مسمومیت در حاملگی/ مسمومیت حاملگی بعد زایمان

پره اکلامپسی یا مسمومیت در حاملگی ، فشار خون بالای مداوم است که در دوران بارداری یا دوره پس از زایمان ایجاد می‌شود. اکثر زنان مبتلا به مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی، نوزادان سالم به دنیا می‌آورند و به طور کامل بهبود می‌یابند. با این حال، برخی از زنان عوارضی را تجربه خواهند کرد که تعدادی از آن‌ها ممکن است برای مادر یا کودک تهدید کننده باشد.

بیشتر بخوانید: مسمومیت در بارداری چه علائمی دارد؟/ صدای دکتر

در این مقاله می‌خوانید:

• مسمومیت در حاملگی یا پره اکلامپسی چیست؟
• علائم مسمومیت بارداری
• تاثیر مسمومیت بارداری بر جنین
• از کجا بفهمیم مسمومیت حاملگی گرفتیم؟
• در مسمومیت بارداری چه بخوریم؟
• پره اکلامپسی بعد از زایمان
• درمان مسمومیت بارداری

مسمومیت در حاملگی یا پره اکلامپسی چیست؟

پره اکلامپسی معمولاً در اواخر بارداری اتفاق می‌افتد.

پره اکلامپسی وضعیتی است که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد و با فشار خون بالا، وجود پروتئین بیش از اندازه در ادرار و هم‌چنین، تورم در دست‌ها و پاها همراه است. این وضعیت می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً در اواخر بارداری اتفاق می‌افتد؛ هر چند که ممکن است زودتر یا بلافاصله پس از زایمان نیز رخ دهد. البته تشخیص زودهنگام این وضعیت در بارداری می‌تواند احتمال بروز مشکلات طولانی‌مدت را برای مادر و نوزاد کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: علائم مسمومیت بارداری، چیست و چه علتی دارد؟

علائم مسمومیت بارداری

اولین علائم مسمومیت بارداری، تورم یا ادم ، وجود پروتئین اضافی در ادرار و فشار خون بیش از ۱۴ روی ۹ را شامل می‌شود. سایر علائم پره اکلامپسی عبارتند از:

• افزایش وزن ناگهانی در طی یکی دو روز به دلیل افزایش زیاد مایعات بدن
• درد در ناحیه شانه
• شکم درد، به خصوص در سمت راست بالایی
• سردردهای شدید
• تغییر در رفلکس‌ها یا وضعیت ذهنی
• کمتر ادرار کردن یا اصلاً ادرار نکردن
• سرگیجه
• اشکال در تنفس
• استفراغ و حالت تهوع شدید
• تغییرات بینایی مانند جرقه چشمی، مگس پران چشم یا تاری دید

بعضی از افراد نیز ممکن است پره اکلامپسی داشته باشند، اما هیچ علامتی مشاهده نکنند. بنابراین، مهم است که به طور منظم فشار خون خود را چک کنید و آزمایش ادرار انجام دهید.

بیشتر بخوانید: نشانه های مسمومیت حاملگی، چجوری می شه مدیریتش کرد؟

تاثیر مسمومیت بارداری بر جنین

پره اکلامپسی می‌تواند از رسیدن خون کافی به جفت جلوگیری کند که باعث می‌شود نوزاد شما بسیار کوچک به دنیا بیاید و به این، محدودیت رشد جنین می‌گویند. هم‌چنین، یکی از شایع‌ترین علل زایمان زودرس و عوارض ناشی از آن، از جمله ناتوانی‌های یادگیری، صرع، فلج مغزی و مشکلات شنوایی و بینایی، مربوط به پره اکلامپسی است. سایر عوارض احتمالی نادر اما جدی عبارتند از:

