اختلال دو قطبی نوع یک چیست؟ علائم و نحوه تشخیص دو قطبی نوع ۱

اختلال دو قطبی نوع یک نسبت به نوع دوم آن علائم شدیدتری دارد، اما به طور کلی، هر نوع اختلال دو قطبی با نوسانات خلق و خو شناخته می‌شود. در این مقاله، به تمام سوالات احتمالی شما درباره این اختلال پاسخ می‌دهیم.

بیشتر بخوانید: اختلال دوقطبی چیست؟/ علت بیماری دوقطبی و روش های درمانی

در این مقاله می‌خوانید:

• اختلال دو قطبی چیست؟
• انواع اختلال دو قطبی: اختلال دو قطبی نوع یک چیست؟
• تفاوت اختلال دو قطبی نوع یک و دو
• علائم اختلال دو قطبی
• علت اختلال دو قطبی
• نحوه تشخیص اختلال دو قطبی
• روش های درمان اختلال دو قطبی
• چگونه با اختلال دوقطبی کنار بیاییم؟

اختلال دو قطبی چیست؟

این اختلال نوعی بیماری روانی جدی است که باعث تغییرات غیرمعمول در خلق و خوی افراد می‌شود؛ به طوری که دامنه این تغییرات از اوج و دوره‌های شیدایی تا سقوط یا دوره افسردگی را دربرمی‌گیرد.
افراد مبتلا به این اختلال، تغییرات شدیدی را در سطح انرژی، نوع تفکر، رفتار و خواب خود تجربه می‌کنند. هم‌چنین، در طول دوره‌های این بیماری، انجام وظایف روزانه، مانند دانشگاه رفتن، سر کار رفتن و حفظ روابط نیز بسیار دشوار می‌شود.

بیشتر بخوانید: روان پریشی بعد از زایمان چیست؟

انواع اختلال دو قطبی: اختلال دو قطبی نوع یک چیست؟

این اختلال براساس علائمش به سه نوع تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• اختلال دو قطبی نوع یک: در این نوع اختلال، یک دوره شیدایی باید رخ ‌دهد که حداقل یک هفته طول می‌کشد و با علائمی مانند افزایش شدید سطح انرژی مشخص می‌شود. به علاوه، یک دوره هیپومانیا یا افسردگی نیز ممکن است قبل یا بعد از دوره شیدایی رخ دهد.
• اختلال دوقطبی نوع دو: در این نوع اختلال، حداقل یک دوره وجود دارد که در آن علائم هیپومانیا (شکل کم شدت شیدایی) برای حداقل چهار روز باقی می‌ماند، اما افراد یک دوره افسردگی اساسی را نیز تجربه خواهند کرد.
• اختلال سیکلوتیمیک: در این نوع اختلال، علائم هیپومانیا و افسردگی در طول دو سال باقی می‌مانند، اما معیارهای یک دوره کامل را برآورده نمی‌کنند.

صرف نظر از نوع، این اختلال می‌تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره افراد تأثیر بگذارد.

بیشتر بخوانید: آیا افراد تنبل بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند؟

تفاوت اختلال دو قطبی نوع یک و دو

تفاوت اصلی بین این دو نوع، درجه شیدایی آن‌ها است.

اختلال ۱ و ۲ از این نظر مشابه هستند که دوره‌های شیدایی و علائم افسردگی می‌تواند در هر دوی آن‌ها رخ دهد. در واقع، تفاوت اصلی بین این دو نوع، درجه شیدایی آن‌ها است.
در نوع اول، فرد یک دوره شیدایی کامل را تجربه می‌کند که باعث تغییرات شدید در خلق و خو و انرژی او می‌شود. علائم آن‌قدر شدید هستند که ممکن است در عملکرد فرد در خانه، دانشگاه یا محل کار اختلال ایجاد کنند.
علائم کمتر شدید در طول دوره هیپومانیک رخ می‌دهد که در نوع دوم وجود دارد. در هیپومانیا، فرد مبتلا خلق و خوی بالا را تجربه می‌کند، اما به شدت اختلال دو قطبی نوع ۱ نیست و به اندازه یک دوره کامل شیدایی نیز طول نمی‌کشد.

