فریز کردن اسپرم، روشی برای حفظ کیفیتش

محققان کشورمان طی یک پژوهش موفق به ارائه روشی برای حفظ کیفیت اسپرم پس از انجماد شدند.

منجمد کردن اسپرم یکی از راه‌های نگهداری آن به مدت طولانی است. این روش برای افرادی که نیازمند شیمی درمانی(Chemotherapy) هستند یا افرادی که به هر دلیل اسپرم اندکی تولید می‌کنند، مفید است و امکان ذخیره سلول جنسی را برای آنان فراهم می‌کند؛ اما از آنجا که اسپرم سلول حساسی است، گاه در روند انجماد آسیب می‌بیند و از کیفیت و توان بارورسازی آن کاسته می‌شود.

بررسی محتوی پروتئینی اسپرم‌ها (پروتئومیکس) نشان داده است که در روند انجماد تغییراتی در آن اتفاق می‌افتد. به منظور یافتن راهی برای کاهش آسیب به محتوی پروتئینی اسپرم در حین انجماد، دکتر شاهوردی، دکتر کوچصفهانی، مریم هزاوه‌ای، مهدی میرزایی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه خوارزمی و دانشگاه مکوآری استرالیا، پژوهشی را طراحی کردند که طی آن اسپرم پیش از انجماد در معرض استرس اکسیداتیو قرار می‌گرفت. از آنجا که این عمل باعث بیان پروتئین‌های مرتبط با استرس و آنتی‌اکسیدان‌ها در اسپرم می‌شود، انتظار می‌رفت اسپرم‌های در معرض استرس قرار گرفته پس از رفع انجماد عملکرد مطلوب‌تری داشته باشند.

برای بررسی صحت این ادعا ۳۶ نمونه منی انتخاب شد و هر یک به سه قسمت تقسیم شدند؛ بخشی که منجمد نشد، بخشی که منجمد شد و بخشی که پیش از انجماد در معرض استرس قرار گرفت (یک ساعت در محلول سدیم نیتروپروساید ۰.۰۱ میکرومولار). از هر سه گروه، پروتئین استخراج و پس از بررسی‌های آزمایشگاهی مقایسه شد.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی Cryobiology به چاپ رسیده است، نشان داد در اسپرم‌های منجمد شده نسبت به نمونه‌های تازه ۲۳۸ و ۱۹۱ پروتئین بیشتر و کمتر بیان شده‌اند. بیشترین میزان کاهش بیان مربوط به پروتئین‌های درگیر در متابولیسم(metabolism) و شناسایی تخمک توسط اسپرم بود. همچنین ۸۵ پروتئین در گروه‌های انجمادی در معرض استرس و فاقد آن تفاوت بیان داشتند. بیشترین میزان افزایش بیان مربوط به پروتئین‌های درگیر در استرس اکسیداتیو، اسکلت سلولی و چپیرون‌ها بود؛ این پروتئین‌ها از بین برنده استرس اکسیداتیو هستند و اسپرم را در برابر آسیب‌های انجماد محافظت می‌کنند.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، اگر اسپرم‌ها پیش از انجماد در معرض استرس(Stress) قرار گیرند، احتمالاً پس از رفع انجماد کیفیت بیشتری برای لقاح خواهند داشت.

بر اساس اعلام روابط عمومی پژوهشگاه رویان، اکنون لازم است این یافته در شرایط بالینی نیز مورد آزمایش قرار گیرد تا بتواند به عنوان یک روش کاربردی نهادینه شود.