بزرگ بودن سر نوزاد، ماکروسفالی را بیشتر بشناسید
ماکروسفالی به معنای بزرگ بودن سر است و به یک نوزاد یا کودکی که دارای سر بزرگ و غیرطبیعی باشد، اشاره دارد.
اصطلاح ماکروسفالی در حقیقت به بزرگ بودن غیرطبیعی سر اشاره دارد، بدین صورت که سر نوزادان مبتلا به این وضعیت از سایر نوزادان هم‌جنس و هم‌سن خود بزرگتر بوده و غیرطبیعی بودن آن شامل پوست سر، استخوان جمجمه و محتویات جمجمه خواهد بود. ماکروسفالی در بسیاری از موارد خوش‌خیم و بی‌ضرر بوده اما گاهی ممکن است ناشی از یک وضعیت پزشکی جدی مانند سندرم ژنتیکی یا تومور مغزی باشد. ماکروسفالی یک دلیل بسیار رایج برای ارجاع به یک جراح مغز و اعصاب کودکان به شمار می‌رود. ما در این مقاله به علت‌های ایجاد ماکروسفالی، نحوه تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.
اطلاعاتی در رابطه با بیماری ماکروسفالی
ماکروسفالی به معنای بزرگ بودن سر است و به یک نوزاد یا کودکی که دارای سر بزرگ و غیرطبیعی باشد، اشاره دارد. این وضعیت ممکن است گاهی اوقات علائم یک بیماری زمینه‌ای را به تصویر بکشد که در این صورت نیاز به درمان خواهد داشت و در موارد دیگر می‌تواند به دلایل ژنتیکی از جمله سابقه خانوادگی رخ دهد که با این اوصاف شرایط بی‌ضرر خواهد بود. ماکروسفالی می‌تواند از زمان تولد وجود داشته باشد اما در چند سال اول زندگی رشد خواهد کرد، بنابراین سر نوزاد در هنگام تولد به اندازه طبیعی می‌باشد اما پس از آن رشد سریعی پیدا کرده و بیش از حد بزرگ می‌شود. توجه داشته باشید که همه افراد دارای سر یک اندازه نمی‌باشند اما همگی آن‌ها در محدوده استاندارد قرار دارند و تجاوز از این محدوده و یا حتی پایین‌تر از آن، طبیعی نبوده و با یافتن علت اصلی باید به دنبال درمان آن بود.
بررسی علائم و علت‌های مختلف ایجاد این بیماری
ژن‌ها مسئول بسیاری از موارد ماکروسفالی می‌باشند. هنگامی که دلیل بزرگ بودن غیرطبیعی سر نوزاد عوامل ژنتیکی باشد، پزشکان از آن به عنوان ماکروسفالی خوش‌خیم یاد می‌کنند، زیرا آن‌ها هیچ نشانه‌ای به جز سر بزرگ را با خود به همراه ندارند و مشکلی در سلامتی آن‌ها ایجاد نخواهد شد. با این حال چندین علت بروز ماکروسفالی نیاز به توجه پزشکی دارند که یکی از آن‌ها وجود مایع در مغز نوزاد می‌باشد، زیرا مایع اضافی می‌تواند بر مغز فشار وارد کند و خطر بسیاری را برای فرد به همراه داشته باشد. در نظر داشته باشید که شدت وضعیت بسته به مقدار مایع موجود در مغز متفاوت می‌باشد و زمانی که مقدار مایع موجود در مغز قابل توجه باشد، علت اصلی آن نیاز به درمان دارد تا از بروز مشکلات آتی جلوگیری به عمل آید. ماکروسفالی به طور کل ممکن است پاتولوژیک باشد، اما بسیاری از افراد دارای سر، صورت و یا جمجمه بزرگ سالم هستند. ماکروسفالی پاتولوژیک ممکن است به علت اختلال مغزی ( بزرگی مغز)، هیدروسفالی (آب در مغز)، هیپرتروفی جمجمه (رشد بیش از حد استخوان) و سایر شرایط رخ دهد. سایر دلایل ایجاد ماکروسفالی در این قسمت آورده شده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- خونریزی در مغز
- تومورهای مغزی
- شرایط خاص متابولیک
- برخی از انواع عفونت
- بیماری الکساندر
- سندرم گرگی
- سندرم سوتوس
- هماتوم مزمن و سایر ضایعات
- سندرم‌های ژنتیکی دیگر
