اسهال خونی در کودکان، انواع تا علت و درمان

اسهال خونی در کودکان می‌تواند به خاطر خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی یا تحتانی رخ دهد. با مراجعه به پزشک می‌توان علت این مشکل را متوجه شد و آن را درمان کرد.
آیا با علت اسهال خونی در کودکان آشنایی دارید؟ چه عواملی سبب این بیماری می‌شود؟ دیدن خون در مدفوع کودکان می‌تواند ترسناک باشد. اگر چه این موضوع بسیار رایج است و در اغلب مواقع نشان‌دهنده بیماری جدی نیست؛ با این وجود احتمال بروز مشکل "اسهال خونی" یا "خونریزی روده" وجود دارد. برای تشخیص این بیماری باید تعداد دفعات خونریزی، میزان خونریزی و سن کودک را مورد توجه قرار دهید. در این مقاله دلایل شایع این بیماری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

چه زمانی کودک به کمک نیاز دارد؟
کودکانی که خونریزی رکتال آن‌ها کم است دچار مشکل جدی نیستند. با این وجود نمی‌توان بدون معاینه پزشک و آزمایش علت خونریزی را مشخص کرد. اگر متوجه شدید که فرزند شما خونریزی رکتال دارد، باید این موضوع را با پزشک معالج در میان بگذارید تا آزمایش‌های لازم انجام شود.

انواع خونریزی رکتال روده
علت دیده شدن مدفوع خونی معمولاً خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی (شکم و روده کوچک) یا قسمت تحتانی دستگاه گوارش (روده بزرگ و دریچه مقعد) است.
۱. خونریزی دستگاه گوارش فوقانی
خونریزی دستگاه گوارش فوقانی معمولاً باعث ایجاد مدفوع سیاه قیری می‌شود. در بسیاری از مواقع در اسهال کودک مواد قرمز و سیاه مانند دانه‌های قهوه دیده می‌شود.
۲. خونریزی دستگاه گوارش تحتانی
خونریزی دستگاه گوارش تحتانی، سبب ترکیب مدفوع با خونی به رنگ قرمز روشن یا قهوه‌ای مایل به قرمز می‌شود.
۳. خونریزی بر اثر مصرف دارو‌ها و مواد غذایی
گاهی علت خونریزی می‌تواند مواد غذایی یا دارو‌هایی باشد که مصرف می‌کنید. از جمله دارو‌ها و مواد غذایی که سبب این مشکل می‌شوند می‌توان به این موارد اشاره کرد.
- برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها
- دارو‌های حاوی بیسموت
- مکمل‌های آهن
- ژلاتین قرمز رنگ
- بلوبری
- شکلات
- چغندر
با وجود اطلاع درباره این روش‌ها نمی‌توان درباره علت مدفوع خونی به طور دقیق نظر داد. اسهال خونی می‌تواند به دلیل خونریزی بینی یا گلو نیز دیده شود؛ بنابراین برای تشخیص اسهال خونی در کودکان انجام آزمایش، ضروری خواهد بود.