بیشتر بخوانید: گفتار درمانی چیست؟ چرا باید حتما انجام شود؟

علائم اختلال دو قطبی

علائم دوره شیدایی که حداقل یک هفته طول می‌کشند، عبارتند از:

• سرخوشی/ خلق و خوی بالا یا تحریک پذیری
• کاهش نیاز به خواب
• حواس پرتی (به عنوان مثال، تمرکز ضعیف و انجام چند کار)
• زیاد حرف زدن
• مشارکت در فعالیت‌های پرخطر (مانند خرج کردن بیش از حد و مصرف بی رویه مواد)
• افکار مسابقه‌ای
• احساس خود بزرگ‌بینی
• روان پریشی (توهم، هذیان و تفکر آشفته)

علائم افسردگی در این اختلال عبارتند از:

• غمگینی یا بدخلقی
• کم انرژی بودن
• احساس ناامیدی، ناتوانی و بی ارزشی
• تغییر در الگوهای خواب (معمولاً نیاز به خواب بیشتر)
• عدم علاقه یا لذت نبردن از فعالیت‌های روزانه
• کاهش اشتها
• انزوا و گوشه گیری
• احساس گناه
• تحریک روانی حرکتی (حرکات بدون هدف مانند قدم زدن و ضربه زدن به انگشتان پا)
• افکار مرگ یا افکار خودکشی

بیشتر بخوانید: به خطر افتادن سلامت روان نیمی از جمعیت دنیا در آینده ای نزدیک

علت اختلال دو قطبی

ژنتیک و عوامل محیطی ممکن است در شروع این بیماری نقش داشته باشند.

اختلال دو قطبی هنوز علت کاملاً شناخته شده‌ای ندارد، اما ژنتیک و عوامل محیطی ممکن است در شروع این بیماری نقش داشته باشند. خطر ابتلا به این اختلال در افرادی که یکی از بستگان درجه یک آن‌ها این بیماری را دارند، بیشتر است.
عوامل محیطی مانند بدرفتاری در دوران کودکی، تروما یا تجربه رویدادهای مهم زندگی نیز ممکن است بر شروع این اختلال تأثیر بگذارند، زیرا استرس می‌تواند مثل یک محرک عمل کند. با این حال، به تحقیقات بیشتری برای افزایش درک و گسترش علل بالقوه این اختلال نیاز داریم.

بیشتر بخوانید: این ۵ اختلال روانی زندگی مشترک شما را نابود می کنند

نحوه تشخیص اختلال دو قطبی

هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد. با این حال، مراجعه به یک روان پزشک یا روان شناس دارای مجوز اولین قدم برای تشخیص است. در واقع، یک ارزیابی روانی از وضعیت شما صورت می‌گیرد تا پزشک بتواند به وسیله آن درباره شدت و مدت علائم شما اطلاعات جمع‌آوری کند.
اختلال دوقطبی نوع یک از دو نیز به کمک تفاوت دوره‌های شیدایی و افسردگی شما تشخیص داده می‌شود. پزشک شما ممکن است یک ارزیابی فیزیکی نیز توصیه کند تا مشکلات دیگری که علائم مشابه ایجاد می‌کنند بررسی شوند.

