تشخیص حساسیت غذایی در کودکان

هر کودکی احتمال داشتن حساسیت به انواع غذاها را دارد. بر اساس آماری که در سال ۲۰۱۱ میلادی در آمریکا توسط مرکز کنترل بیماری ها منتشر شد، ۴.۶ درصد از کودکان زیر ۱۸ سال دچار حساسیت های غذایی هستند. این آمار تا پیش از سال ۲۰۰۰ میلادی زیر ۳.۵ درصد بود. شناخت حساسیت غذایی موجب می شود تا بتوان نخستین نشانه های آن را تشخیص داد و در صورت امکان آن را درمان کرد.

حساسیت به انواع غذاها در کودکان اگر کودک به غذا حساسیت نشان دهد چه اتفاقی می افتد؟
اگر کودک به غذایی حساسیت داشته باشد، بدن او به محض دریافت این غذا آن را به عنوان مهاجم تشخیص می دهد و سیستم ایمنی می خواهد از بدن در مقابل آن دفاع کند.
گاهی بدن نوعی آنتی‌بادی به نام IgE ترشح می کند که وارد مقابله با غذا می شود. اگر کودک دوباره همان غذا را میل کند، این بار بدن به سیستم ایمنی دستور می دهد در برابر این مهاجم هیستامین ترشح کند و با آن بجنگد.

این مواد باعث بروز نشانه های حساسیت می شوند که بسته به نوعشان، خفیف یا شدید هستند.
از جمله نشانه های حساسیت غذایی باید به کهیر، ورم، مشکل تنفسی اشاره کرد که عموما یک یا دو ساعت پس از صرف غذا بروز می کنند. اگر واکنش بدن کودک به غذا شدید باشد می تواند حتی او را به مرگ نیز تهدید کند. برخی از نشانه ها همچون اگزما یا مشکلات روده ای و معده ای همچون اسهال و استفراغ نیز از نشانه های حساسیت غذایی هستند.
گاهی ممکن است کودک در چندین بار اول مصرف انواع مواد غذایی از خود واکنش یا حساسیتی نشان ندهد اما حساسیت به طور ناگهانی بروز کند. به طور مثال اگر به طور ناگهانی به تخم مرغ حساسیت داد، شاید به واسطه تداخل آن با مواد دیگر همچون شیر، آجیل یا کلوچه بوده است.

کودک اصولا به چه غذاهایی حساسیت پیدا می کند؟
کودک ممکن است به هر نوع غذایی حساسیت پیدا کند. اما موادی که در زیر نام برده ایم، ۹۰ درصد احتمالایجاد آلرژی را دارند:
تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، گندم، سویا، دانه درختان همچون گردو و کاشو (نوعی پسته)، ماهی همچون تن، سالمون و کاد و صدف، خرچنگ، میگو و لابستر

هنگامی که کودک دچار حساسیت می شود چه باید کرد؟
هنگامی که کودک در تنفس مشکل دارد، لب و صورت او کهیر زده است یا اسهال و استفراغ دارد فورا با اورژانس تماس بگیرید. حساسیت های شدید می توانند موجب مرگ کودک شوند. به همین منظور به پیراپزشک نیاز دارید. اگر کودک همیشه یک یا دو ساعت پس از صرف غذا نشانه هایی از خود نشان داد، این مساله را با پزشک او در میان بگذارید تا از او تست حساسیت بگیرد.
متخصص آلرژی به شما می گوید چه غذاهایی در مداخله با غذای دیگر می توانند ایجاد حساسیت کنند. و به شما می گویند که آیا کودک واقعا دچار حساسیت شده است یا فقط نمی تواند غذای موردنظر را هضم کند.

آیا حساسیت ارثی است؟
همه کودک ممکن است به برخی مواد غذایی حساسیت داشته باشند. اما اینکه شما به چیزی حساسیت دارید و کودک شما نیز به آن آلرژی پیدا کند، واقعیت ندارد. به طور مثال، اگر شما هر نوع حساسیتی داشته باشید، حساسیت دارویی، حیوانات، غذایی، فصلی و … ۵۰ درصد احتمال اینکه کودک نیز به نوعی حساسیت دچار باشد، وجود دارد. هنگامی که هر دو والدین حساسیت دارند، این احتمال به ۷۵ درصد می رسد.

