آنژیوگرافی قلب چیست؟ دلایل انجام و فرایند آن

بسیاری از افرادی که مشکلات قلبی را تجربه می‌کنند بدون شک نام فرایند آنژیوگرافی قلب  به گوششان خورده است. این آزمایش یک روش پزشکی دقیق برای بررسی سلامت عروق کرونری است که وظیفه تأمین خون‌رسانی به قلب را بر عهده دارند. این فرایند اغلب به منظور تشخیص انسدادها، بررسی عملکرد قلب و برنامه‌ریزی برای درمان انجام می‌شود. اما دلایل انجام آنژیوگرافی قلب چیست؟ در ادامه بیشتر درباره این آزمایش و نحوه انجام آن صحبت خواهیم کرد.

آنژیوگرافی قلب چیست و چگونه انجام می‌شود؟

در پاسخ به آنژیوگرافی قلب چیست؟ باید بگوییم که این آزمایش یک روش تشخیصی پیشرفته است که برای بررسی عروق کرونری قلب و ارزیابی مشکلات احتمالی مانند انسداد یا تنگی عروق استفاده می‌شود. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا به طور دقیق جریان خون به قلب را بررسی کرده و در صورت نیاز، برنامه درمانی مناسبی را تعیین کنند.

فرایند انجام آنژیوگرافی قلب شامل موارد زیر می‌شود:

• آمادگی بیمار: بیمار به صورت ناشتا در مرکز پزشکی حاضر می‌شود.
• آماده‌سازی محل ورود کاتتر: در ناحیه مچ دست یا کشاله ران ضدعفونی و بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
• قرار دادن کاتتر: پزشک کاتتر را از طریق شریان مشخص وارد عروق می‌کند.
• تزریق ماده حاجب: ماده حاجب به عروق تزریق می‌شود تا عروق کرونری در تصاویر اشعه ایکس قابل مشاهده باشند.
• تهیه تصاویر: با استفاده از دستگاه اشعه ایکس، تصاویر دقیق از عروق کرونری گرفته می‌شود.
• بررسی تصاویر: پزشک تصاویر را برای شناسایی انسداد یا مشکلات عروقی تحلیل می‌کند.
• پایان فرایند: کاتتر خارج شده و ناحیه ورود پانسمان می‌شود. بیمار برای چند ساعت تحت نظر قرار می‌گیرد.
• ارائه نتایج و برنامه درمانی: پزشک نتایج را توضیح می‌دهد و در صورت نیاز به اقدامات درمانی، برنامه‌ریزی می‌کند.

دلایل انجام آنژیوگرافی قلب چیست؟

دلایل متعددی برای انجام آنژیوگرافی قلب وجود دارد که در این بخش به بررسی شایع‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

تشخیص بیماری عروق کرونری

عروق کرونری وظیفه تأمین خون‌رسانی به قلب را بر عهده دارند. انسداد یا تنگی این عروق می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی شود. آنژیوگرافی با ارائه تصاویر دقیق از عروق، به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات احتمالی مانند انسداد یا کاهش جریان خون را شناسایی کند.

ارزیابی درد قفسه سینه (آنژین)

درد یا فشار در قفسه سینه یکی از نشانه‌های شایع مشکلات قلبی است. اگر این درد با فعالیت بدنی یا استرس بیشتر شود، ممکن است ناشی از کاهش جریان خون به قلب باشد. آنژیوگرافی به پزشکان کمک می‌کند تا علت دقیق این درد را تشخیص دهند و درمان مناسب را تعیین کنند.

بررسی پس از حمله قلبی

حمله قلبی معمولاً به دلیل انسداد کامل یک یا چند شریان کرونری رخ می‌دهد. پس از حمله قلبی، آنژیوگرافی برای شناسایی محل انسداد و ارزیابی میزان آسیب‌دیدگی قلب انجام می‌شود.