علت های خونریزی رکتال روده یا اسهال خونی در کودکان
برخی از علت‌های شایع خونریزی رکتال روده در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است.
۱. شقاق یا شکاف مقعد
اسهال خونی در کودکان می‌تواند به دلیل شکاف یا پاره شدن مقعد دیده شود. بروز شکاف در ناحیه مقعد می‌تواند به دلیل سخت بودن دفع مدفوع یا یبوست‌های شدید رخ دهد. این موضوع بین نوزادان، کودکان و حتی بزرگسالان دیده می‌شود. از جمله علایم شقاق مقعد می‌توان به درد، صدای حرکت روده‌ها یا مشاهده خون قرمز روشن درون مدفوع اشاره کرد.
۲. عدم تحمل پروتئین سویا یا شیر
عدم تحمل پروتئین شیر یا سویا به عنوان کولیت یا آلرژی نیز شناخته می‌شود. فرمولاسیون خاص این مواد غذایی سبب بروز این حساسیت می‌شود. در صورتی که مادر از این مواد غذایی استفاده کند و به نوزاد شیر دهد نیز این حساسیت رخ می‌دهد. حساسیت به شیر در نوزادان معمولاً تا یک سالگی برطرف می‌شود.
از جمله علایم حساسیت به پروتئین شیر یا سویا می‌توان به اسهال خونی، استفراغ، تحریک پذیری، افزایش وزن مختصر و اگزما اشاره کرد. در صورتی که پزشک علت اسهال خونی نوزادان را عدم تحمل پروتئین سویا یا شیر گاو تشخیص دهد، برای مادر یک رژیم غذایی فاقد این مواد غذایی را در نظر می‌گیرد.
۳. بیماری التهاب روده
بیماری التهاب روده یک بیماری مزمن است که در آن دستگاه گوارش ملتهب می‌شود. این مشکل به دو صورت بیماری کرون و کولیت اولسراتیو دیده می‌شود. التهاب روده سبب بروز اسهال خونی، بی اشتهایی و کاهش وزن می‌شود. بررسی‌های انجام شده برای اسهال خونی در کودکان، نشان می‌دهد که التهاب روده کودکان نسبت به دیگر موارد کمتر شایع است.
۴. اسهال عفونی
اسهال عفونی یک نوع مسمومیت غذایی در کودکان است که از طریق ویروس، باکتری یا انگل رخ می‌دهد. این نوع اسهال می‌تواند سبب خونی شدن مدفوع در کودکان و بزرگسالان شود. اسهال عفونی ممکن است در اثر مصرف مواد غذایی و آب آلوده یا آنتی‌بیوتیک‌ها رخ دهد. از جمله علایم این بیماری می‌توان به شکم‌درد و تب اشاره کرد.
۵. پولیپ‌های روده
پولیپ‌های روده یکی از دلایل نادر اسهال خونی در کودکان هستند. این پولیپ‌ها درون روده رشد می‌کنند. پولیپ‌های روده معمولاً سرطانی نیستند؛ اما باید یک پزشک متخصص پلیپ‌ها را معاینه کند. در اغلب مواقع این پلیپ‌ها که دلیل خونریزی رکتوم روده هستند برداشته شوند. پولیپ‌های روده معمولاً در سن بین ۲ تا ۱۰ سالگی دیده می‌شوند. رشد پولیپ‌ها درون روده می‌تواند ارثی باشد.
۶. دیورتیکول مکل
دیورتیکول مکل یک بیماری مادرزادی است. این بیماری در روده کوچک دیده می‌شود و علت آن باقی ماندن بخش‌هایی از بند ناف است. این بافت‌ها ممکن است حاوی سلول‌هایی باشد که معمولاً در معده دیده می‌شود و سبب ایجاد زخم در روده کوچک و قسمت دیورتیکول شود. این زخم‌ها خونریزی روده را در پی خواهد داشت. خونریزی در تمام افراد می‌تواند مشاهده شود، اما اغلب در بین کودکان شایع است. دیورتیکول مکل گاهی اوقات می‌تواند خونریزی شدیدی در پی داشته باشد و فرد مبتلا نیاز به دریافت خدمات درمانی فوری پیدا کند.
۷. انسداد روده
انسداد روده دلیل دیگر اسهال خونی در کودکان است. انسداد روده می‌تواند به صورت بیماری هیرشپرونگ بروز کند. این بیماری می‌تواند منجر به بی‌حالی کودک شود. از جمله علایم این بیماری می‌توان به مشاهده خون در مدفوع، بی‌حالی کودک، شکم درد و ... اشاره کرد. موقع مشاهده این علایم حتماً باید فرزندتان را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی ببرید تا معاینه شود.
۸. ناهنجاری‌های عروق خونی روده
ناهنجاری‌های عروق خونی روده و بروز مشکل در لخته شدن خون از جمله عوامل تأثیرگذار در اسهال خونی شدید هستند. کبودی پوست و التهاب پوست علایم این بیماری هستند. با مشاهده خون در مدفوع، کبودی پوست و در کودکان ... باید به پزشک معالج کنید.

آزمایش‌های خونریزی رکتال روده
اغلب مواقع پزشک با مشاهده قسمت بیرونی مقعد علت خونریزی رکتال را مشخص می‌کند. از دیگر روش‌های تشخیص این بیماری می‌توان به آزمایش مدفوع اشاره کرد. در این زمان پزشک مدفوع را برای آزمایش می‌فرستد تا موجود بودن خون درون آن را مورد بررسی قرار دهد. نمونه ارسال شده برای آزمایشگاه برای وجود انگل، باکتری و ویروس نیز مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
در صورتی که علت خونریزی مشخص نباشد، بیمار باید آزمایش خون، کولونوسکوپی یا آندوسکوپی را انجام دهد. در کولونوسکوپی عملکرد روده و دستگاه گوارش تحتانی بررسی می‌شود. آندوسکوپی نیز برای بررسی سلامت معده و دستگاه گوارش فوقانی تجویز می‌شود.
توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)، آنتروگرافی رزونانس و... از دیگر آزمایش‌هایی هستند که برخی از پزشکان برای تشخیص علت اسهال خونی در نظر می‌گیرند.

