علل خون دماغ کودکان و روش‌های درمان آن

علل خون دماغ شدن
علل بسیاری برای خون دماغ شدن بینی وجود دارند که بیشتر آن‌ها جدی نیستند. شایع‌ترین علل عبارت‌اند از:
سردرد و آلرژی
سرماخوردگی و آلرژی باعث تورم و تحریک داخل بینی می‌شود و ممکن است منجر به خونریزی خود به خودی شود.
ضربه و آسیب
کودک ممکن است به دلیل دست کردن در بینی، فروکردن چیزی در آن، یا محکم فین کردن دچار خونریزی شود. همچنین ضرب خوردگی بینی باشی ای مانند توپ یا سقوط و ضربه به بینی می‌تواند باعث خونریزی بینی شود.
رطوبت پایین یا گازهای تحریک‌کننده
اگر هوای خانه بسیار خشک باشد یا اگر در آب‌وهوای خشک زندگی می‌کنید مخاط بینی کودک شما ممکن است خشک شود و احتمالاً خونریزی می‌کند. اگر کودک اغلب در معرض گازهای سمی قرار دارد ( که خوشبختانه یک اتفاق غیرمعمول است)، ممکن است خونریزی بینی ایجاد شود.
مشکلات آناتومیکی
هر ساختار غیرطبیعی در داخل بینی می‌تواند به خون دماغ شدن منجر شود.
رشد غیرطبیعی
هرگونه بافت غیرطبیعی که در بینی رشد می‌کند ممکن است باعث خون دماغ شدن شود. اگرچه بیشتر این رشد (معمولاً پولیپ) خوش‌خیم است(سرطانی نیست)، هنوز هم باید به‌سرعت آن را درمان کرد.
لخته شدن غیرطبیعی خون
هر چیزی که باعث لخته شدن خون می‌شود ممکن است منجر به خونریزی بینی شود. داروها، حتی داروهای رایج مانند آسپیرین می‌توانند مکانیسم خون‌سازی را به‌قدری تغییر دهند که ایجاد خونریزی کند. بیماری‌های خون مانند هموفیلی هم می‌تواند خونریزی بینی را تحریک کند.
بیماری‌های مزمن
هر کودک مبتلابه بیماری طولانی‌مدت یا بیماری که نیاز به اکسیژن اضافی یا سایر داروهایی دارد که می‌تواند باعث خشکی مخاط بینی شود، ممکن است خونریزی بینی داشته باشد.
خونریزی مکرر بینی
بعضی از کودکان خونریزی‌های مکرر بینی را دائماً تجربه می‌کنند. چند مورد خون دماغ شدن در هر سال مشکل بزرگی نیست اما زمانی که خون بینی شدن چند بار در هفته اتفاق می‌افتد این امر برای والدین بیشتر نگران‌کننده است.
خونریزی بینی زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از بینی آسیب‌دیده و عروق خونی پاره شوند. این عروق با کوچک‌ترین تحریک خونریزی می‌کنند. شایع‌ترین محل این عروق بر روی سپتوم بینی، غضروف بینی که آن را به دونیمه تقسیم می‌کند، در داخل بینی است که در آن پوست به پایان می‌رسد.