• اکلامپسی: اکلامپسی یعنی وقتی که شما دچار تشنج یا کما می‌شوید. با این حال، اکلامپسی می‌تواند بدون هیچ علامتی از مسمومیت در حاملگی نیز رخ دهد. (برخی از علائم اکلامپسی قبل از تشنج عبارتند از: سردرد شدید، مشکلات بینایی، سردرگمی ذهنی و تغییر رفتار.)
• زایمان زودرس قبل از هفته ۳۷ام: اگر نوزاد شما نارس باشد، خطر مشکلات تنفسی و تغذیه، مشکلات بینایی یا شنوایی، تاخیر در رشد و فلج مغزی در او افزایش می‌یابد. با این حال، درمان‌های قبل از زایمان زودرس ممکن است برخی از این خطرات را کاهش دهند.
• محدودیت رشد جنین: پره اکلامپسی بر شریان‌هایی که خون را به جفت شما می‌رسانند تأثیر می‌گذارد. اگر جفت شما خون کافی دریافت نکند، ممکن است اکسیژن یا مواد مغذی کافی به جنین شما نرسد.

بیشتر بخوانید: چگونه فشار خون در بارداری را کاهش دهیم؟

• سکته
• تشنج
• تجمع مایع در قفسه سینه
• نابینایی برگشت پذیر
• خونریزی از کبد
• خونریزی بعد از زایمان
• سندرم HELLP
• سایر آسیب‌های وارده به اندام‌ها: پره اکلامپسی می‌تواند به کلیه‌، کبد، ریه، قلب و چشم شما آسیب برساند. این وضعیت ممکن است سکته یا سایر آسیب‌های‌ مغزی را نیز منجر شود. در واقع، میزان آسیب به سایر اندام‌های شما بستگی به شدت پره اکلامپسی دارد.
• بیماری قلب و عروقی: ابتلا به مسمومیت در حاملگی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را در آینده افزایش دهد. اگر بیش از یک بار به پره اکلامپسی مبتلا شده باشید یا زایمان زودرس داشته باشید، این خطر حتی بیشتر است.
• پره اکلامپسی هم‌چنین می‌تواند باعث جدا شدن ناگهانی جفت از رحم و مرده زایی شود.

بیشتر بخوانید: تغییرات بدن در ماه چهارم تا ششم بعد از زایمان چگونه است؟

از کجا بفهمیم مسمومیت حاملگی گرفتیم؟

اگر علائم مسمومیت بارداری را در خود مشاهده کردید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. آزمایش‌هایی که پزشک برای تشخیص وضعیت شما تجویز می‌کند، عبارتند از:

• آزمایش خون برای بررسی پلاکت‌ها و مواد شیمیایی موجود در کلیه یا کبد
• آزمایش ادرار برای اندازه گیری پروتئین
• سونوگرافی یا پروفایل‌های بیوفیزیکی برای مشاهده چگونگی رشد کودک

بیشتر بخوانید: آزمایشات غربالگری دوران بارداری، شامل چه مواردی است؟

در مسمومیت بارداری چه بخوریم؟

تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن یک رژیم غذایی خوب می‌تواند در کاهش علائم پره اکلامپسی کمک کننده باشد. لیستی از مواد مغذی قابل توصیه عبارتند از:

• غذاهای غنی از آنتی اکسیدان مانند میوه‌ها و سبزیجات به کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از مسمومیت در حاملگی کمک می‌کند.
• مواد مغذی سازنده مغز مانند امگا ۳ نیز بسیار مهم هستند. ماهی یکی از بهترین منابع امگا ۳ است که توصیه می‌کنیم ۲ تا ۳ بار در هفته در طول دوران بارداری خود آن را مصرف شود.
• مصرف کافی کلسیم یکی از بهترین راه‌های پیشگیری‌ از ابتلا به پره اکلامپسی است که می‌تواند به کنترل فشار خون بالا در بارداری کمک کند.

بیشتر بخوانید: فشار خون در بارداری، کنترل عوارض خطرناک و راه درمان

پره اکلامپسی بعد از زایمان

این وضعیت معمولاً در عرض ۴۸ ساعت پس از زایمان اتفاق می‌افتد.

