پریود نامنظم و همه نکات مهمی که باید درباره آن بدانید

پریود نامنظم یکی از مشکلات شایع در بین زنان است که می‌تواند دلایل متعددی از جمله تغییرات هورمونی، استرس، بیماری‌های زمینه‌ای و سبک زندگی نامناسب داشته باشد. این وضعیت ممکن است با علائمی مانند تأخیر در قاعدگی، خونریزی‌های شدید یا بسیار کم، لکه‌ بینی بین دوره‌ها و دردهای غیرمعمول همراه باشد. برخی از زنان تنها گاهی دچار این مشکل می‌شوند، اما در برخی دیگر، پریود نامنظم به یک مشکل دائمی تبدیل می‌شود که بر باروری و کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. با ما همراه باشید تا با همه چیز درباره پریود نامنظم آشنا شوید.

پریود نامنظم چیست؟

قاعدگی معمولاً از دوران بلوغ آغاز شده و تا دوران یائسگی ادامه دارد. در حالت طبیعی، تخمدان‌ها هر ماه یک تخمک آزاد می‌کنند و در صورت عدم باروری، پوشش داخلی رحم ریزش کرده و خونریزی قاعدگی آغاز می‌شود. پریود نامنظم به شرایطی گفته می‌شود که در آن چرخه قاعدگی یک زن به طور غیرقابل پیش‌بینی تغییر می‌کند. این بی‌نظمی ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد:

• تغییر در طول چرخه: اگر فاصله بین دو قاعدگی کمتر از ۲۱ یا بیشتر از ۳۵ روز باشد.
• تغییر در میزان خونریزی: اگر خونریزی خیلی کم یا بیش از حد شدید باشد.
• تغییر در مدت زمان خونریزی: اگر قاعدگی بیش از ۷ روز طول بکشد.
• لکه بینی بین دوره‌ها: در بین دو قاعدگی خونریزی‌های خفیف اتفاق بیفتد.
• قطع شدن قاعدگی: اگر قاعدگی به مدت سه ماه یا بیشتر متوقف شود. (در صورتی که فرد باردار نباشد.)

بی‌نظمی در پریود می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات هورمونی، استرس، بیماری‌های مختلف یا سایر مشکلات باشد که در ادامه به تفصیل بررسی می‌کنیم.

علائم پریود نامنظم

قاعدگی نامنظم ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد که بسته به علت آن متفاوت است. برخی از شایع‌ترین علائم شامل موارد زیر هستند:

تغییر در تعداد روزهای قاعدگی

چرخه قاعدگی باید در یک بازه منظم تکرار شود. اگر هر ماه فاصله بین دو پریود تغییر کند، این نشان دهنده پریود نامنظم است. به عنوان مثال، اگر یک ماه قاعدگی شما ۲۸ روزه باشد و ماه بعد ۴۰ روزه، این تغییرات می‌توانند نشان دهنده مشکلاتی در تخمک‌گذاری یا سطح هورمون‌های بدن باشند.

خونریزی شدید یا بسیار کم

برخی زنان ممکن است در دوران قاعدگی خونریزی بسیار زیادی را تجربه کنند که نیاز به تعویض نوار بهداشتی یا تامپون در کمتر از دو ساعت دارد. در مقابل، برخی دیگر ممکن است پریودهای بسیار سبک داشته باشند که نشان دهنده مشکلات هورمونی یا کمبود استروژن است.

لکه بینی بین دوره‌ها

لکه بینی می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات هورمونی، عفونت‌های دستگاه تناسلی یا مشکلات مرتبط با رحم باشد. این نوع خونریزی غیرطبیعی نباید نادیده گرفته شود، به خصوص اگر به طور مکرر رخ دهد.

درد شدید هنگام قاعدگی

درد قاعدگی طبیعی است، اما اگر این درد غیرقابل تحمل باشد و نیاز به مصرف داروهای مسکن قوی داشته باشد، ممکن است به مشکلاتی مانند آندومتریوز یا فیبروم‌های رحمی مرتبط باشد.

نوسانات خلقی و خستگی مفرط

برخی از زنان ممکن است قبل از قاعدگی علائم شدیدی مانند افسردگی، اضطراب یا خستگی غیرعادی را تجربه کنند که می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات هورمونی یا کمبود آهن در بدن باشد.

تأخیر طولانی‌مدت یا توقف کامل قاعدگی

اگر قاعدگی به طور کامل متوقف شود، این می‌تواند نشان ‌دهنده مشکلات جدی مانند کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، کاهش وزن شدید یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باشد.

دلایل پریود نامنظم

دلایل مختلفی می‌توانند باعث پریود نامنظم شوند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه بررسی کرده‌ایم:

تغییرات هورمونی

هورمون‌های استروژن و پروژسترون نقش کلیدی در تنظیم چرخه قاعدگی دارند. در نتیجه، هرگونه عدم تعادل در این هورمون‌ها می‌تواند منجر به تغییر در چرخه قاعدگی شود. عوامل تأثیرگذار بر تغییرات هورمونی عبارتند از:

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): این بیماری باعث رشد کیست‌های کوچک در تخمدان‌ها شده و مانع از تخمک‌گذاری منظم می‌شود.
• مشکلات تیروئید: کم‌کاری و پرکاری تیروئید هر دو می‌توانند بر سطح هورمون‌های تولید مثل تأثیر بگذارند.
• یائسگی زودرس: برخی از زنان قبل از ۴۰ سالگی دچار یائسگی می‌شوند که باعث توقف قاعدگی می‌شود.

