وحشت یا ترس شبانه کودکان، علائم، درمان و جلوگیری

وحشت‌ شبانه چیست و در کودک چگونه است؟

وحشت شبانه (که به آن ترس شبانه نیز گفته می‌شود) شبیه به کابوس است، اما بسیار شدیدتر و دراماتیک‌تر. کودکی که دچار وحشت شبانه می‌شود، با فریاد از خواب بیدار شده و آرام کردن او تقریباً غیرممکن است. به نظر نمی‌رسد که کودک متوجه حضور کسی باشد که سعی دارد او را آرام کند. در نهایت، کودک دوباره به خواب می‌رود و معمولاً پس از بیدار شدن، چیزی از وحشت شبانه را به خاطر نمی‌آورد.

وحشت‌های شبانه ممکن است ترسناک به نظر برسند، اما آسیبی به کودک نمی‌رسانند و تقریباً همیشه با بزرگ‌تر شدن کودک از بین می‌روند.

علائم و نشانه‌های وحشت شبانه در کودک چیست؟

کودکی که دچار وحشت شبانه می‌شود ممکن است:

• ناگهان در رختخواب بنشیند
• بسیار مضطرب و ترسیده به نظر برسد
• با فریاد یا جیغ واکنش نشان دهد
• تنفس سریع و ضربان قلب بالا داشته باشد
• عرق کند
• دست و پا بزند
• از تخت بلند شده و فرار کند

پس از چند دقیقه، یا گاهی بیشتر، کودک آرام شده و دوباره به خواب می‌رود.

چه اتفاقی در وحشت شبانه رخ می‌دهد؟

وحشت شبانه معمولاً ۲ تا ۳ ساعت پس از خوابیدن کودک اتفاق می‌افتد، زمانی که مغز در مراحل خواب غیر REM (حرکات غیرسریع چشم) قرار دارد. در این حالت، کودک تا حدی بیدار می‌شود و بخشی از مغز که واکنش‌های "جنگ یا گریز" را کنترل می‌کند، بیش از حد تحریک می‌شود. این موضوع باعث می‌شود کودک دچار وحشت و ترس شدید شود.

وحشت‌های شبانه بیشتر در کودکان زیر ۱۳ سال شایع است. از آنجا که در هنگام بروز این حالت، کودک تنها به‌طور جزئی بیدار است، عواملی که خواب را مختل می‌کنند می‌توانند احتمال وقوع وحشت شبانه را افزایش دهند، مانند:

• وقفه تنفسی در خواب (آپنه خواب انسدادی)
• رفلاکس معده

عوامل دیگری که می‌توانند احتمال وحشت شبانه را افزایش دهند شامل موارد زیر هستند:

• کمبود خواب
• بیماری
• مصرف برخی داروها
• خوابیدن در مکان جدید یا دور از خانه
• اضطراب یا استرس
• مصرف بیش از حد کافئین

وحشت شبانه و سایر اختلالات خواب مانند راه رفتن در خواب معمولاً در خانواده‌ها به‌صورت ارثی مشاهده می‌شوند.

کودک ممکن است فقط یک بار وحشت شبانه را تجربه کند یا چندین بار دچار آن شود. در بیشتر موارد، این مشکل به خودی خود و قبل از رسیدن به سنین نوجوانی برطرف می‌شود.

وحشت شبانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشکان معمولاً با پرسیدن درباره اتفاقات رخ داده و انجام یک معاینه، وحشت شبانه را تشخیص می‌دهند. در اغلب موارد، نیازی به انجام آزمایش‌های پزشکی نیست.

وحشت‌های شبانه چگونه درمان می‌شوند؟

پزشکان به والدین آموزش می‌دهند که هنگام وقوع وحشت شبانه در کودکشان چه کاری انجام دهند و چگونه از بروز آن جلوگیری کنند.

وحشت‌های شبانه می‌توانند برای والدین بسیار ناراحت‌کننده باشند، زیرا ممکن است احساس کنند که در آرام کردن کودکشان ناتوان هستند. اما جای نگرانی نیست؛ کودکان آسیب نمی‌بینند و احتمالاً روز بعد چیزی از آن را به خاطر نمی‌آورند.

اگر کودک شما دچار وحشت شبانه شد، بهترین راه مقابله با آن این است که:

• در سکوت کنار کودک خود بنشینید.
• مطمئن شوید که کودک با حرکات ناگهانی یا دویدن به خود آسیب نمی‌زند.
• صبور باشید و منتظر بمانید تا کودک دوباره به خواب برود که معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد.
• کودک را بیدار نکنید. معمولاً این کار فایده‌ای ندارد و حتی اگر کودک بیدار شود، ممکن است گیج و ناراحت شود و مدت بیشتری طول بکشد تا دوباره آرام شود و به خواب برود.

چگونه می‌توان از وحشت‌های شبانه جلوگیری کرد؟

برای کمک به پیشگیری از وحشت‌های شبانه:

• به کودک خود کمک کنید تا استرس خود را مدیریت کند.
• یک روال خواب ساده و آرامش‌بخش برای او ایجاد کنید.
• مطمئن شوید که کودک به اندازه کافی می‌خوابد.
• اگر کودک دچار آپنه خواب انسدادی یا رفلاکس معده است، توصیه‌های پزشک را دنبال کنید.
• اگر وحشت شبانه کودک همیشه در یک ساعت مشخص از شب اتفاق می‌افتد، حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از آن، کودک را بیدار کنید تا ببینید آیا این کار به جلوگیری از آن کمک می‌کند یا نه.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بیشتر کودکان با گذر زمان از وحشت‌های شبانه خلاص می‌شوند، اما اگر موارد زیر اتفاق افتاد، با پزشک مشورت کنید:

• وحشت شبانه بیشتر از ۳۰ دقیقه طول بکشد، بیش از یک بار در هفته رخ دهد، یا باعث شود کودک خواب کافی نداشته باشد.
• کودک در طول روز بسیار غمگین، ترسیده یا مضطرب به نظر برسد.
• در هنگام وحشت شبانه دچار سفت شدن بدن، حرکات غیرارادی یا آبریزش دهان شود.
• کودک در خواب خر و پف کند، دچار سوزش سر دل باشد، یا مرتب آروغ بزند.

نکته پایانی

درک وحشت‌های شبانه می‌تواند به کاهش نگرانی شما کمک کند و باعث شود خودتان هم خواب بهتری داشته باشید. اگر همچنان نگران هستید، با پزشک کودک خود صحبت کنید تا ببینید آیا مراجعه به متخصص خواب یا پزشک دیگری مفید خواهد بود یا خیر.