کمک‌های اولیه

این دستورالعمل‌ها را دنبال کنید:
- فرزند خود را به صاف در موقعیت راحت بنشانید و کمی به جلو خم‌ک نید.
- قسمت پایین و نرم جلوی بینی را با فشار انگشتان به هم به مدت ۱۰ دقیقه نگه‌دارید. اگر فرزند شما به‌قدر کافی بزرگ باشد می‌تواند این کار را خودش انجام دهد.
- از یک‌ که یخ یا پارچه مرطوب استفاده کنید و آن را روی پل بینی کودک خود نگه‌دارید.
- برای فرزندتان یک یخمک یا نوشیدنی سرد تهیه کنید. این کار آن‌ها را خنک نگه می‌دارد و از احساس طعم خون خلاص می‌شوند.
- کودک را تشویق کنید که همه‌ی خون بینی که به دهان می‌رود را تف کند. بلعیدن خون ممکن است باعث استفراغ کودک شما و افزایش فشارخون ریزی شود.
برای بررسی کردن اینکه خونریزی متوقف ‌شده است یا خیر، انگشتان دست خود را دائماً از روی بینی برندارید. خون نیاز به لخته شدن دارد و این کار به زمان نیاز دارد. بهتر است ساعت مچی داشته باشید، بنابراین می‌توانید مطمئن باشید ۱۰ دقیقه سپری‌شده است. سپس بینی را رها کنید و بررسی کنید که خونریزی متوقف‌ شده است یا خیر. اگر خونریزی بینی ادامه دارد روش بالا را برای ۱۰ دقیقه دیگر تکرار کنید.
قطره بینی
اگر فرزند شما خونریزی بینی زیادی داشته باشد، از متخصص اطفال درباره استفاده از قطره بینی حاوی آب‌نمک سؤال کنید. انجام این کار به‌خصوص زمانی که شما در آب‌وهوای بسیار خشک زندگی می‌کنید و یا هوا خیلی گرم است، می‌تواند مفید باشد. علاوه بر این‌یک رطوبت دهنده یا بخار ساز به حفظ رطوبت خانه و کاهش خشکی بینی کودک کمک خواهد کرد. همچنین باید از کودک بخواهید که دست در بینی خود نکند.
مراقبت در خانه
- برای ۱۲ تا ۲۴ ساعت فرزندتان را استراحت دهید (فعالیت‌های آرام مانند نقاشی، خواندن یک کتاب یا تماشای تلویزیون توصیه می‌شود).
- حداقل ۲۴ ساعت پس از خونریزی بینی از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای گرم یا حمام داغ خودداری نکنید.
- به فرزند خود بگویید که ۲۴ ساعت بعد از خونریزی دست در بینی‌اش نکند.
- اگر کودک شما از یبوست رنج می‌برد، از او بخواهید مایعات زیاد مانند آب یا آب‌لیمو بنوشد و میزان فیبر(مانند نان و غلات و میوه‌های تازه و یا سویا) را در رژیم غذایی خود افزایش دهد و یا از دکتر بخواهید برای تسهیل دفع مدفوع و جلوگیری از ایجاد فشار چاره‌ای بیندیشد.

درمان خون دماغ شدن مکرر
نکته مهم مرطوب کردن بینی است. در اینجا چندراه وجود دارد:
- گرد نمک سالین: دو یا سه بار در روز این گرد را به سوراخ بینی اسپری کنید.
- وازلین: به‌آرامی با نوک انگشت خود دو بار در روز آن را به داخل بینی بمالید.
- پماد لانولین: ممکن است حتی بهتر از وازلین عمل کند.
- بخار ساز: می‌تواند هوای مرطوب را در اتاق‌خواب حفظ و منبع مرطوب‌تر از حرارت را فراهم کند.
- پماد آنتی‌بیوتیک : پماد بدون نسخه را در مناطق قرمز و زرد فقط در داخل بینی دو بار در روز استفاده کنید. این پماد همچنین می‌تواند به کاهش سوزش و عروق خونی موجود در سپتوم بینی کمک کند.
- سوزاندن: متخصص می‌تواند عروق خونی را بسوزانند تا خونریزی متوقف شود.

پیشگیری
ازآنجایی‌که اغلب خونریزی بینی‌ها در بچه‌ها ناشی از دست کردن در بینی یا تحریک بینی به دلیل هوای خشک و گرم است، با استفاده از چند راهنمایی ساده می‌توانید بچه‌های خود را خون‌ دماغ شدن محافظت کنید:
- ناخن‌های کودک خود را کوتاه نگه‌دارید تا از آسیب‌های ناشی از خونریزی بینی جلوگیری شود.
- داخل بینی کودک را با سرم (آب‌شور) اسپری بینی یا ژل مرطوب نگه‌دارید و یا پماد آنتی‌بیوتیک را به‌آرامی در اطراف دهانه بینی بمالید.
- اگر هوای خانه شما خشک است یک رطوبت ساز (یا بخار ساز) را در اتاق‌خواب‌ها تعبیه کنید. دستگاه را تمیز نگه‌دارید تا از تجمع قارچ جلوگیری شود.
- اطمینان حاصل کنید که بچه‌هایتان در حین ورزش یا سایر فعالیت‌هایی که می‌تواند باعث آسیب بینی شود از محافظ‌های ورزشی مناسب استفاده می‌کند.
حتی با وجود احتیاط‌های لازم، بچه‌ها گاهی اوقات دچار خون دماغ شدن می‌شوند. بنابراین اگر فرزند شما خونریزی بینی داشته باشد، سعی کنید هراس نداشته باشید. خونریزی معمولاً بی‌ضرر هست و تقریباً همیشه زود متوقف می‌شود.

