عوارض مصرف آنتی بیوتیک در نوزادان

تجویز آنتی اسید ها و آنتی بیوتیک ها برای نوزادان توسط پزشکان، چندان غیر معمول نیست. اما یک مطالعه جدید نشان می دهد که در صورت تجویز و مصرف آنتی بیوتیک برای کودک قبل از ۶ ماهگی، این داروها ممکن است خطر ابتلا به آلرژی در کودکان را افزایش دهد.محققان پرونده سلامت را برای نزدیک به ۸۰۰،۰۰۰ کودک که در فاصله سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ متولد شده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. حدود ۸ درصد از کودکان در طی ۶ ماه اول زندگی خود داروهای آنتی اسید و حدود ۱۷ درصد حداقل یک دوره آنتی بیوتیک ها را مصرف کرده بودند.طبق یافته های منتشر شده در JAMA Pediatrics، در طول ۴ سال و نیم بعد از آن، میزان ابتلا به آلرژی و آسم در میان این بچه ها در مقایسه با کودکانی که چنین داروهایی را مصرف نکرده بودند، شدیداً بالاتر بود. کودکان مصرف کننده آنتی اسیدها، دو برابر خطر ابتلا به آلرژی غذایی بیشتری داشتند و ۵۰ درصد بیشتر دارای آلرژی به گرده یا آنافیلاکسی (واکنش شدید آلرژیک، اغلب به بادام زمینی یا نیش زنبور) بودند.
تحقیقاتی که در مورد عوارض، مضرات و مقدار مصرف آنتی بیوتیک در کودکان انجام شد، نشان داده است که مصرف زیاد آنتی بیوتیک در کودکان و نوزاد خطر آسم را دو برابر می کند و خطر آلرژی های گرده و آنافیلاکسی را به میزان ۵۰ درصد افزایش می دهد.البته این مطالعات اثبات نکرده اند که این دارو ها باعث ایجاد آلرژی و آسم می شوند و تنها وجود ارتباط بین این دو را نشان داده اند. اما با این حال محققان اظهار داشتند که این ارتباط به نظر قوی است.نویسندگان ادعا می کنند که علت ایجاد آلرژی به وجود آمده، می تواند این باشد که داروها با میکروب های سالم در بدن کودک تداخل کرده و سیستم ایمنی آن ها را مختل می کنند. و حتی گاهی موجب اسهال در کودکان می شود.البته، در بعضی موارد ممکن است نوزادان واقعاً به آنتی بیوتیک ها یا آنتی اسید ها در یک مدت زمان مصرف کوتاه نیاز داشته باشند. با این حال، نویسندگان پیشنهاد کردند که پزشکان تنها دارو های ضد التهاب را برای موارد رفلاکس شدید در نوزادان تجویز کنند.دکتر کید نیلوند، نویسنده و متخصص اطفال، گفت: اکثر نوزادانی که بالا می آورند احتمالاً بدون مصرف آنتی اسید ها نیز درمان خواهند شد. او به TIME Health گفت: در عوض، والدین می توانند سعی کنند غذا های کمتری را در وعده های بیشتر به کودکان بدهند.

برای درمان کودکتان، چه چیزی را لازم است بدانید؟
چه چیزی را باید از پزشکتان در رابطه با مزایا و همچنین خطرات آنتی بیوتیک در کودکان جویا شوید؟ بسیاری از پزشکان این گونه فکر می کنند که والدین جهت نوشتن نسخه و تجویز دارو به آن ها مراجعه می کنند.
اما در حقیقت آن ها بیشتر می خواهند جوانب مثبت و منفی برای آن ها توضیح داده شود تا برای تصمیم گیری درباره ی این که فرزندشان نیاز به آنتی بیوتیک دارد یا خیر، از آن ها بهره ببرند.

