نوزادان نارس ایرانی، زنده میمانند؟

رئیس مرکز تحقیقات مادر، جنین و نوزاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و موسس درمانگاه تکامل مغزی - عصبی اظهار داشت: متبحر شدن پزشکان و پرستاران، افزایش دانش و علم در این زمینه و مجهز شدن بیمارستان ها، سبب شده تا زنده ماندن نوزادان نارس در ایران افزایش یابد.
دکتر فاطمه نیری روز پنجشنبه افزود: حدود ۱۵ سال پیش در کشور احتمال زنده ماندن نوزادان کمتر از ۱۵۰۰ گرم وزن یا کمتر از ۳۵ هفته بارداری به عبارتی نوزادان نارس، کم وزن یا انواع ناهنجاری مادرزادی مانند قلبی، روده و عصبی، کم بود و معمولا آنان فوت می‌کردند، اما امروزه بخش عمده از این نوزادان زنده می‌مانند.
وی افزود: زنده نگه داشتن این کودکان مستلزم داشتن فضاهای خاصی مانند ای سی یو و دستگاه‌های پیچیده است که خوشبختانه روز به روز این امکانات در کشور گسترش یافته و به همین دلیل احتمال زنده ماندن این کودکان بیشتر شده است.
فوق تخصص نوزادان بیان داشت: هرچند زنده نگه داشتن این نوزادان نارس و کم وزن، رخداد خوشایندی است اما در عین حال باید مراقب بروز عوارض مغزی - عصبی و برخی آسیب‌های دیگر در نوزادان بود.
وی به عوارض نارسی و کم وزنی نوزادان اشاره کرد و گفت: از عوارض شناخته شده نارسی و کم وزنی، نابینایی، ناشنوایی و عقب ماندگی ذهنی و عقب ماندگی تکاملی است که فعالیت های توانبخشی در مورد عقب ماندگی تکاملی در مرکز بیمارستان حضرت ولیعصر (عج) تهران انجام می شود.

ایران پیشرو در زنده نگهداشتن نوزادان در منطقه است
وی با اشاره به اینکه ایران پیشرو در زنده نگهداشتن نوزادان در منطقه است، گفت: نسبت به کشورهای اطراف مانند افغانستان، پاکستان، امارات و عربستان و حتی آسیای غربی از لحاظ پیشرفت در زنده نگه داشتن نوزاد اصلا قابل مقایسه نیستیم. ترکیه مانند ما پیشرفت هایی در این زمینه داشته و آمارشان شبیه کشور ما است.
رئیس مرکز تحقیقات مادر، جنین و نوزاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و موسس درمانگاه تکامل مغزی - عصبی گفت: براساس آمارهای رسمی حدود ۸ تا ۱۰ درصد نوزادان در ایران نارس به دنیا می‌آیند و ۳ تا ۵ درصد دارای ناهنجاری مادرزادی هستند که مانند همه کشورهای دنیا هستیم.
وی با اشاره به اینکه در مورد اختلال تکامل مغزی - عصبی هم مانند کشورهای دیگری هستیم، اظهار داشت: وضعیت نوزادان نارس در استان‌های مختلف کشور متفاوت بوده و از ۸ تا ۱۰ درصد گزارش شده است.
نیری افزود: شناسایی و مراقبت از نوزادان نارس و کم وزن در ایران روز به روز افزایش پیدا می‌کند، به این معنی که ما در حال حاضر می‌توانیم حتی نوزادان ۲۶ هفته بارداری را به خوبی نگهداری کنیم و عارضه زیادی هم ندارد. البته برخی کشورها مانند ژاپن، انگلیس و استرالیا ادعا می‌کنند که حتی نوزاد ۲۳ هفته بارداری را هم می‌توانند نگهداری کنند.
متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان گفت: طبیعتا این گونه نوزادان تا ۹۰ درصد احتمال دارد که مشکل تکاملی داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه به هر دلیلی کارکرد مغز در دوران جنینی یا هنگام تولد یا بعد تولد در ماه اول زندگی، تحت تاثیر قرار گیرد می‌تواند سبب اختلالات تکاملی شود، گفت: علت ابتلا به اختلال تکاملی مغز بسیار متفاوت بوده و از مواردی مانند عفونت مغز از جمله ابتلا به مننژیت، نارسی، بیماری‌های نوزاد تا بیماری‌های مادران را شامل می‌شود.
نیری افزود: افراد دچار اختلال تکاملی مغز ممکن است در تکلم، شناخت و کارکرد مدرسه، بینایی، شنوایی، حرکتی، راه رفتن و هوش دچار اختلال شوند. با توان بخشی به این نوزادان کمک می‌کنیم تا کارکرد مغز بهبود یافته یا ارتقا یابد.