چرا بعضی از کودکان بیشتر خون دماغ می‌شوند؟
رگ‌های بینی تعداد کمی از کودکان به غشا مخاطی بینی‌شان نزدیک‌تر است. زمانی که این رگ‌ها به پوست نزیک‌تر باشند، احتمال پارگی آن‌ها زمانی که کودک بینی خود را می‌مالد، در آن می‌دمد یا بازی‌های خشن می‌کند به مراتب بیشتر می‌شود.
اگر خون دماغ به علت پارگی رگ‌های نزدیک پوست باشد، می‌توان با بخیه قسمت جلوی بینی مانع آن شد. این روشی ساده است که می‌توان در کلینیک بیمارستان یا با عمل جراحی انجام داد.

چگونه یک جسم خارجی را باید از بینی کودک خارج کرد؟
اگر کودک شما جسمی را داخل بینی خود فرو برده، از پزشک بخواهید آن را خارج کند. کودکان عادت دارند اشیا را به داخل بینی خود فرو برند. در این شرایط بهتراست از پزشک بخواهید آن را بیرون آورد تا از فرو رفتن بیشتر آن جلوگیری شود.

هنگام خون دماغ کودک چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
- اگر کودک به سختی نفس می‌کشد.
- اگر احتمال شکستگی بینی کودک وجود دارد.
- اگر کودک جسمی را به درون بینی خود فرو برده است.
- اگر خونریزی متوقف نشد.
- اگر کودک در جاهای دیگری چون لثه یا گوش خونریزی کرده است.
- اگر کودک شما بیش از حد معمول و هر دفعه بیش از ۱۵ دقیقه خون دماغ می‌شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
خون دماغ زمانی شروع می شود که یکی از ورید های موجود در پوشش داخلی بینی پاره شود.
این اتفاق معمولا به دلایلی ساده و معمولی مانند ضربه دیدن بینی در هنگام بازی و یا وارد کردن جسم خارجی و به ویژه انگشت در بینی رخ می دهد. خونریزی از بینی علل زیادی دارد که بیشتر موارد خطری ندارند.

در هنگام بروز خون دماغ چه باید کرد؟
- خون دماغ می تواند برای کودکان یک اتفاق بسیار آسیب زا باشد.
- در اغلب مواقع آنها به شدت دچار هراس شده و با دیدن مقدار زیاد خون گمان می کنند که اتفاقی جدی برای آنها افتاده است.
- بنابراین بسیار مهم است که والدین در چنین شرایطی خونسردی خود را حفظ کنند.
- کودکان خود را نوازش کنید و با جملاتی مثبت به آنها اطمینان دهید که اتفاق خاصی نیفتاده است.
- به کودکتان بگویید که بنشیند، سپس با انگشت و یا با یک دستمال تمیز سوراخ های بینی او را بگیرید.
- پایین بینی (قسمت نرم بینی) را بین انگشت شست و سبابه خود نگه دارید.
- فشار نباید به حدی باشد که کودکتان احساس درد کند.
- به مدت ۱۰ دقیقه بینی کودکتان را نگه دارید. این کار را با ساعت مچی خود چک کنید و از گذشتن ۱۰ دقیقه زمان اطمینان حاصل کنید.
- اگر کودک شما به سنی رسیده است که می توانید به او آموزش های اینچنینی بدهید، به او یاد بدهید در هنگام خون دماغ باید کجای بینی را گرفته و به چه مدت زمانی نگه دارد.
- اگر نسبت به روش صحیح این کار شک دارید، می توانید با پزشک مشورت کنید.
- در این بازه زمانی ۱۰ دقیقه ای، ممکن است تعریف کردن یک داستان و یا دیدن یک برنامه تلویزیونی برای پرت کردن حواس کودکتان مناسب باشد.
- بعد از متوقف شدن خون دماغ، برای پیشگیری از خون دماغ مجدد، باید کودکتان را توجیه کنید که از انجام بازی های پر هیجان و پر تحرک خودداری کند.
- به کودکتان بگویید که از فرو کردن انگشت در بینی و همچنین مالش و یا ضربه به بینی خود اجتناب کند.
- اگر بعد از ۱۰ دقیقه خون دماغ کودک شما بند نیامد، همین کار را یک بار دیگر انجام دهید.
- اگر باز هم خونریزی متوقف نشد، بهتر است به مراکز درمانی مراجعه کنید.