آیا حساسیت غذایی در کودکان رشد می کند؟
برخی از حساسیت ها همچون آلرژی به سویا یا گندم تا زمان مدرسه کودک ادامه دارند و سپس برطرف می شود. برخی همچون بادام زمینی، ماهی و دانه های روغنی ممکن است تا آخر عمر همراه او باشند.
برخی از مطاالعات اخیر نشان داده اند حساسیت هایی به شیر و تخم مرغ در سال های اخیر بیشتر شده است و تقریبا نیمی از کودکان 8 تا 10 ساله به این مواد حساسیت دارند.

عدم تحمل غذا با حساسیت غذایی چه فرقی با هم دارند؟
واکنش به انواع غذا ۲۰ درصد نسبت به سال های گذشته افزایش یافته است. از جمله رایج ترین واکنش های بدن به انواع غذاها، عدم تحمل غذا است.
عدم تحمل غذا به سیستم ایمنی بدن ارتباطی ندارد. در این واکنش کودک نمی تواند غذایی را بخورد و معده او توان هضم آن را ندارد. اگر غذاهایی که معده کودک توان هضم آنها را ندارد، میل کند، دچار اسهال یا استفراغ یا حتی نفخ شدید می شود.
یکی از انواع عدم تحمل غذا نسبته به لاکتوز روی می دهد. افرادی که نمی توانند لاکتوز مصرف کنند افرادی هستند که آنزیم لازم برای هضم شکر موجود در شیر دیگر مواد لبنی را ندارد. در این گونه موارد توصیه می شود کودکان زیر یک سال به هیچ عنوان شیر گاو مصرف نکنند.

آیا باید نگران باشیم که شاید کودک حساسیت غذایی دارد؟
در این رابطه باید با پزشک او صحبت کنید. پزشک با معاینات تخصصی می تواند تشخیص دهد کودکان به ماده غذایی خاصی حساسیت دارند یا خیر. برای این منظور نیز عادت های غذایی و نشانه های کودک به انواع مواد غذایی را از والدین می پرسند. سپس آزمایش پوستی یا خونی برای کشف نشانه هایی که باعث واکنش بدن می شوند را انجام می دهد.
اگر آزمایش ها منفی بود، نشانه هایی که ممکن است موجب نگرانی شوند حساسیت غذایی نیستند و فقط عدم تحمل غذا توسط بدن کودک است.

آیا می توان از حساسیت غذایی پیشگیری کرد؟
اصولا والدینی که هر دو دچار حساسیت غذایی هستند همیشه نگرانند که فرزند آنها نیز دچار نشود و همیشه به دنبال یافتن راهی برای پیشگیری از این مساله هستند.
در تحقیقاتی که در سال 2008 میلادی منتشر شده بود، مرکز کنترل بیماری های آمریکا اعلام کرد هیچ گونه نشانه یا درمانی برای به تاخیر انداختن یا جلوگیری از حساسیت در کودکان وجود ندارد. اما برخی راهکارها هستند که این حساسیت را کاهش می دهد. از جمله باید به شیر مادر اشاره کرد. تا حد امکان فرزند خود را با شیر خود تغذیه کنید.

آیا حساسیت غذایی را می توان درمان کرد؟
هیچ دارو یا معالجه ویژه ای برای درمان حساسیت غذایی در کودکان وجود ندارد. تنها راه ممکن پرهیز از خوردن غذاهایی است که ایجاد حساسیت می کنند. باید پیش از مصرف هر نوع غذای ترکیبی یا دارو یا … حتما مواد تشکیل دهنده آن را مطالعه کنید. اگر به تخم مرغ حساسیت دارید باید از آلبومین هم پرهیز کنید.