ارزیابی پیش از جراحی قلب

در مواردی که بیمار نیاز به جراحی قلب مانند تعویض دریچه یا بای‌پس عروق کرونری دارد، آنژیوگرافی برای بررسی وضعیت عروق قلب ضروری است. این اطلاعات به جراح کمک می‌کند تا بهترین رویکرد درمانی را انتخاب کند.

تشخیص مشکلات مادرزادی قلبی

آنژیوگرافی می‌تواند برای بررسی مشکلات مادرزادی قلبی یا عروقی مانند تنگی یا ناهنجاری در عروق، انجام شود. این روش به ویژه در برنامه‌ریزی برای اصلاح این مشکلات بسیار مفید است.

ارزیابی عملکرد استنت یا بای‌پس

در افرادی که پیشتر استنت‌گذاری یا عمل بای‌پس انجام داده‌اند، ممکن است آنژیوگرافی برای بررسی عملکرد این روش‌های درمانی و اطمینان از باز بودن عروق انجام شود.

تشخیص علل ضعف قلب یا تنگی نفس

در صورتی که بیمار از علائمی مانند ضعف شدید قلب، تنگی نفس یا خستگی مزمن رنج می‌برد، آنژیوگرافی می‌تواند به پزشک کمک کرده تا علت اصلی را شناسایی کند.

چه علائمی به تجویز آنژیوگرافی قلب منجر می‌شود؟

آنژیوگرافی قلب یکی از مهم‌ترین روش‌های تشخیصی در ارزیابی سلامت قلب و عروق است. پزشکان معمولاً این روش را برای بیمارانی که با علائم خاص قلبی مواجه هستند، تجویز می‌کنند. این علائم ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی در عروق کرونری یا عملکرد قلب باشد. در این بخش به بررسی علائم شایعی که منجر به تجویز آنژیوگرافی قلب می‌شود، می‌پردازیم.

درد قفسه سینه (آنژین)

یکی از شایع‌ترین دلایل تجویز آنژیوگرافی، درد یا فشار در قفسه سینه است. این درد ممکن است به بازو، گردن، فک یا پشت نیز انتشار یابد و معمولاً در هنگام فعالیت یا استرس بدتر می‌شود. چنین علائمی می‌توانند نشانه کاهش جریان خون به قلب باشند و نیاز به بررسی دقیق‌تر با آنژیوگرافی دارند.

تنگی نفس

احساس تنگی نفس یا دشواری در تنفس، به ویژه در زمان فعالیت یا حتی استراحت، می‌تواند نشان‌دهنده نارسایی قلبی یا بیماری عروق کرونری باشد. این علامت یکی از دلایل رایج برای انجام آنژیوگرافی است.

خستگی غیرعادی

اگر بیمار بدون دلیل مشخص دچار خستگی مفرط یا کاهش توان بدنی شود، ممکن است قلب به اندازه کافی خون به اندام‌ها نرساند. این علامت اغلب در کنار علائم دیگر مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه ظاهر می‌شود.

نامنظمی ضربان قلب (آریتمی)

ضربان قلب نامنظم یا تپش قلب شدید ممکن است ناشی از مشکلات عروقی یا انسداد باشد. آنژیوگرافی می‌تواند به پزشک در شناسایی علت این نامنظمی‌ها کمک کند.

علائم پس از حمله قلبی

افرادی که دچار حمله قلبی شده‌اند، معمولاً برای ارزیابی وضعیت عروق کرونری و شناسایی انسدادهای جدید یا باقی‌مانده به آنژیوگرافی نیاز دارند. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا برنامه درمانی مناسبی را برای بیمار تنظیم کنند.

افت شدید توانایی در فعالیت‌های روزانه

اگر بیمار به طور ناگهانی توانایی انجام فعالیت‌های معمول روزانه، مانند راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها را از دست بدهد، ممکن است قلب دچار مشکلات جدی شده باشد. این شرایط اغلب نیازمند بررسی دقیق‌تر با آنژیوگرافی است.