جوانب مثبت
آنتی بیوتیک ها می توانند حافظ حیات باشند.پیش از آن که آنتی بیوتیک ها گسترش یابند و برای نخستین بار در سال ۱۹۴۰ مورد استفاده قرار گیرند، میزان مرگ اطفال در جوامع توسعه یافته، یک در ده بوده و متداول ترین علت آن، عفونت بود که این آمار طی ۷۰ سال گذشته به حد چشمگیری کاهش یافته است. اما همه ی این ها به دلیل آنتی بیوتیک ها نیست. رعایت اصول بهداشتی و ایمنی سازی نیز حائز اهمیت است.توانایی کنترل و درمان عفونت ها، به طور موثری زندگی میلیون ها نفر را نجات داده است. برخی از عفونت ها نیاز به آنتی بیوتیک دارند. چرا که توسط باکتری به وجود می آیند و در صورت عدم کنترل، وخیم تر می شوند.نمونه هایی از عفونت هایی که زیر یک سال نیازمند آنتی بیوتیک می باشند، مننژیت، ذات الریه، عفونت جریان خون و عفونت ادراری می باشند.مشکل اینجاست که افتراق عفونت باکتریایی از عفونت ویروسی در کودکان تازه متولد شده به خصوص کودکان زیر سه ماه و تشخیص خطر وخامت عفونت باکتریایی در آن ها، اغلب دشوار است.در این شرایط آنتی بیوتیک ها اغلب به صورت تجربی و برای حفظ ایمنی شروع به مصرف می شوند و سپس در صورت عدم یافتن عفونت باکتریایی، قطع می شوند.آنتی بیوتیک ها همچنین برای جلوگیری از شیوع برخی از عفونت های باکتریایی نظیر سیاه سرفه در کودکان استفاده می شوند.با این حال بیشتر عفونت های باکتریایی نظیر مننژیت ، عفونت های ادراری و حتی ذات الریه از یک شخص مبتلا به شخصی دیگر که با وی تماس نزدیک دارد، منتتقل نمی شوند.دیگر عفونت ها توسط ویروس ها ایجاد می شوند که آنتی بیوتیک ها برای درمان یا پیشگیری از شیوع آن ها، بی اثر هستند.عفونت های ویروسی متداول در سن زیر یک سال شامل بیشتر عفونت های تنفسی می شوند.از عفونت های ویروسی می توان به عفونت گوش، عفونت حلق و عفونت قفسه ی سینه اشاره کرد. درمان و کنترل عفونت های ویروسی به کمک آنتی بیوتیک ها هیچ نتیجه ی مثبتی در بر نداشته است.

