میکروب معده چیست؟ درمان و همه آنچه باید بدانید

اگر می‌خواهید بدانید میکروب معده چیست و چه علائمی دارید، یا این‌که چگونه درمان می‌شود، این مقاله را مطالعه کنید. 

میکروب معده چیست؟

میکروب معده یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری که از آن با نام H پیلوری هم نام می‌برند، زمانی رخ می‌دهد که باکتری هلیکوباکتر پیلوری، معده را آلوده کند. این شرایط معمولا در دوران کودکی اتفاق می‌افتد و یکی از علل شایع زخم معده است که در بیش از نیمی از مردم جهان وجود داشته باشد.

اکثر افراد متوجه نمی‌شوند که به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مبتلا شده‌اند چون هرگز باعث بیماری‌شان نمی‌شوند. اگر علائم و نشانه‌های زخم گوارشی در شما ایجاد شده باشد، احتمالا پزشک برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری برایتان آزمایش تجویز می‌کند. زخم معده، زخمی است که در پوشش معده، یا قسمت اول روده کوچک (زخم اثنی‌عشر) قرار دارد.

میکروب معده چیست، علائم 

اکثر مبتلایان به عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا همان میکروب معده هرگز هیچ علامتی نخواهند داشت، اما برخی دیگر ممکن است با مقاومت بیشتری در برابر اثرات مضر هلیکوباکتر پیلوری متولد شوند.

علائم معمولا به شکل گاستریت یا زخم معده ظاهر می‌شود و ممکن است موارد زیر را شامل شود:

• درد یا سوزش در معده 
• درد معده که ممکن است زمانی که معده شما خالی است، بدتر شود
• حالت تهوع
• از دست دادن اشتها
• آروغ زدن مکرر
• نفخ
• کاهش وزن ناخواسته

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های مرتبط با زخم معده به پزشک مراجعه کنید. در صورت داشتن موارد زیر فورا به دنبال دریافت کمک پزشکی باشید:

• درد شدید یا مداوم معده (شکم) که ممکن است شما را از خواب بیدار کند
• مدفوع قیری خونی یا سیاه رنگ
• استفراغ خونی، یا سیاه، یا استفراغی که شبیه تفاله قهوه است

علت میکروب معده چیست؟

علت میکروب معده یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری، باکتری هلیکوباکتر پیلوری است که معده شما را آلوده می‌کند. هلیکوباکتر پیلوری معمولا از طریق تماس مستقیم با بزاق، استفراغ یا مدفوع از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. هلیکوباکتر پیلوری ممکن است از طریق غذا یا آب آلوده نیز منتقل شود. علت دقیقی که هلیکوباکتر پیلوری باعث زخم معده در برخی افراد می‌شود هنوز ناشناخته است.

عوامل خطر میکروب معده چیست؟

افراد اغلب در دوران کودکی به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مبتلا می‌شوند. عوامل خطر عفونت هلیکوباکتر پیلوری عبارتند از:

• زندگی در شرایط شلوغ: زندگی در خانه‌ای با افراد زیاد می‌تواند خطر ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری را افزایش دهد.
• زندگی بدون منبع مطمئن آب تمیز: وجود منبع مطمئن آب تمیز و جاری به کاهش خطر ابتلا به هلیکوباکتر پیلوری کمک می‌کند.
• زندگی در کشورهای در حال توسعه: افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری هستند که ممکن است به این دلیل باشد که شرایط زندگی شلوغ و غیربهداشتی در کشورهای در حال توسعه رایج‌تر است.
• زندگی با فرد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری: اگر با فردی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری دارد زندگی می‌کنید، احتمال ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری بیشتر است.

عوارض میکروب معده

عوارض مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری عبارتند از:

• زخم‎ها: هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند به پوشش محافظ معده و روده کوچک آسیب برساند و یک زخم باز ایجاد کند. حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری دچار زخم می‌شوند.
• التهاب پوشش معده: عفونت هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند معده را تحت تاثیر قرار دهد و باعث تحریک و تورم (گاستریت) شود.
• سرطان معده: عفونت هلیکوباکتر پیلوری، یک عامل خطر قوی برای انواع خاصی از سرطان معده است.

