نقش مادر در تربیت فرزندان، خودتان را دست کم نگیرید

شهرزاد: هر انسان حادثه ای تکرار ناشدنی است.اگر اعتقاد داشته باشیم، خداوند در لحظه آفرینش هر انسان، بخشی از روح خود را در وجود او میدمد. اگر ما روزی صاحب فرزند شدیم، مهمترین دینی که به فرزندمان داریم این است که او را برای رسیدن به گوهر وجودی اش یاری و پشتیبانی کنیم. انسانی که به گوهر وجودی اش دست پیدا کرده، انسان آزاده ای است که مرزهای فردیت خود را شناخته. او انسانی با هویت است. کاری را انجام میدهد که دوست دارد. با خود و دیگران در صلح و آرامش است. برای او غم معنایی ندارد زیرا هر اتفاق را که در زندگیش رخ میدهد بهانه ای برای کشف سرزمین بی کران روحش میداند. او ادعا نمی کند که معصوم و پاک است و وجوه تاریک ذهنش را مثل خشم، نفرت، حسادت، شهوت و... انکار نمی کند بلکه تلاش میکند با کمک گرفتن از نیروی گوهر وجود خویش براین وجوه تاریک برتری یابد و آن ها را ضعیف کند.

مادر اصلی ترین پشتیبان کودک
اما سوال اصلی این است، چرا کمتر کسی میتواند به گوهر وجودی خویش دست پیدا کند؟ باید گفت این گوهر در دوران کودکی بسیار دست یافتنی و نمایان است اما ارتباط معیوب والدین «به خصوص مادر » با کودک باعث میشود این گوهر دست یافتی پنهان شود. هنگامی که کودک متولد میشود، نخستین دریافتی که از جهان پیرامون در روانش شکل می بندد این است که از جایی گرم، راحت و نرم که بی هیچ زحمتی هر آنچه لازم داشته در اختیارش قرار می گرفته به جایی سرد و ناامن وارد شده که برای برطرف شدن کوچک ترین نیازش باید رنج بکشد. این احساس ناخوشایند با حضور مادر تعدیل میشود. کودک وقتی که آغوش گرم مادر را حس می کند و بوی آشنایش را میبوید، به این نتیجه می رسد کسی هست که در این دنیای ناامن از او مراقبت و پشتیبانی کند. اگر یک مادر؛ مادری حمایت گر، پشتیبان و مهربان باشد و هیچ گاه آغوش گرمش را از کودک دریغ نکند و به کودک اجازه دهد جهان پیرامونش را بی هیچ ترسی از تنبیه، قضاوت یا ترد شدن کشف کند، این انسان تا آخر عمر جهان هستی را پشتیبان و حامی خود می داند و اگر مادر به این آگاهی نرسیده باشد که چگونه با کودک خود رفتار کند، نتیجه رفتارش انسانی خواهد بود که جهان هستی را بی رحم و ناامن میداند. کوچکترین رفتار و گفتار مادر قوانینی را در ذهن کودک پایه ریزی می کند که تا پایان عمر همراه اوست.


آرزوهایتان را به کودک تحمیل نکنید
از طرفی پدر و مادری که خود به خلاقیتها و استعدادهایشان دست نیافته اند، در برخورد با کودکشان همان بایدها و نبایدها و کلیشه هایی را که در طول زندگی آموخته اند به او تحمیل میکنند. چنین پدر و مادری به جای درست دیدن کودک و پذیرفتن او با تمام نقاط قوت و ضعفی که دارد، تلاش میکنند او را در قالب از پیش تعیین شده ذهنی خویش محصور کنند. مادری که آرزو داشته پزشک شود اما بنابر هر دلیلی نتوانسته به خواسته خود برسد، پیش از اینکه حتی فرزندش به دنیا بیاید، برای او تصمیم میگیرد که باید پزشک شود. چنین مادری به جای اینکه کودک خود را رصد کند و ویژگیهای منحصربه فرد او را کشف و برای تقویت بخشیدن به آنها تلاش کند، تمام توان خود را به کار میگیرد تا از کودک خود یک پزشک «بسازد ». چون این تلاش در بیشتر مواقع با واقعیت وجودی کودک همخوانی ندارد، در نتیجه تبدیل به جنگی میشود که برنده ای ندارد.

وقتی کودک از اشتباه کردن میترسد
به عنوان مثال هنگامی که کودک به ۲ سالگی میرسد، میتواند راه برود و بعضی از کارها را خودش انجام دهد. این زمان، زمانی است که مادر باید امکانی را فراهم کند تا کودک در فضایی امن تجربه هایش را از جهان پیرامون گسترش دهد، اما واقعیت این است که بیشتر مادران حوصله مراقبت لحظه به لحظه و همراهی آگاهانه با کودک را ندارند. بنابراین وقتی که کودک، خواسته یا ناخواسته مثلا لیوان شربت را از روی میز به زمین می اندازد، مادر ناخواسته سر کودک فریاد می زندکه بچه بد! دیگه دوستت ندارم. این حرف ها سهمگین ترین ضربه را بر روان کودک وارد میسازد. معنی این حرف ها برای کودک این است که اگر اشتباه کنی، مادر (که مساوی است با جهان) تو را دوست ندارد و تو آدم بدی هستی. از این لحظه به بعد روان کودک دو قسمت میشود. به این معنی که کودک چون می ترسد تنها پناهگاهش یعنی مادر را از دست بدهد یا مورد تأیید او نباشد، بخشی از غرایز خود مثل خشم، نفرت، کینه، حسادت و... را بروز نمیدهد و خواسته های خود را سرکوب می کند. او از ترس قضاوت شدن دیگر به هر تجربه ای دست نمیزند، بنابراین همراه با در سایه قرار گرفتن بخشی از غرایض و خواسته ها، امکان کشف خلاقیت های او نیز با دست نزدن به هر تجربه ای پنهان و دست نخورده میماند.