خطرات مصرف آنتی بیوتیک در کودکان
علاوه بر معایب کوچک نظیر هزینه و پر زحمت بودن، معایب بزرگی وجود دارند که به خطر استفاده از خود آنتی بیوتیک ها بر می گردند.
خطرات آنتی بیوتیک ها می توانند به خطرات کوتاه مدت، خطرات با مدت متوسط و خطرات بلند مدت تقسیم شوند
خطرات کوتاه مدت
عوارض جانبی سریع و آنی همانند اسهال، استفراغ ، حساسیت پوستی
و به طور جدی تر، آنافیلاکسی(حساسیت شدید) هستند.
بیشتر این ها به صورت خود به خود و بدون کنترل و درمان برطرف می شوند. اما برخی از آن ها می توانند تهدید کننده ی حیات باشند.
خطرات با مدت متوسط، گسترش یا ایجاد اندام ها و اجزای مقاوم هستند.
مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک با افزایش MRSA همراه است.
MRSA یک باکتری مقاوم است که به طور متداول سبب عفونت های پوستی می شود و به طور خاص عفونت های جدی تری نظیر عفونت های استخوان یا جریان خون را به وجود می آورد.
نگرانی اخیر، مقاوم شدن باکتری های دستگاه گوارش است.
زیرا این باکتری ها می توانند عفونت های سریع و شدیدی را سبب شوند که هیچ راه مطمئنی برای حذف آن ها وجود ندارد.
اکنون مراحل آخر تولید آنتی بیوتیک هایی که بتوانند این نوع از عفونت ها را کنترل و درمان کنند، در حال انجام است.
بسیاری از شرکت های بزرگ دارویی تحقیق و توسعه ی خود را متمرکز بر داروهایی غیر از آنتی بیوتیک ها قرار داده اند که بسیار اندک می باشند.در راستای سعی برای کنترل باکتری های بسیار مقاوم، برخی از آنتی بیوتیک های قدیمی مجددا مورد استفاده قرار گرفته اند که بعضا عوارض جانبی قابل توجهی همچون آسیب به کلیه ها دارند.
اندام ها و اجزای مقاوم همچنین خطری بلند مدت هستند. چرا که می توانند برای مدت زمان طولانی توسط کودکان حمل شوند و در خانواده شیوع پیدا کنند.
مشکل به همین جا ختم نمی شود!در طی چند سال گذشته در میان باکتری هایی که در روده زندگی می کنند، باکتری های بسیار سودمندی به نام میکروبیوم شناخته شده اند. آنتی بیوتیک ها بر روی میکروبیوم های دوران کودکی تاثیرگذارند.
تغییرات مشابهی در میکروبیوم های کودکان یافت شده است که شامل آلرژی و چاقی می باشد. یعنی دو مسئله از بزرگترین مسائل دوران کودکی در دنیا.
در حالی که این ارتباط هنوز در حال تحقیق و بررسی است، این دلیل یکی دیگر از دلایل برای محدود کردن مصرف آنتی بیوتیک می باشد.
راهکار چیست؟
راه های متعددی برای کاهش مصرف آنتی بیوتیک در کودکان زیر یک سال وجود دارد
عدم استفاده از آنتی بیوتیک ها برای عفونت های ویروسی
تاخیر در شروع مصرف آنتی بیوتیک در برخی از عفونت ها نظیر عفونت های گوش تا ببینید به خودی خود بهبود می یابند یا خیر
استفاده ی کوتاه مدت از آنتی بیوتیک ها تا جایی که عدم وجود خطر مشخص شود به جای دوره های طولانی سنتی

اما شما چگونه باید تفاوت میان عفونت ویروسی و باکتریایی را در کودک خود بدانید؟
در حالی که برخی از علائم مانند آبریزش بینی به احتمال بسیار زیاد حاکی از ویروس هستند، اما والدین نباید احساس کنند که توانسته اند این تفاوت را دریابند.
آن ها باید نظر پزشک خود را جویا شوند. اما مهمتر این است که درباره ی این که فرزندشان به آنتی بیوتیک نیاز دارد یا خیر، گفت و گو کنند.
آنتی بیوتیک ها منابع گران بهایی هستند.
برای اطمینان از این که ما آن ها را برای زمانی که واقعا لازمند، چه اکنون و چه برای نسل های آینده، حفظ می کنیم، همگی مسئولیم که بپرسیم: «آیا فرزند من واقعا به آنتی بیوتیک نیاز دارد؟»
متخصص کودکان
مصرف نابجای آنتی‌ بیوتیک‌ ها در دوران کودکی موجب اختلال در سیستم ایمنی شده و حتی احتمال ابتلای بعدی به بیماری آسم در چنین کودکانی سه برابر افزایش پیدا می‌کند. کودکان زیر ۱۵سال در صورتی که به‌ صورت خودسرانه و نابجا از آنتی‌ بیوتیک استفاده کنند، ممکن است دچار عوارض جبران‌ ناپذیری بر شنوایی و هم چنین آسیب جدی بر کلیه شوند
توجه به اهمیت میزان دوز مصرفی، روش مصرف و زمان استفاده از دارو و استفاده از داروی مناسب می‌تواند تا حدود زیادی از بروز آسیب‌های آنتی‌ بیوتیک‌ ها پیشگیری کرد.