زخم‌ها

زخم معده، زخمی است که در پوشش داخلی معده، روده کوچک یا مری وجود دارد. زخم اثنی‌عشر، یک زخم گوارشی است که در قسمت اول روده کوچک (دئودنوم) ایجاد می‌شود. زخم مری در قسمت تحتانی مری رخ می‌دهد.

پیشگیری از ابتلا به میکروب معده

در مناطقی از جهان که عفونت هلیکوباکتر پیلوری و عوارض آن شایع است، پزشکان گاهی افراد سالم را برای هلیکوباکتر پیلوری آزمایش می‌کنند. اگر نگران عفونت هلیکوباکتر پیلوری هستید یا فکر می‌کنید ممکن است در معرض خطر بالای سرطان معده باشید، با پزشکتان مشورت کنید. 

تشخیص میکروب معده

چندین آزمایش برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد. انجام این آزمایش‌ها و همچنین تکرار آزمایش بعد از درمان برای اطمینان از ناپدید شدن هلیکوباکتر پیلوری، اهمیت بسیاری دارد. آزمایشات ممکن است با استفاده از نمونه مدفوع، از طریق آزمایش تنفس و معاینه آندوسکوپی فوقانی انجام شود.

آزمایش مدفوع

• آزمایش آنتی‌ژن مدفوع: این آزمایش، رایج‌ترین آزمایش مدفوع برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری است. با این آزمایش پروتئین (آنتی‌ژن) مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع بررسی می‌شود.
• آزمایش PCR مدفوع: پی سی آر مدفوع، یا آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز مدفوع می‌تواند عفونت هلیکوباکتر پیلوری را در مدفوع تشخیص دهد. این آزمایش همچنین جهش‌هایی را که ممکن است به آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده برای درمان هلیکوباکتر پیلوری مقاوم باشند، شناسایی می‌کند. با این حال، این آزمایش گرانتر از آزمایش آنتی‌ژن مدفوع است و ممکن است در همه مراکز پزشکی در دسترس نباشد.

تست تنفس

در طول آزمایش تنفس که تست «تنفس اوره» نامیده می‌شود، یک قرص، یا مایع را می‌بلعید که حاوی مولکول‌های کربن برچسب‌گذاری شده است. اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری داشته باشید، زمانی که محلول با هلیکوباکتر پیلوری در معده شما تماس پیدا می‌کند، کربن آزاد می‌شود.

به این دلیل که بدن کربن را جذب می‌کند، هنگام بازدم آزاد می‌شود. برای اندازه‌گیری میزان آزاد شدن کربن، باید در کیسه‌ای تنفس کنید. یک دستگاه خاص، مولکول‌های کربن را تشخیص می‌دهد. این تست برای بزرگسالان و کودکان بالای 6 سال که قادر به همکاری هنگام تست هستند، قابل استفاده است.

آندوسکوپی 

پزشک این آزمایش را برای بررسی علائمی که ممکن است در اثر شرایطی مانند زخم معده یا ورم معده که ممکن است به دلیل هلیکوباکتر پیلوری باشد، تجویز می‌کند. برای این معاینه، داروی آرام‌بخش به شما داده می‌شود. در طول معاینه، پزشک یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر با یک دوربین کوچک (اندوسکوپ) را از طریق گلو و مری وارد معده و قسمت اول روده (اثنی‌عشر) می‌کند تا هر نوع مشکل در دستگاه گوارش فوقانی شما را مشخص کند. همچنین ممکن است از شما بیوپسی گرفته شود. این نمونه‌ها از نظر عفونت هلیکوباکتر پیلوری بررسی می‌شوند.

