دادن قطره آهن به کودک، چه زمانی قطع کنم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: پسرم ۲ساله اش تازه تمام شده است. تا کی قطره آهن و مولتی ویتامین را باید بهش بدهم؟ البته همچنان زینک سندروس هم می خورد. فرزندم تقریبا۸۴ سانت قدش و وزنش ۱۲.۵ کیلوگرم است. نسبت به نمودار درمانگاه قدش جالب نیست، نظر شما چیست؟

پاسخ دکتر اکبر کوشانفر، متخصص اطفال:

مادر عزیز تا پایان ۲ سالگی باید به کودک قطره آهن و مولتی ویتامین داد. اما بعد از ۲ سالگی باید آزمایشاتی انجام شود که مشخص شود شرایط بچه در چه وضعیتی است آیا نیاز به ادامه مصرف آهن یا مولتی ویتامین دارد یا نه؟ همچنین بعداز ۲ سالگی توصیه می شود که از غذاهایی استفاده شود آهن بیشتری دارند؛ مثل گوشت، حبوبات و ... نکته دیگر کمبود ویتامین دی است که اکثر کودکان با آن مواجه هستند. برای همین برای مصرف مکمل ها باید حتما با پزشک خود کودک مشورت شود و تا برطبق آزمایشات مشخص کند که نیاز به چه مکمل های دارد. اما مصرف این دو مکمل نام برده شده تا پایان دوسالگی است. همچنین در مورد قد و وزن فرزندتان باید با منحی رشد خودش مقاییسه کنید اما به یک حساب سرانگشتی می توان گفت شرایط نرمال و خوبی دارد.

مهم ترین مطالب در این‌باره:

بهتر است بدانید نوزادان 6 تا 12 ماهه در طول روز به مقداری در حدود 11 میلی گرم ، کودکان 1 تا 3 سال به 7 میلی گرم ، کودکان 4 تا 8 سال به 10 میلی گرم آهن در روز نیاز دارند.

ویتامین‌ها را چه زمانی از روز باید به نوزاد داد؟
همراه با صبحانه؟ ناهار یا شام؟ یا مهم نیست هر وقت که وقت کردیم؟ ویتامینها با یکدیگر فرق دارد بسته به این دارد که چه نوع ویتامینی به کودک قرار است داده شود! اگر صحبت بر سر مولتی ویتامین (یعنی مکملی که همه نوع ویتامینی در آن به هم آمیخته) است، آنوقت بهترین زمان برای مصرفش معمولا صبح و همراه با اولین وعده‌ی غذایی‌تان است.چرا که ویتامین‌ها موادی مصنوعی هستند، و زمانیکه همراه با غذا و ویتامین‌های طبیعی مصرف شوند، بهتر جذب خواهند شد.

زمان مناسب مصرف قطره آهن نوزاد
مصرف آنها در صبح هم، این شانس را برای کودک بوجود خواهد آورد، که مقدار بیشتری از ویتامین، در طول روز، و همراه با هر وعده‌ی غذایی که مصرف می‌کند، جذب بدنش شود.

قطره آهن را چه زمانی از روز باید به نوزاد داد؟
بهترین زمان برای دادن قطره‌ ی آهن در فواصل میان شیردهی‌ ها است. زیرا کلسیم شیر مانع جذب آهن میشود. پس بهتر است بلافاصله قبل یا بعد شیر خوردن آهن را به کودک ندهیم. اما ویتامین ث جذب آهن را افزایش می‌دهد پس دادن مرکبات مجاز در این رده ی سنی راهکار خوبی است. برای کلیه شیرخوارانی که با وزن طبیعی متولد می شوند ( اعم از کودکانی که با شیر مادر و یا شیر مصنوعی تغذیه می شوند) دادن قطره آهن از پایان ۶ ماهگی و یا همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲۴ ماهگی به میزان روزانه حداکثر ۱۵ میلی گرم آهن المنتال (خالص) معادل حداکثر ۱۵ قطره آهن در روز توصیه میشود. در صورتکی که بدلیل اختلال رشد کودک، تغذیه تکمیلی بین ۴ تا ۶ ماهگی شروع شود. قطره آهن همزمان با شروع غذای کمکی به میزان ۱۵ قطره در روز باید به شیر خوار داده شود

برای همه کودکان نارس و نیز کودکانی که وزن آنها کمتر از 2500 گرم باشد اززمانی که وزن آنها به دو برابر وزن هنگام تولد رسید< یا از دو ماهگی (هرکدام زودتر حاصل شود) قطره آهن شروع شود".برای این کودکان میزان آهن 2میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدنمحاسبه میشود.به مادران توصیه میشود که قطره آهن را بین دو وعده شیردهی در عقب دهان شیرخوار چکانده و سپس مقداری آب به او بدهند تا از تیره شدن رنگ دندانها جلوگیری شود ، به مادران نیز یاد آوری شود که قطره آهن بطور طبیعی موجب تیره شدن رنگ مدفوع میگردد که جای نگرانی ندارد.مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند میوه ها و آب میوه های تازه و خانگی به ویژه مرکبات موجب افزایش جذب آهن می شوند و می توان قطره آهن را همراه با آن ها که متناسب با سن کودک باشد توصیه نمود.در آموزش تغذیه تکمیلی به مادران استفاده از مواد غذ ایی حاوی آهن ( گوشت ، جگر ، زرده تخم مرغ ، حبوبات و سبزی هایی مانند جعفری و گشنیز ) و مواد غذایی حاوی ویتامین C نظیر میوه ها و سبزی های تازه که موجب افزایش جذب آهن رژیم غذایی می شوند توصیه شود.تجویز روزانه قطره مولتی ویتامین یا آ + د از روز پانزدهم پس از تولد به میزان 1 سی سی در روز انجام میشود. لذا با توجه به انواع مختلف قطره چکان مورد استفاده توسط شرکتهای دارویی ، توجه به مندرجات روی جعبه قطره آ + د به منظور مشخص نمودن تعداد قطره های معادل 1 سی سی جهت تجویز و آموزش به مادر ضروری است .در آموزش تغذیه تکمیلی به مادران مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین A مانند جگر ، زرده تخم مرغ ، کره ، سیفی جات زرد و نارنجی رنگ مانند هویج و کدو حلوایی و سبزی های سبز رنگ مثل جعفری ، شوید و گشنیز در غذای کودک متناسب با سن او توصیه می شود ، همچنین مصرف میوه هایی مانند طالبی ، موز ، زردآلو ، هلو و شلیل که غنی از ویتامین A هستند برای کودکان توصیه گردد.در هنگام ارائه قطره آهن و قطره مولتی ویتامنی یا آ + د به مادران مراجعه کننده در مورد لزوم دادن این قطره ها به کودک ، نحوه و مقدار مصرف آن ها آموزش های لازم داده شده و زمان مراجعه بعدی برای دریافت قطره ها به او با توجه به زمان مراجعات دوره ای کودکان در برنامه کودک سالم تاکید شود.با توجه به اینکه قطره مولتی ویتامین یا آ + د با فرمول دریافت روزانه 1500 واحد ویتامین A و 400 واحد ویتامین D و آهن المنتال (خالص) با فرمول حداکثر 15 میلی گرم در روز مطابق با دستور عمل وزارت بهداشت در کشور تولید میگردد.