علت خوابگردی کودکان، چیست؟

ساعت‌هایی از رفتن به رختخواب گذشته است و تقریبا تمام اعضای خانواده در خواب ناز هستند اما ناگهان احساس می‌کنید که کسی سر و صدا می‌کند؛ بله… این کودک دلبند شما است که گیج و سردرگم در خواب راه افتاده است. اگر با چنین صحنه‌هایی مواجه می‌شوید، نگران نباشید چون شما تنها نیستید. خوابگردی در کودکان مشکلی رایج است و معمولا با ورود کودک به دوران نوجوانی از بین می‌رود. با این که این موضوع بسیار رایج است اما می‌توانید با انجام اقداماتی امنیت کودکتان را در هنگام خوابگردی تامین کنید. با ما همراه باشید:

خوابگردی در کودکان چیست؟

خوابگردی در کودکان صرفا به راه رفتن در خواب ختم نمی‌شود. رفتارهایی که کودک در حال خوابگردی انجام می‌دهد بسیار متنوع است: بعضی از کودکان فقط راه می‌روند، برخی دیگر در گوشه‌ای از خانه می‌نشینند و بعضی‌ها هم کارهای عجیب‌تری می‌کنند مثلا در کمد را باز کرده و در آن ادرار می‌کنند. این وضعیت در بعضی موارد می‌تواند خطرناک باشد. مثلا زمانی که فرد از خانه بیرون می‌رود. فرقی نمی‌کند که خوابگردی کودکان شامل چه رفتارها و حرکاتی می‌شود اما در هر حال به ندرت، وقتی از خواب بیدار می‌شوند دیگر چیزی از کارهایی که کرده‌اند در خاطرشان باقی نمی‌ماند.

وقتی می‌خوابیم، مغز ۵ حالت را پشت سر می‌گذارد. این مراحل به این صورت شناخته می‌شوند: مرحله ۱، ۲، ۳، ۴ و REM یا مرحله حرکات تند چشمی. این مراحل در کل به شکل‌گیری چرخه خواب در ما شکل می‌گیرد. یک چرخه خواب عادی و سالم از ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه به طول می‌انجامد. بنابراین هر فرد در طول شب، ۴ یا ۵ چرخه خواب را تجربه می‌کند. خوابگردی در کودکان هم معمولا در مرحله عمیق‌تر خواب یعنی مراحل ۳ و ۴ رخ می‌دهد. در این مراحل، بیدار کردن فرد کمی دشوارتر است و وقتی او را بیدار می‌کنید برای چند دقیقه کمی آشفته و گیج است. خوابگردی در کودکان معمولا ۱ تا ۲ ساعت بعد از به خواب رفتن شروع می‌شود و از چند ثانیه تا ۳۰ دقیقه هم طول می‌کشد.

دلایل خوابگردی کودکان چیست؟

خوابگردی در کودکان بسیار شایع‌تر از بزرگسالان است. در بیشتر موارد با پا گذاشتن کودک به سنین نوجوانی، این مشکل خود به خود رفع می‌شود. این مشکل تا حدودی هم ارثی است و والدینی که در کودکی به آن مبتلا بوده‌اند، احتمالا فرزندانی با این ویژگی خواهند داشت. دلایل دیگری که باعث وقوع خوابگردی در کودکان می‌شود به قرار زیر است:

- کمبود خواب و خستگی

- برنامه خواب نامنظم

- بیماری یا تب

- مصرف برخی داروهای خاص

- استرس (خوابگردی به شکلی نادر دلایل پزشکی، احساسی یا روانشناسی هم دارد)

کودکان در طول خوابگردی چه می‌کنند؟

بدیهی است که از رختخواب بیرون آمدن و راه رفتن، مهم‌ترین علامت و نشانه خوابگردی است اما خوابگردان جوان ممکن است، موارد زیر را هم انجام بدهند:

- حرف زدن در خواب

- سخت بیدار شدن به طوری که بیدار کردن آنها دشوار است

- گیجی ظاهری

- عدم پاسخ دادن به پرسش‌هایی که از او پرسیده می‌شود

- نشستن در رختخواب و تکرار برخی حرکات مانند: مالیدن چشم‌ها یا احساس ناراحتی از پوشیدن لباس خواب

- حرکات ناشیانه و بی‌حواس

ضمنا چشم کودکان در حالت خوابگردی معمولا باز است ولی دید آنها مانند زمان بیداری نیست و تصور درستی از محلی که در آن قرار گرفته‌اند و راه می‌روند، برای‌شان وجود ندارد. گاهی‌اوقات، خوابگردی همراه با :

- خیس کردن رختخواب

- کابوس

- و وقفه تنفسی در خواب است.

