع زایمان علائم مختلفی دارد که انقباضات متناوب، قابل اعتمادترین علامت آن است. اما انقباضات نیز انواع متفاوتی دارد و وقوع هر کدام، الزاماً نشانۀ شروع زایمان نیست. با شناخت انقباضات رحم، شما می‌توانید دردها و انقباضات واقعی زایمان را بشناسید و در زمان مناسب به بیمارستان مراجعه کنید. همچنین شناخت این علائم به شما کمک می‌کند تا در صورت شروع زایمان زودرس ، آن را تشخیص دهید و برای رفتن به بیمارستان اقدام کنید. در این مطلب با زمان شروع انقباضات، مدت آن و شناخت انقباضات زایمان آشنا خواهید شد.

زمان شروع درد و انقباضات
زمان شروع دردهای زایمان برای خانم‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. در برخی خانم‌ها زایمان به طور طبیعی در پایان هفتۀ ۳۷ اتفاق می‌افتد و در برخی دیگر ممکن است تا پایان هفتۀ ۴۱ نیز طول بکشد. پس طبیعی است که زمان شروع دردها برای همۀ خانم‌های باردار یک زمان مشخص نباشد. برای تشخیص این موضوع که دردهای انتهای بارداری، ‌دردهای واقعی زایمان است، ‌خانم باردار ابتدا باید بتواند دردهای واقعی و دردهای کاذب را از یکدیگر تشخیص دهد. همچنین برای اینکه به طور تقریبی بدانید دردهایتان از چه زمانی آغاز می‌شود، می‌توانید به جواب سونوگرافی سه ماهۀ اول خود ‌نگاهی بیندازید. در سه ماهۀ اول، پزشک یا ماما از روی اولین روز آخرین قاعدگی‌تان تاریخ زایمان را مشخص می‌کنند. تاریخ زایمانتان هر تاریخی که بود، شما می‌توانید از دو هفته قبل منتظر دردهای زایمان باشید. توجه داشته باشید که اگر دردها و انقباضات شما شبیه درد و انقباض زایمان است، اما سن بارداری شما به ۳۷ هفته نرسیده، بهتر است سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. از آنجا که در برخی موارد، پیشگیری از زایمان زودرس امکان‌پذیر است، درصورتی‌که احساس کردید دردهای زایمان شما، قبل از هفتۀ ۳۷ شروع شده است، به بیمارستان مراجعه کنید.
انقباضات می‌تواند کمی زودتر هم وجود داشته باشد. در ماه چهارم بارداری، ممکن است انقباضات بدون دردی در رحم خود احساس کنید. به مرور و با نزدیک شدن زمان زایمان، این انقباضات باعث بروز درد می‌شود و مانند دردهای قاعدگی، حالت گرفتن و ول کردن دارد. با رسیدن زمان زایمان، مدت زمان منقبض شدن ماهیچه‌های شما نیز تغییر می‌کند. در فاز نهفتۀ زایمان، یعنی زمانی که دهانۀ رحم شروع به باز و نازک شدن می‌کند، هر انقباض حدود ۳۰ تا ۴۵ ثانیه طول می‌کشد و در فاز فعال، یعنی زمانی که سرعت باز شدن دهانۀ رحم افزایش می‌یابد، این زمان به حدود ۴۰ تا ۶۰ ثانیه می‌رسد. به این معنی که شما ۶۰ ثانیه درد احساس می‌کنید، سپس درد برای یک یا دو دقیقه آرام می‌شود و پس از آن، دوباره ۶۰ ثانیه درد خواهید داشت. در فاز انتقالی زایمان، شدت انقباضات به طور ناگهانی افزایش می‌یابد و ۶۰ تا ۹۰ ثانیه طول می‌کشد. پس از خروج سر جنین به تدریج انقباضات بیشتر می‌شود و درد نیز احتمالاً کاهش می‌یابد.