درمان اسهال خونی در کودکان
برای درمان اسهال خونی باید مراقبت‌های بهداشتی را به خوبی انجام دهید. همچنین دارو‌هایی که توسط پزشک برای درمان این بیماری تجویز شده را مصرف کنید. در ادامه برخی از روش‌های درمان خانگی و دارویی برای بهبود اسهال خونی در کودکان را ارائه کرده‌ایم.
درمان‌های خانگی
- آب فراوان: نوشیدن آب فراوان توسط کودک سبب دفع انگل‌ها و ویروس‌ها از بدن وی می‌شود. بهتر است آب جوشیده خنک شده برای درمان اسهال خونی مصرف شود.
- آب دوغ و آب پرتقال: مصرف سه تا ۴ لیوان آب دوغ و آب پرتقال باکتری‌های مفید موجود در روده را افزایش می‌دهد.
- تخم شنبلیله: پودر تخم شنبلیله را با یک لیوان ماست یا دوغ مخلوط کرده و سپس به کودک بدهید.
تخم شنبلیله و درمان اسهال خونی در کودکان
- تخم کدوی شیار دار: یک قاشق چای‌خوری پودر کدوی شیار دارد را با یک لیوان دوغ ترکیب کرده و به کودک بدهید.
- لیمو: لیمو را برش زدن و آن را درون آب بجوشانید. سپس ترکیب به دست آمده را صاف کرده و به کودک بدهید.
- موز رسیده: موز رسیده را له کنید. سپس آن را با ماست ترکیب کرده و مصرف کنید.
- دمنوش بابونه: چند برگ بابونه تازه یا خشک شده را دم کنید. ماده حاصل را با مقداری عسل ترکیب کرده و به کودک بدهید.
- ترکیب عسل، لیمو و نعنا: یک قاشق چای‌خوری عسل را با یک قاشق چای‌خوری لیمو و یک قاشق چای‌خوری نعنا ترکیب کرده و مصرف کنید.
- چای سیاه: یک لیوان چای سیاه تازه دم را به کودک بدهید. برای تغییر طعم آن می‌توانید از لیمو و مقداری عسل کمک بگیرید.
- انگور و انار: نیم لیوان آب انار را با نیم لیوان آب انگور ترکیب کنید. سپس مقداری زردچوبه به ترکیب حاصل اضافه کرده و مصرف نمایید.
- هویج: آب هویج را تهیه کرده و به صورت منظم در طول روز مصرف کنید.
- سرکه سیب: یک قاشق چای‌خوری سرکه سیب را با یک لیوان آب ترکیب کرده و به کودک بدهید.
- برنج سفید: برای درمان اسهال خونی باید برنج را بدون روغن و ادویه و... آماده کنید.
درمان‌های دارویی
برای درمان اسهال خونی در کودکان نمی‌توان به طور خودسرانه از دارو‌های شیمیایی استفاده کرد. در کودکان بالای ۱۲ سال مصرف پاراستامول یا ایبوپروفن برای کاهش درد و تب مؤثر است. همچنین در صورتی که اسهال به دلیل مصرف آنتی‌بیوتیک رخ داده باید آن را قطع کنید.
توجه داشته باشید که استفاده از دارو‌های متنوع اسهال می‌تواند صدمات جبران ناپذیری برای کودکان به همراه داشته باشد؛ بنابراین تمام این موارد باید تحت نظر پزشک انجام شود.

سخن آخر
برخی از کودکان به دلیل بیماری‌های عفونی یا مشکلات مادرزادی به اسهال خونی مبتلا می‌شوند. خون مدفوع می‌تواند به دلیل شکاف مقعد یا مشکلات گوارشی نیز دیده شود. برای تشخیص علت این بیماری باید به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش لازم روی کودک انجام شود. پس از تشخیص می‌توانید از درمان‌های دارویی یا خانگی برای بهبود فرزندتان استفاده کنید. مادران شیرده باید مواد غذایی که برای درمان اسهال خونی در نوزادان مؤثر است را خودشان مصرف کنند. سپس با شیر دادن به نوزاد می‌توان این مواد غذایی را به بدنش رساند.