ممکن است بپرسید ایا مسمومیت بارداری بعد از زایمان از بین میرود؟ جواب ما این است که بله، اما نه همیشه. در واقع، مسمومیت بارداری بعد از زایمان یک بیماری نادر است که بر اثر فشار خون بالا و پروتئین بیش از حد در ادرار، آن هم معمولاً در عرض ۴۸ ساعت پس از زایمان اتفاق می‌افتد.
با این حال، ممکن است ۶ هفته بعد از زایمان یا دیرتر نیز دچار این وضعیت شوید که به پره اکلامپسی دیررس پس از زایمان معروف است. لازم به ذکر است که این بیماری را باید در اسرع وقت درمان کنید، زیرا اگر به سرعت درمان نشود، می‌تواند مشکلاتی جدی مانند تشنج ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: مسمومیت دوران حاملگی، راه هایی برای درمان

درمان مسمومیت بارداری

تنها راه درمان پره اکلامپسی، زایمان است.

تنها راه درمان پره اکلامپسی، زایمان است. با این حال، پزشک شما ممکن است بر اساس فاصله زمانی جنین، وضعیت آن در رحم و شدت پره اکلامپسی با شما درباره زمان زایمان صحبت کند. اگر کودک شما معمولاً در هفته ۳۷ام یا بعد از آن به خوبی رشد کرده باشد، ممکن است پزشک بخواهد سزارین انجام دهید تا از بدتر شدن پره اکلامپسی جلوگیری ‌کند.
اما اگر جنین شما به پایان دوره بارداری نزدیک نشده باشد، می‌توانید پره اکلامپسی خفیف را تا زمانی که کودک شما به اندازه کافی رشد کند درمان کنید تا بعداً با خیال راحت او را به دنیا بیاورید. در واقع، هر چه تاریخ زایمان شما نزدیک‌تر باشد، برای کودک شما بهتر است.

بیشتر بخوانید: عوارض بارداری، نگران باشیم یا نباشیم؟

توصیه‌های پزشک برای کسانی که مسمومیت بارداری خفیف دارند، عبارت است از:

• استراحت در بستر، چه در خانه یا در بیمارستان که البته باید بیشتر به سمت چپ خود استراحت کنید.
• نظارت دقیق با مانیتور ضربان قلب جنین و سونوگرافی‌های مکرر
• داروهایی برای کاهش فشار خون
• آزمایش خون و ادرار

علاوه بر این، ممکن است پزشک بخواهد که در بیمارستان بمانید تا بتواند شما را از نزدیک تحت نظر بگیرد. درمان‌هایی که در بیمارستان به شما داده می‌شوند، عبارتند از:

• داروی جلوگیری از تشنج ، کاهش فشار خون و جلوگیری از سایر مشکلات
• تزریق استروئید برای کمک به رشد سریع‌تر ریه‌های کودک

درمان‌های دیگر نیز عبارتند از:

• تزریق منیزیم برای جلوگیری از تشنج‌های مرتبط با اکلامپسی
• هیدرالازین یا سایر داروهای فشار خون
• برای پره اکلامپسی شدید نیز پزشک شما ممکن است زایمان فوری تجویز کند که پس از آن، علائم مسمومیت باید در عرض 1 تا 6 هفته از بین بروند، هر چند که ممکن است بیشتر طول بکشند.

بیشتر بخوانید: کنترل و درمان اختلال مسمومیت بارداری

کلام آخر

مسمومیت در حاملگی یک وضعیت پزشکی جدی است که می‌تواند بعد از هفته بیستم بارداری رخ دهد. این عارضه معمولاً باعث فشار خون بالا می‌شود و می‌تواند چندین اندام بدن شما از جمله کبد، کلیه و مغز را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه، تشخیص زودهنگام و درمان آن برای جلوگیری از عوارض تهدید کننده حیاتی است.

برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با متخصص زنان، به کلینیک نی نی بان سر بزنید.