شناخت انقباض و دردهای زایمان
در پایان بارداری به شکل طبیعی، هورمون‌های پروستاگلاندین و اکسی‌توسین در بدن مادر ترشح می‌شود. اکسی‌توسین یک هورمون طبیعی است که فرایند زایمان را آغاز می‌کند. نوع صنعتی این هورمون برای القای زایمان کاربرد دارد و احتمالاً شما آن را تحت عنوان آمپول فشار می‌شناسید. اکسی‌توسین به همراه پروستاگلاندین، دردهای زایمان را تداوم می‌بخشد و باعث باز شدن دهانۀ رحم می‌شود. انقباضات زایمان معمولاً دردناک است. دردهای زایمان نیز ناشی از انقباضات ماهیچه‌های رحم و فشار روی دهانۀ رحم است. این دردها ممکن است از کمر شروع شود و به زیر شکم برسد یا از بالای شکم شروع شود و تا لگن و کشالۀ ران نیز امتداد یابد. انقباضات اولیه ممکن است با علائم گوارشی مانند اسهال همراه باشد. انقباضات طول بارداری شامل دو انقباض به نام‌های انقباضات براکستون هیکس یا کاذب و انقباضات زایمان به شرح زیر است:
انقباضات براکستون هیکس یا کاذب: انقباض براکستون هیکس معمولاً با درد همراه نیست و شما حس می‌کنید که رحم شما سفت شده است و بعد از چند ثانیه، دوباره به حالت قبل برمی‌گردد. انقباضات براکستون هیکس برخلاف انقباضات زایمان منظم نیست، با فعالیت کردن بیشتر نمی‌شود و شدت آن به مرور افزایش نمی‌یابد. انقباضات کاذب زایمان، زمانی بیشتر می‌شود که بدنتان دچار کم‌آبی است یا زیاد روی پاهای خود ایستاده‌اید. انقباضات کاذب زایمان معمولاً نامنظم است و در فواصل کوتاهی به وجود می‌آید. این انقباضات معمولاً ضعیف است. اگر هم شدید باشد، به مرور از شدت آن کاسته می‌شود. این انقباضات اغلب در لگن یا جلوی شکم به وجود می‌آید و با استراحت برطرف می‌شود. انجام دادن موارد زیر می‌تواند برای کاهش انقباضات کاذب مفید باشد و اگر با انجام این حرکات، انقباضات بهتر نشد، می‌توانید با ماما یا پزشک خود تماس بگیرید:
- مقدار زیادی آب بنوشید.
- تغییر وضعیت بدهید. اگر ایستاده‌اید، بنشینید و اگر نشسته‌اید، دراز بکشید.
- به پهلوی چپ دراز بکشید.
انقباضات زایمان: انقباضات زایمان در هفته‌های آخر بارداری شروع می‌شود و ویژگی‌های خاصی دارد که شناخت این ویژگی‌ها به شما کمک می‌کند تا بتوانید در زمان درستی به بیمارستان مراجعه کنید. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:
- ریتم منظمی دارد.
- با فعالیت تشدید می‌شود و با تغییر در موقعیت برطرف نمی‌شود.
- به تدریج بیشتر و شدیدتر می‌شود و فواصل آنها کم خواهد شد.
- هنگام انقباضات ممکن است ترشحات واژن غلیظ آغشته به خون مشاهده ‌شود که معمولاً صورتی رنگ است.
- ممکن است با اسهال و درد روده همراه باشد.
- کیسۀ آب پاره می‌شود.
- کمردرد آزاردهنده و احساس فشار در شکم و لگن وجود دارد.
زمانی که مطمئن شوید دردهای واقعی زایمان شروع شده‌اند و این انقباضات منظم است، به بیمارستان بروید. مهم نیست که نیمه‌های شب باشد یا هر زمان دیگری از روز و اگر تشخیص شما در مورد زمان رفتن به بیمارستان درست نبود نیز ناراحت نشوید. این فرصتی برای بررسی سلامت شما و فرزندتان بوده است. اگر به زمان زایمان نزدیک هستید، می‌توانید در محوطۀ بیمارستان قدم بزنید تا زمان مناسب فرا برسد. هنگام ورود به بیمارستان ممکن است ماماها یا پزشکان از شما سوالاتی بکنند. آنها در واقع علاوه بر کسب اطلاع در مورد وضعیت فعلی شما می‌خواهند با توجه به نحوۀ پاسخگویی شما شدت دردتان را اندازه‌گیری کنند. بنابراین صادقانه در مورد شدت درد خود پاسخ بدهید.