چرا ترک عادت موجب مرض می‌شود؟!
برخی افراد گمان می‌کنند که تغییر عادت‌ها ساده است؛ اما در واقع یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های روان‌شناختی همین موضوع به ظاهر راحت است. عادت‌ها ریشه در ناخودآگاه ما دارند و برای تغییر آنها، باید مسیر‌های عصبی جدیدی در مغز ساخته شود.
انسان همواره در حال انجام کارهایی است که به عادت تبدیل شده است. همین عادت‌ها شخصیت، سبک زندگی و مسیر آینده فرد را تشکیل می‌دهند.این عادت‌ها می‌توانند آگاهانه یا ناآگاهانه باشند و برای تغییر آنها نیاز به تلاش، پشتکار و خودآگاهی است. آگاهی از عادت‌ها و مدیریت آن ها نقش مهمی در شکل دهی به زندگی و آینده انسان دارد.
دلایل متفاوتی باعث سخت‌تر شدن تغییرعادت‌ها می‌شود. در همین رابطه زینب حاج کاظمی به چند سوال پاسخ داد.
دلیل دشوار بودن تغییر عادت‌ها چیست؟
عادت‌ها به‌طور عمیق در ذهن و رفتار ما ریشه دارند و تحت تأثیر عوامل بیولوژیکی و محیطی قرار می‌گیرند. وقتی رفتاری بار‌ها و بار‌ها تکرار می‌شود، مسیر‌های عصبی در مغز تقویت می‌شوند و آن رفتار به یک واکنش خودکار تبدیل می‌شود. بنابراین، تغییر این مسیر‌ها کار آسانی نیست.
آیا عادت‌ها به صورت خودکار عمل می‌کنند؟
بله، عادت‌ها در ناخودآگاه ما شکل می‌گیرند و معمولاً بدون فکر کردن انجام می‌شوند. چون در سیستم ناخودآگاه مغز ذخیره می‌شوند، انجام آنها انرژی کمتری مصرف می‌کند. اما وقتی می‌خواهیم این روند را تغییر دهیم، باید آن را به سطح خودآگاه بیاوریم و این مسئله برای مغز چالش‌برانگیز است، چون نیاز به تمرکز و انرژی آگاهانه دارد.
آیا تغییر عادت ساخت مسیر‌های عصبی جدید در مغز است؟
بله وقتی یک عادت شکل می‌گیرد، مسیر‌های عصبی تقویت می‌شوند و هر بار که آن رفتار تکرار می‌شود، این مسیر‌ها محکم‌تر می‌شوند. تغییر عادت مستلزم ایجاد مسیر‌های عصبی جدید است که این کار زمان‌بر و دشوار است. به همین دلیل تغییر، نیاز به صبوری دارد.
یکی از دلایلی که مردم در تغییر عادت موفق نمی‌شوند، چیست؟
یکی از دلایل مهم، پاداش فوری عادت‌های قدیمی است. عادت‌های قدیمی معمولاً با پاداش‌های سریع همراه‌اند، مثل لذت خوردن غذا‌های ناسالم یا به تعویق انداختن کارها. در مقابل، عادت‌های جدید اغلب نتایج طولانی‌مدت دارند، مثل کاهش وزن یا پیشرفت شغلی، که مغز به دلیل علاقه به پاداش‌های سریع، کمتر به سمت آنها کشیده می‌شود.
آیا ترس از شکست مانعی برای تغییر عادت‌ها است؟
بله تغییر عادت نیاز به آزمون و خطا دارد و شکست در این مسیر طبیعی است. اما برخی افراد با تجربه چند شکست اولیه، دلسرد می‌شوند و روند تغییر را رها می‌کنند. ترس از شکست می‌تواند مانعی بزرگ باشد و افراد را به همان عادت‌های قدیمی بازگرداند.
آیا محیط اطراف برروی عادت‌ها تأثیر می‌گذارد؟
بله محیط و جامعه نقش بسیار مهمی در حفظ یا تغییر عادت‌ها دارند. اگر خانواده، دوستان یا محیط کار شما رفتار‌های قدیمی را تقویت کنند، تغییر سخت‌تر می‌شود. هماهنگی محیط با تغییر عادت بسیار مهم است، وگرنه فرد همیشه تحت‌فشار عادت‌های گذشته قرار می‌گیرد.
چه پیشنهادی برای کسانی دارید که می‌خواهند عادت‌هایشان را تغییر دهند؟
اول از همه، باید محرک‌های پشت هر عادت را بشناسند. هر عادت یک محرک دارد مثلاً استرس یا خستگی و اگر افراد این محرک‌ها را درک نکنند، تغییر عادت سخت خواهد بود. دوم، داشتن یک استراتژی و برنامه‌ریزی تدریجی بسیار مهم است. تغییرات ناگهانی و بدون برنامه معمولاً به شکست منجر می‌شوند. صبر و مداومت کلید اصلی موفقیت در این مسیر است.
منبع: آنا