خوابگردی در کودکان خطرناک است؟

خوابگردی به خودی خود، موضوعی خطرناک نیست اما کارهایی که ممکن است در طول خواب انجام شود، احتمال ایجاد خطر دارند. مثلا شاید کودک از پله‌های بیافتد یا پنجره را باز کند و… . به طور کلی، کودکی که شب‌ها، خوابگردی می‌کند لزوما به مشکلات احساسی یا روانی دچار نیست. از نظر عاطفی هم این مسأله باعث بروز مشکلی در کودک نمی‌شود. بیشتر اوقات، کودک حتی آنچه را در شب گذشته انجام داده به خاطر هم نمی‌آورد.

چگونه امنیت کودک خوابگرد را تامین کنید؟

برای جلوگیری از وقوع حوادث خطرناک در حین راه رفتن کودک باید به نکات زیر توجه کنید:

- وقتی کودک در خواب شروع به راه رفتن می‌کند، تلاش نکنید او را بیدار کنید زیرا امکان دارد دچار وحشت بشود. پس بهتر است او را آرام به رختخوابش راهنمایی کنید.

- درها و پنجره‌ها را قفل کنید و فقط به اتاق او اکتفا نکنید. بهتر است تمام درها و پنجره‌ها را قفل کرده و از حفاظ استفاده کنید. سوییچ و کلیدها را هم از جلوی دست بردارید.

- برای اینکه از افتادن و سقوط کودک جلوگیری کنید، بهتر است برای کودک تخت دوطبقه فراهم نکنید.

- اشیا تیز و شکستنی را هم از اطراف کودک دور کنید.

- اشیا خطرناک را هم از کودک دور نگه دارید.

- اتاق کودک را مرتب نگه دارید و حواس‌تان به سایر موانعی که سر راه خوابگردی‌اش وجود دارد هم باشد زیرا ممکن است به میزی، صندلی یا… برخورد کند و دچار حادثه بشود.

- بیرون اتاق کودک یا بالای پله‌ها از محافظ استفاده کنید.

سایر روش‌های کمک به کودک خوابگرد چیست؟

بیشتر اوقات، خوابگردی با بزرگ شدن کودک از بین می‌رود اما بد نیست که با پزشک نیز در این‌باره مشورت کنید. شاید علت خوابگردی مشکلاتی در تنفس یا بازگشت اسید به مری باشد. برای کودکانی که اغلب در خواب راه می‌روند، روشی توصیه می‌شود که در آن باید کودک را در مقاطع مختلف خواب بیدار کنید. این وقفه‌ها به طور منظم باعث توقف خوابگردی در کودکان می‌شود. گاهی‌اوقات هم نیاز به مصرف دارو وجود دارد. سایر روش‌ها برای کمک به توقف خوابگردی هم از این قرار است:

در هنگام خواب، برای کودک فایل‌های صوتی آرامش‌بخش یا موسیقی آرام پخش کنید.

برنامه خوابیدن و چُرت زدن کودک در شب‌ها و روزها باید منظم و طبق برنامه‌ای باشد که به آن پای‌بند هستید.

کودک را زود به رختخواب ببرید تا از خواب‌آلودگی در او جلوگیری کنید.

حواس‌تان باشد که کودک قبل از خواب زیاد مایعات مصرف نکند و حتما مثانه‌اش را تخلیه کند. زیرا پر بودن مثانه یکی از علت‌های خوابگردی است.

قبل از خواب به کودک کافئین ندهید.

در هنگام خواب، فضای خواب کودک باید آرام و رختخوابش راحت باشد.

در مواجهه با این موضوع، نگران و دستپاچه نشوید و سعی کنید با آرامش از روش‌های مطرح‌شده کمک بگیرید.