اولین نشانه ماکروسفالی، بزرگ بودن غیرطبیعی سر نوزادان می‌باشد و در موارد خوش‌خیم که به دلیل سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی رخ می‌دهد، این مورد تنها علائم موجود می‌باشد، اما اگر نوزاد به دلایل دیگری که نشان‌دهنده یک وضعیت اساسی می‌باشند، به این وضعیت دچار شده باشد، علائم آن موارد زیر را در بر خواهند گرفت:
- تاخیر در رسیدن به نقاط عطف رشد
- رشد کردن سریع سر
- همراهی با سایر شرایط مانند اوتیسم
- اختلالات روانی
پزشک اغلب پس از تشخیص، نوزاد را تحت نظارت قرار داده و از والدین می‌خواهد تا به علائم قید شده زیر توجه ویژه داشته و آن‌ها را جدی بگیرند:
- خواب آلودگی بیش از حد
- حرکت دادن غیرطبیعی چشم
- تغذیه ضعیف
- استفراغ
- تحریک پذیری بیش از حد
نحوه تشخیص این بیماری در نوزادان
پزشکان معمولا در طول یک معاینه فیزیکی، ماکروسفالی را تشخیص خواهند داد. آن‌ها به عنوان بخشی از یک معاینه فیزیکی، دور سر کودک را اندازه‌گیری کرده و این کار را در هر بار مراجعه انجام می‌دهند که در صورت رشد سریع سر، ماکروسفالی تشخیص داده خواهد شد. در حقیقت اگر اندازه دور سر نوزاد بالاتر از حد معمول و استاندارد طبیعی باشد، تشخیص بیماری ماکروسفالی تایید خواهد شد. توجه داشته باشید که اگر پزشک مظنون به این بیماری باشد، اغلب آزمایش‌های تصویربرداری مانند CT، اسکن سونوگرافی و MRI را پیشنهاد می‌دهد. این آزمایش‌ها به پزشک در تشخیص دقیق‌تر و مشکلاتی اعم از افزایش فشار مغز و سایر عوارض احتمالی کمک بسزایی خواهند کرد. برخی از علائم افزایش فشار مغز عبارتند از:
- افزایش تحریک پذیری
- سردرد
- استفراغ
اگر کودک مبتلا به ماکروسفالی، علائم بالینی داشته باشد ممکن است به پزشک در تشخیص سایر شرایط کمک نماید. برخی دیگر از علائم احتمالی در زیر آورده شده است که در این قسمت از مقاله به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- مشکلات بینایی
- برآمدگی رگ‌ها
- وجود یک برآمدگی نرم در ناحیه بالای سر
معرفی شیوه‌های درمانی ماکروسفالی
درمان ماکروسفالی بستگی به علت اصلی آن دارد. نوزاد مبتلا به ماکروسفالی خوش‌خیم خانوادگی اغلب نیازی به درمان ندارد اما سایر دلایل ایجاد چنین وضعیتی معمولا نیاز به درمان و حمایت طولانی مدت دارند که این درمان‌ها شامل موارد زیر خواهند شد:
-کار درمانی
- رفتار درمانی
- گفتار درمانی
- فیزیوتراپی
توجه داشته باشید نوزادانی که دچار خونریزی مغزی و یا وجود مایع در مغز خود هستند، اغلب نیاز به عمل جراحی سریع برای کاهش فشار و جلوگیری از عوارض بیشتر دارند. پزشکان ممکن است از روش‌های نامبرده شده زیر برای درمان تومور مغزی استفاده نمایند:
- عمل جراحی
- شیمی درمانی
- استروئیدها
- رادیوتراپی
مروری کوتاه بر مقاله ماکروسفالی
این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و درمان آن نیز با توجه به علت اصلی متفاوت می‌باشد. نوزادان مبتلا به ماکروسفالی خوش‌خیم که مربوط به سابقه خانوادگی می‌باشد، اغلب نیاز به درمان ندارند و معمولا هیچگونه عوارضی را تجربه نکرده و در سلامتی آن‌ها خدشه‌ای وارد نخواهد شد، اما اگر این وضعیت از یک بیماری زمینه‌ای مانند تومور مغزی یا سندرم ژنتیکی نشات بگیرد، نیاز به درمان خواهد داشت. تشخیص این بیماری توسط پزشکان با انجام معاینات فیزیکی و آزمایش‌های تصویربرداری مانند CT، اسکن سونوگرافی و MRI صورت می‌گیرد.
منبع:
روز نو
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