به این دلیل که این آزمایش تهاجمی‌تر از آزمایش تنفس یا مدفوع است، معمولا برای تشخیص سایر مشکلات گوارشی همراه با عفونت هلیکوباکتر پیلوری انجام می‌شود. پزشکان ممکن است از این آزمایش برای آزمایش‌های اضافی و بررسی سایر شرایط گوارشی، یا برای تعیین دقیق اینکه کدام آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری بهترین درمان است، استفاده کنند.

این آزمایش ممکن است پس از درمان تکرار شود.

ملاحظات آزمایشی

• آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند در دقت آزمایش اختلال ایجاد کنند. به طور کلی، در صورت امکان تنها پس از قطع آنتی‌بیوتیک به مدت چهار هفته، باید آزمایش مجدد انجام شود.
• داروهای سرکوب‌کننده اسید معروف به «مهارکننده‌های پمپ پروتون» (PPIs) و بیسموت ساب سالیسیلات (Pepto-Bismol) نیز می‌توانند در دقت این آزمایش‌ها اختلال ایجاد کنند. این احتمال وجود دارد که داروهای سرکوب‌کننده اسید معروف به مسدودکننده‌های هیستامین (H-۲) نیز باعث اختلال در دقت این آزمایش‌ها شوند. بسته به داروهایی که مصرف می‌کنید، باید در صورت امکان تا دو هفته قبل از انجام آزمایش، مصرف آن‌ها را قطع کنید. 

از همان تست‌هایی که برای تشخیص استفاده می‌شود می‌توان برای انتخاب نوع درمان میکروب معده نیز استفاده کرد. اگر قبلا تشخیص داده شد که به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستید، معمولا حداقل چهار هفته پس از اتمام درمان آنتی‌بیوتیکی باید یک بار دیگر آزمایش بدهید.

درمان میکروب معده چیست؟

میکروب معده، یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا با حداقل دو آنتی‌بیوتیک مختلف در یک زمان درمان می‌شود. این روش درمان به جلوگیری از ایجاد مقاومت باکتری در برابر یک آنتی‌بیوتیک خاص کمک می‌کند. درمان همچنین ممکن است شامل داروهایی برای کمک به بهبود وضعیت معده باشد. این داروها عبارتند از:

• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs): این داروها از تولید اسید در معده جلوگیری می‌کنند. برخی از نمونه‌های مهارکننده‌های پمپ پروتون عبارتند از: امپرازول، اسموپرازول، لانزوپرازول و پانتوپرازول.
• بیسموت ساب سالیسیلات: این دارو که بیشتر با نام تجاری «پپتو بیسمال» شناخته می‌شود، با پوشاندن زخم و محافظت از آن در برابر اسید معده عمل می‌کند.
• مسدودکننده‌های هیستامین (H-۲): این داروها ماده‌ای به نام هیستامین را که باعث تولید اسید می‌شود، مسدود می‌کنند. 

حداقل چهار هفته پس از توصیه درمان، آزمایش هلیکوباکتر پیلوری را تکرار کنید. اگر آزمایش‌ها نشان دهند که درمان عفونت را از بین نمی‌برد، ممکن است به درمان بیشتری با ترکیب متفاوتی از آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز داشته باشید.

آماده شدن برای ملاقات با پزشک

اگر علائمی دارید که نشان‌دهنده میکروب معده، یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری است، به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است شما را برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری آزمایش و درمان کند، یا شما را به متخصص بیماری‌های دستگاه گوارش ارجاع دهد.

خلاصه

در این مقاله متوجه شدید که میکروب معده چیست، علائم آن کدام است و چگونه درمان می‌شود. میکروب معده ممکن است باعث انواع زخم‌ها مانند زخم معده، زخم اثنی‌عشر یا زخم مری شود. پزشک برای تشخیص این بیماری، آزمایش‌هایی مانند آزمایش مدفوع، یا تست تنفس را برایتان تجویز می‌کند. درمان میکروب معده یا عفونت هلیکوباکتری پیلوری با حداقل دو آنتی‌بیوتیک مختلف در یک زمان انجام می‌شود.