بیشتر بخوانید: ۱۰ فیلم دیدنی که چهره واقعی افسردگی را به شما نشان می دهند

روش های درمان اختلال دو قطبی

درمان اختلال دوقطبی در هر دو نوع شباهت زیادی به هم دارند و عبارتند از:

دارو درمانی برای اختلال دو قطبی

• داروهای تثبیت کننده خلق و خو مانند لیتیوم، والپروئیک اسید و لاموتریژین ممکن است برای مبارزه با شیدایی و افسردگی استفاده شوند.
• داروهای ضد روان پریشی نیز می‌توانند شیدایی و روان پریشی را درمان کنند.
• آگونیست‌های آلفا-2 آدرنرژیک، مانند ایگالمی (دکسمدتومیدین) هم ممکن است برای درمان بی قراری‌های این اختلال کمک کننده باشند.
• داروهای ضد افسردگی نیز یک گزینه دیگر هستند، اما ممکن است برای درمان اختلال نوع ۱ تجویز نشوند، زیرا می‌توانند دوره‌های شیدایی ایجاد کنند.

بیشتر بخوانید: درمان اسکیزوفرنی، از دارو تا جراحی!

روان درمانی برای اختلال دوقطبی

رویکرد شناختی به بیماران کمک می‌کند تا افکار سالم را در خود پرورش دهند.

روان درمانی مانند گفتار درمانی نیز می‌تواند برای اختلال دوقطبی موثر باشد؛ مخصوصاً زمانی که همراه با دارو درمانی انجام شود. بیماران می‌توانند محرک‌ها و الگوهای علائم خود را شناسایی کنند و در صورت نیاز، برنامه‌های مقابله‌ای و ایمنی آماده شده را به اجرا دربیاورند.
از روش‌های درمانی دیگری مانند درمان شناختی رفتاری و درمان متمرکز بر خانواده نیز می‌توان استفاده کرد. رویکرد شناختی به بیماران کمک می‌کند تا افکار و رفتارهای سالم را در خود پرورش دهند و با احساسات دشوارشان کنار بیاید. استراتژی‌های خانواده محور نیز می‌توانند آموزش و درک را برای اعضای خانواده و سیستم حمایتی فرد فراهم کنند. علاوه بر این، مداخلات درمانی که بر ایجاد عادت‌های روتین و سالم تمرکز دارند هم می‌توانند برای افراد مبتلا به این بیماری مفید باشند.

بیشتر بخوانید: شخصیت شناسی: درونگرا هستم یا برونگرا؟

چگونه با اختلال دوقطبی کنار بیاییم؟

تشخیص اختلال دوقطبی می‌تواند طاقت فرسا باشد. از طرفی ممکن است تشخیص این اختلال، برخی از افراد را تسکین دهد، اما در عین حال، به بعضی دیگر استرس وارد کند. بخشی از زندگی با اختلال دو قطبی و دریافت درمان آن، یادگیری پذیرش این بیماری و مراقبت از خود است. بعضی از راهبردهای مقابله‌ای مفید عبارتند از:

• مراجعه مداوم به یک تیم مراقبت از سلامت روان (روان پزشک و درمانگر)
• ایجاد یک سیستم حمایتی از دوستان و نزدیکان
• خواب مداوم
• شناسایی و مشارکت در فعالیت‌های خودمراقبتی مانند ورزش کردن که می‌تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.
• دلسوز بودن نسبت به خود
• پیوستن به گروه‌های حمایت از سلامت روان

بیشتر بخوانید: افسردگی چیست؟

کلام آخر

دوقطبی نوعی اختلال خلقی است که با تغییرات شدید در خلق و خو و انرژی افراد مشخص می‌شود. این اختلال دو نوع اصلی دارد که درجه شیدایی در اختلال دو قطبی نوع یک شدیدتر است. علائم این اختلال نیز می‌تواند از نظر اثرات خفیف تا شدیدی که در زندگی شما ایجاد می‌کند متفاوت باشد. پس بهترین راه برای تشخیص آن این است که با یک روان پزشک یا روان شناس صحبت کنید. درک نوع اختلال‌تان به شما کمک کند تا زندگی کردن با این بیماری را یاد بگیرید.

برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با متخصصین روان شناسی، به کلینیک نی نی بان سر بزنید.