پزشکان روند تکاملی نوزادان را هم بررسی کنند
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر اغلب پزشکان این کار را انجام نمی‌دهند، ادامه داد: متخصصان اطفال در کنار بررسی رشد و وزن نوزاد، روند تکامل آنان را هم باید بررسی کنند و در صورت بروز مشکلات تکاملی آن‌ها را به مراکز توانبخشی معرفی کنند. ممکن است بچه‌ای به ظاهر سالم در مسیر تکامل خودش دچار وقفه‌هایی شود
متخصص کودکان گفت: مثلا بعد از پنج ماهگی کودک امکان نشستن را ندارد، بعد از یک سالگی راه نمی‌رود یا کسی را نمی‌شناسد و حرفی نمی‌زند، یکسال و نیم از تولدش گذشته و تکلم نمی‌کند، همه این موارد علائمی است که والدین باید مراقب آن‌ها باشند و در صورت مشاهده حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایند و پزشک نیز پس از بررسی، اینگونه کودکان را هرچه زودتر به مراکز توانبخشی معرفی کند.
وی به فعالیت درمانگاه تکاملی اختلال مغزی - عصبی در بیمارستان حضرت ولی عصر (عج) تهران اشاره کرد و گفت: برخی مراکز بزرگ دانشگاهی مانند شیراز، مشهد یا تبریز به صورت خیلی محدود درمانگاه تکامل اختلال مغزی - عصبی دارند که به نظر می‌رسد به گستردگی مرکز این بیمارستان نباشد.
نیری به خطرات زایمان زودرس در روزهای خاص سال اشاره کرد و گفت: آن‌هایی که به خاطر تاریخ‌های خاصی در روز تولد اقدام به سزارین نوزاد می‌کنند، بدانند یکی از عواقب این کار این است که می‌تواند نوزاد را در معرض خطر اختلال تکاملی مغزی قرار دهد.
وی گفت: همانطور که کارت رشد برای کودکان تهیه شده یا نوزادان برای پیشگیری از بیماری‌ها تحت واکسیناسیون قرار می‌گیرند، پایش تکامل نوزادان و کودکان باید مد نظر باشد که راه اندازی درمانگاه تکامل مغزی - عصبی در بیمارستان ولی عصر (عج) تهران به همین منظور است.
نیری ادامه داد: خوشبختانه اخیرا هم در پایگاه‌های بهداشت سراسر کشور در کنار تزریق واکسن و اندازه‌گیری وزن و قد، پایش تکامل هم شروع شده که امید است این کار گسترش پیدا کند.
وی به ظرفیت پذیرش مرکز تکامل اختلال مغزی - عصبی بیمارستان ولی عصر (عج) تهران اشاره کرد و گفت: ظرفیت پذیرش مرکز روزانه ۱۰ تا ۱۵ نوزاد است، درمانگاه ۲ روز در هفته صبح های دوشنبه و پنجشنبه دایر است اگر تعداد مراجعین بیشتر شود حتما تعداد روزها هم افزایش خواهد یافت.
وی افزود: آمارهایی این درمانگاه نشان می دهد که اختلال حرکتی را ۷۵ درصد ارتقا دادیم و اختلال گفتاری را هم حدود ۸۵ درصد، اما اختلال شناختی کمتر از دو مورد قبلی افزایش یافته و ۵۵ درصد ارتقا در این زمینه داشتیم.
وی افزود: ارزیابی های سالانه نشان دهنده این موضوعات بوده که کودکان توانستند به مقدار خوبی ارتقا اختلال تکاملی مغزی - عصبی پیدا کنند. به طور مثال نوزادانی که کاهش رشد داخل رحمی دارند یا دچار کم رسانی اکسیژن در بدو تولد شده اند، اختلال یادگیری در ۳ تا ۴ سالگی از خودشان نشان می‌دهند و با اقدامات انجام شده حدود ۴۵ درصد ارتقا در این کودکان هم داشتیم.