عوارض جانبی استفاده از آنتی‌ بیوتیک
عوارض مصرف آنتی‌بیوتیک از هر ۱۰ کودک یک نفر را تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد. عوارض جانبی می‌تواند شامل راش، واکنش‌ های آلرژیک، تهوع، اسهال و درد معده باشد. گاهی کودک حین استفاده از آنتی‌ بیوتیک‌ ها، جوش‌ های پوستی می‌زند. هر چند همه بثورات را نمی‌توان واکنش آلرژیک دانست اما در صورت خارش و کهیر کودک، باید با پزشک در این مورد مشورت کرد.
همان‌ طور که گفته شد بثورات پوشک یکی دیگر از عوارضی است که با مصرف آنتی‌ بیوتیک ممکن است در کودک بروز کند. تغییر رنگ ادرار و مدفوع نیز با مصرف آنتی‌ بیوتیک‌ ها بروز می‌کند. دقت کنید که آن را با خون اشتباه نگیرید. هنگام تجویز پزشک حتما درباره عوارض جانبی احتمالی با پزشک مشورت کنید. گاهی اوقات هیچ درمانی برای این عوارض لازم نیست. حتی ممکن است در دوره مصرف آنتی‌ بیوتیک‌ ها حساسیت به نور خورشید نیز در کودک مشاهده شود که در این صورت بهتر است از کرم‌ های ضد آفتاب استفاده شود و از قرار گرفتن در معرض نور خورشید اجتناب شود.

رابطه آنتی‌ بیوتیک و بداخلاقی کودکان
دکتر اکبر کوشانفر، متخصص کودکان می گوید: مصرف آنتی‌ بیوتیک در کودکان چنان چه برای کودک لازم و ضروری باشد، اشکالی ایجاد نمی‌کند. این ضرورت را آزمایش پزشک و کشت با آنتی بیوگرام نشان می‌دهد. اما اگر کودکی با علائم سرماخوردگی و تب و سرفه مراجعه کند و ویروسی باشد، تجویز آنتی‌ بیوتیک به هیچ عنوان مجاز نیست چون دوره این بیماری‌ ها خفیف است و یک هفته بیشتر طول نمی‌کشد. این کودک باید تحت‌ نظر باشد.
تنها دارویی که در این موارد ضروری است استامینوفن برای از بین رفتن تب است نه آنتی‌ بیوتیک. در این مواقع مصرف مایعاتی مانند سوپ و آبمیوه بیشتر از هر داروی دیگری کارساز است. عوارض آنتی‌ بیوتیک‌ ها در میان کودکان به‌ دلیل وزن و قدشان بیشتر از بزرگسالان است. مهم‌ ترین عوارض آنتی‌ بیوتیک‌ ها ایجاد مقاومت میکروبی در کودکان است. در مواقعی که کودک عفونت باکتریایی داشته و نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد، باید آنتی‌بیوتیکی تجویز شود که عوارض کمتری دارد و در مدت معین و با دوز مشخص مصرف می‌شود. مطالعات کافی درباره تاثیر آنتی‌ بیوتیک بر اختلالات رفتاری انجام نشده و نمی‌توان چنین اختلالاتی از جمله بیش‌ فعالی یا خشم و عصبانیت را به مصرف آنتی‌ بیوتیک‌ ها نسبت داد.
آن چه در مصرف آنتی‌ بیوتیک‌ ها مهم است این است که چه میزان آنتی‌ بیوتیک برای چه مدتی مصرف می‌شود. این موضوع می‌تواند عوارض آن را مشخص کند. گوش دردی که به‌دنبال سرماخوردگی در کودک بروز می‌کند حتما نیاز به آنتی‌ بیوتیک دارد تا صدمه‌ ای به گوش نرسد. در میان انواع آنتی‌ بیوتیک‌ ها می‌توان آموکسی‌ سیلین را از موارد کم‌ عارضه دانست. در صورت استفاده از آنتی‌ بیوتیک‌ های قوی باید مدت مصرف کوتاه باشد و پزشک عوارض را پیگیری کند.