نشانه‌های نارسایی قلبی

تورم پاها، افزایش وزن غیرمنتظره و احساس سنگینی در شکم می‌تواند از علائم نارسایی قلبی باشد. این وضعیت ممکن است به دلیل انسداد عروق کرونری یا اختلالات دیگر قلبی رخ دهد و آنژیوگرافی می‌تواند دلیل اصلی را مشخص کند.

درد یا علائم مشابه در بازماندگان خانوادگی با سابقه بیماری قلبی

افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی یا مرگ ناشی از این بیماری‌ها دارند اگر علائم مشابهی تجربه کنند، معمولاً برای پیشگیری از مشکلات جدی‌تر، به آنژیوگرافی ارجاع داده می‌شوند.

مراقبت‌های قبل و بعد از آنژیوگرافی قلب چیست؟

بسیاری از بیماران قلبی این سوال برایشان پیش می‌آید که مراقبت‌های قبل و بعد از آنژیوگرافی قلب چیست؟ و باید چه مواردی را در نظر بگیرند تا بدون مشکل این فرایند را از سر بگذرانند.

مراقبت‌های قبل از آنژیوگرافی قلب

• ناشتا بودن: بیمار باید از ۶ تا ۸ ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی چیزی نخورد و ننوشد.
• اطلاع‌رسانی درباره داروها: پزشک باید از تمام داروهای مصرفی بیمار از جمله داروهای رقیق‌کننده خون یا ضدانعقاد، مطلع شود. ممکن است نیاز به توقف موقت برخی داروها باشد.
• آزمایش‌های پیش از فرایند: آزمایش خون، نوار قلب و بررسی کلیه‌ها برای اطمینان از آمادگی بدن بیمار انجام می‌شود.
• بررسی آلرژی‌ها: بیمار باید در صورت داشتن حساسیت به ماده حاجب یا داروهای خاص، پزشک را مطلع کند.
• مصرف مایعات: قبل از شروع ناشتایی، نوشیدن مقدار کافی آب توصیه می‌شود تا بدن هیدراته باشد.
• برنامه‌ریزی برای همراهی: بیمار باید فردی را به عنوان همراه برای بازگشت به خانه پس از انجام فرایند تعیین کند.

مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی قلب

• استراحت کافی: بیمار باید برای چند ساعت پس از فرایند، در محیط بیمارستان یا خانه استراحت کرده و از فعالیت‌های سنگین خودداری کند.
• پانسمان محل ورود کاتتر: ناحیه ورود کاتتر (مچ دست یا کشاله ران) باید تمیز و خشک نگه داشته شود و پانسمان به درستی انجام شود.
• مصرف مایعات زیاد: نوشیدن آب فراوان برای دفع ماده حاجب از بدن توصیه می‌شود.
• اجتناب از فعالیت‌های سنگین: بیمار باید حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت از ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند.
• مشاهده علائم غیرعادی: در صورت بروز علائمی مانند درد شدید، تورم، خونریزی در محل ورود کاتتر یا تب، بیمار باید فوراً با پزشک تماس بگیرد.
• پیروی از دستورات دارویی: داروهایی که پزشک پس از آنژیوگرافی تجویز می‌کند، باید به موقع و مطابق دستور مصرف شوند.
• پیگیری نتایج: بیمار باید برای بررسی نتایج آنژیوگرافی و دریافت برنامه درمانی مناسب، طبق زمان‌بندی مشخص به پزشک مراجعه کند.

نتیجه‌گیری

همان طور که در پاسخ به سوال آنژیوگرافی قلب چیست؟ بیان کردیم، این روش پیشرفته پزشکی یکی از کلیدی‌ترین ابزارها برای تشخیص مشکلات قلبی و عروقی است. با کمک آن، پزشکان می‌توانند به‌طور دقیق انسدادهای عروق را شناسایی کرده و بهترین راهکارهای درمانی را ارائه دهند. درک دلایل انجام این آزمایش و آگاهی از فرایند آن می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها و آماده‌سازی بهتر فرد برای این تجربه کمک کند.