چرا نگه داشتن بینی به بند آمدن خون دماغ کمک می کند؟
نگه داشتن بینی می تواند به صورت مستقیم بر روی رگی که پاره شده است فشار وارد کرده و باعث متوقف شدن خونریزی شود. بعد از مدت ۱۰ دقیقه خون به صورت لخته در آمده و محل پارگی رگ را مسدود می کند.

چرا باید کودک را بنشانیم؟
اگر کودک خود را بنشانید، خونریزی سریعتر بند می آید و در هنگام خون دماغ، نشستن بهتر از دراز کشیدن است.
بر مبنای یک باور نادرست، توصیه شده است که هنگام خون دماغ شدن، فرد دراز بکشد اما نکته اینجاست که با دراز کشیدن میزان فشار خون موجود در سر افزایش می یابد و بند آمدن خونریزی مشکل تر می شود.
همچنین اگر کودکتان را به پشت بخوابانید، خون به داخل گلو جریان پیدا کرده و وارد معده می شود. اگر کودک شما مقدار زیادی خون را قورت بدهد، ممکن است استفراغ کند.

چرا برخی از کودکان بیشتر از بقیه به خون دماغ دچار می شوند؟
رگ های خونی بینی برخی از کودکان به غشای مخاطی بینی نزدیک تر بوده و رگها سطحی تر هستند. در چنین شرایطی احتمال آسیب دیدن این رگها به علت مالش، ضربه دیدن و یا تمیز کردن بینی و غیره بیشتر می شود.
برخی از کودکان عادت دارند که دماغ خود را بیش از حد تمییز کنند و برای این کار از انگشت استفاده می کنند. این کار باعث افزایش احتمال بروز خون دماغ می شود. در چنین شرایطی سعی کنید در وهله ی اول به کودکتان کمک کنید که این عادت را ترک کند.
کوتاه نگه داشتن ناخن ها نیز می تواند به پیشگیری از بروز خونریزی کمک کند. استفاده از کرم های چرب کننده ی بینی نیز برای نرم تر شدن مخاط مفید هستند.
اگر خون دماغ توسط یک ورید خاص که نزدیک به پوست است ایجاد می شود، می توان به کمک کاتتر آن رگ را سوزاند. این کار به کمک بی حسی موضعی و توسط متخصص و در مطب یا مراکز درمانی انجام می شود.

چگونه باید یک جسم خارجی را از بینی کودک خارج کرد؟
در برخی موارد کودکان کارهای غیر منتظره ای انجام می دهند. یکی از این کارها فرو کردن اجسام خارجی در بینی است.
در چنین شرایطی برای پیشگیری از بدتر شدن شرایط و بالاتر رفتن شیء در بینی، کودکتان را نزد پزشک ببرید و اجازه دهید تا پزشک جسم را از داخل بینی کودکتان خارج کند.

آیا خون دماغ خطرناک است؟
اگر کودک به صورت مکرر خون دماغ می شود و یا خون دماغ کودک شما شدید است یا به سختی بند می آید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی از بینی آسیبی به کودک شما نمی زند اما ممکن است این مشکلات به خاطر اشکال در لخته شدن صحیح خون باشد. این اختلال خونی را می توان به کمک آزمایش خون تشخیص داد.

چه زمانی باید برای خون دماغ کودکمان به پزشک مراجعه کنیم؟
- اگر این امکان وجود دارد که بینی کودک شما شکسته باشد.
- اگر با انجام روش آموزش داده شده در بالا، خون دماغ کودک شما متوقف نشد.
- اگر کودک شما به صورت مکرر خون دماغ می شود و متوقف کردن خون دماغ بیش از ۱۵ دقیقه زمان لازم دارد.
- اگر کودک شما برای نفس کشیدن با مشکل مواجه است.
- اگر خونریزی علاوه بر بینی در جای دیگری مانند لثه یا گوش نیز وجود دارد.
- اگر یک جسم خارجی در بینی کودک شما گیر کرده است.