چه عوارضی دارد؟
آنتی‌ بیوتیک‌ ها نه تنها باکتری‌ های مضر را از بین می‌برند بلکه باکتری‌ های مفید و ضروری برای سلامت بدن را هم می‌کشند. در میان باکتری‌ های مفید می‌توان به لاکتوباسیلوس، اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم اشاره کرد. آن ها بدن را در مقابل عفونت محافظت می‌کنند. نبود این باکتری‌ ها می‌تواند تعادل بدن را مختل کرده و سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند و منجر به ابتلا به انواع عفونت‌ های قارچی، باکتریایی، ویروسی و انگلی شود. علاوه بر این، زمانی که آنتی‌ بیوتیک بیش از حد مصرف می‌شود و باکتری‌ های مفید از بین می‌روند، ممکن است شاهد رشد بیش از حد مخمر در بدن باشید که همین می‌تواند باعث عفونت‌ های مکرر شود.
آنتی‌بیوتیک‌ ها بر بسیاری از مواد مغذی اثر می‌گذارند و در‌نتیجه یکی از شایع‌ ترین عوارض مصرف این دارو اسهال است.

چرا تجویز می‌شوند؟
آنتی‌ بیوتیک‌ ها داروهایی هستند که برای از‌بین بردن باکتری به‌ کار می‌روند. این داروها فقط در برابر باکتری‌ ها عمل می‌کنند نه ویروس‌ هایی که باعث گلودرد، سرماخوردگی، عفونت‌ های سینوسی و برونشیت می‌شوند. گاهی اوقات پزشک می‌تواند به شما بگوید که کودک عفونت باکتریایی دارد یا خیر و گاهی اوقات نیز بررسی‌ های بیشتری لازم است.
واقعیت این است زمانی که فرزند شما تب می‌کند و بیش از یک هفته مخاط رنگی دارد نمی‌توان تشخیص داد دچار عفونت باکتریایی است یا ویروسی و این علائم به تنهایی دلیل کافی برای تجویز آنتی‌ بیوتیک نیستند. برای عفونت باکتریایی آنتی‌ب یوتیک به سرعت کارساز است و علائم به‌ طور چشمگیری در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از شروع مصرف دارو بهبود پیدا می‌کند. اما برای از‌ بین رفتن کامل عفونت باکتریایی باید داروها به‌ طور کامل مصرف شوند و توقف مصرف آن ها می‌تواند باعث بیمار شدن دوباره شود.

همه آنتی‌بیوتیک‌ ها یکسان عمل نمی‌کنند
تنها به این دلیل که یک نوع آنتی‌بیوتیک برای عفونت گوش فرزندتان موثر بوده نباید آن را برای گلو درد فرزند دیگرتان هم به کار ببرید. آنتی‌بیوتیک‌ ها به شکل مختلف طراحی شده‌اند تا با انواع متفاوتی از باکتری‌ ها مبارزه کنند. البته در برخی آن ها نیز همپوشانی وجود دارد، بنابراین این پزشک است که می‌تواند نوع آنتی‌بیوتیک و دوز استفاده از آن را مشخص کند.
گاهی اوقات بسیاری از عوارضی که ممکن است در آینده بر اثر بروز آنتی‌بیوتیک در کودک بروز کند به‌ دلیل ناآگاهی از مصرف درست است. برخی آنتی‌بیوتیک‌ ها طیف وسیعی از باکتری‌ ها را از بین می‌برند مانند آموکسی‌کلاو اما برخی دیگر تنها انواع خاصی از باکتری را می‌کشند مانند آموکسی‌سیلین و پنی‌سیلین. این آنتی‌بیوتیک‌ ها برای درمان بیماری‌های عفونی ساده به‌کار می‌روند و بیشتر هم تجویز می‌شوند چون عوارض جانبی کمتری دارند. استفاده از یک آنتی‌بیوتیک قوی برای یک عفونت ساده مانند استفاده از تانک برای کشتن یک مگس است و همین می‌تواند خسارت‌ های ناخواسته‌ای را به بدن وارد کند.