استرس و اضطراب

استرس می‌تواند هیپوتالاموس را که مسئول تنظیم چرخه قاعدگی است، تحت تأثیر قرار دهد. اضطراب و استرس شدید می‌توانند باعث کاهش یا توقف تخمک‌گذاری شوند.

تغییر وزن و تغذیه نامناسب

• کاهش وزن شدید: کمبود مواد مغذی می‌تواند باعث قطع پریود شود.
• افزایش وزن بیش از حد: چاقی نیز می‌تواند باعث افزایش سطح استروژن شده و در قاعدگی بی‌نظمی ایجاد کند.

ورزش بیش از حد

ورزش شدید، به ویژه در ورزشکاران حرفه‌ای می‌تواند تعادل هورمونی را مختل کرده و باعث توقف قاعدگی شود.

مصرف برخی داروها

داروهای ضد بارداری، داروهای ضد افسردگی، داروهای شیمی درمانی و برخی داروهای تیروئیدی می‌توانند بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارند و نظم آن را برهم بزنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

زمانی باید برای عادت ماهانه نامنظم خود به پزشک مراجعه کنید که:

• پریود شما بیش از ۳ ماه قطع شده باشد.
• خونریزی بسیار شدید داشته باشید.
• لکه بینی غیرعادی مشاهده کنید.
• درد شدید و غیرقابل تحمل داشته باشید.

روش تشخیص پریود نامنظم

علاوه بر بررسی علائم، روش‌های مختلفی برای تشخیص بی‌نظمی در پریود وجود دارد که عبارتند از:

• آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها
• سونوگرافی لگن برای بررسی وضعیت تخمدان‌ها و رحم
• آزمایش عملکرد تیروئید
• نمونه‌برداری از بافت رحم در موارد مشکوک

درمان پریود نامنظم

درمان پریود نامنظم بستگی به علت آن دارد در واقع،. پزشک ممکن است پس از بررسی وضعیت شما، یک یا ترکیبی از روش‌های درمانی زیر را توصیه کند:

تغییر سبک زندگی برای تنظیم قاعدگی

سبک زندگی سالم می‌تواند تأثیر به‌سزایی در تنظیم چرخه قاعدگی داشته باشد. برخی از این تغییرات مهم عبارتند از:

تغذیه سالم و متعادل

• مصرف غذاهای غنی از آهن، ویتامین B و کلسیم برای حفظ سلامت هورمونی
• مصرف پروتئین‌های سالم مانند ماهی، مرغ، تخم مرغ، حبوبات و مغزیجات
• افزایش مصرف فیبر برای کنترل سطح انسولین و هورمون‌های جنسی
• کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های تصفیه شده (مانند نان سفید، برنج سفید و شیرینیجات)
• مصرف چربی‌های سالم مانند آووکادو، روغن زیتون، روغن نارگیل و آجیل‌

کنترل وزن

اضافه وزن یا کمبود وزن نیز می‌توانند تعادل هورمونی بدن را بر هم زده و باعث قاعدگی نامنظم شوند. با این حساب، کاهش وزن در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌تواند به تنظیم قاعدگی کمک کند. در مقابل، زنان بسیار لاغر نیز ممکن است با توقف قاعدگی مواجه شوند که اهمیت حفظ یک وزن متعادل را بیش از پیش پررنگ می‌کند.

کاهش و کنترل  استرس و اضطراب

استرس یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر چرخه قاعدگی است که برای کنترل آن می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• مدیتیشن و یوگا
• تمرینات تنفسی عمیق
• پیاده‌روی در طبیعت
• کاهش استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب
• خواب کافی و منظم

ورزش منظم و متعادل

ورزش می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها و کنترل سطح انسولین کمک کند، اما زیاده‌روی در ورزش ممکن است منجر به توقف قاعدگی شود. بهترین ورزش‌ها برای زنانی که پریود نامنظم دارند، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، یوگا و تمرینات مقاومتی سبک هستند.

داروهای هورمونی برای تنظیم قاعدگی

در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای هورمونی را نیز برای تنظیم چرخه قاعدگی تجویز کند. این داروها عبارتند از:

• قرص‌های ضد بارداری هورمونی: این قرص‌ها حاوی استروژن و پروژسترون هستند و می‌توانند چرخه قاعدگی را منظم کنند. علاوه بر این، به کاهش علائم PCOS، آکنه هورمونی و دردهای قاعدگی کمک می‌کنند.
• متفورمین: این دارو معمولاً برای بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) تجویز می‌شود که به کاهش مقاومت به انسولین کمک کرده و در برخی موارد باعث تنظیم پریود نامنظم می‌شود.
• داروهای پروژسترونی: ممکن است پزشک به زنانی که دچار آمنوره (قطع قاعدگی) هستند، داروهای حاوی پروژسترون نیز تجویز کند تا قاعدگی تحریک شود.
• داروهای درمان تیروئید: اگر بی‌نظمی قاعدگی به دلیل مشکلات تیروئیدی باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای درمان کم‌کاری یا پرکاری تیروئید تجویز کند.

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

اگر بیماری‌های زمینه‌ای مانند آندومتریوز، فیبروم‌های رحمی، PCOS یا مشکلات تیروئید باعث پریود نامنظم شده باشند، درمان این بیماری‌ها می‌تواند به تنظیم قاعدگی کمک کند. برخی از این روش‌های درمانی عبارتند از:

• عمل جراحی در صورت وجود فیبروم‌های رحمی یا آندومتریوز شدید
• داروهای کنترل کننده رشد فیبروم‌ها برای کاهش علائم و تنظیم قاعدگی
• درمان‌های هورمونی برای بهبود عملکرد تخمدان‌ها

درمان‌های گیاهی و طبیعی

برخی از زنان ترجیح می‌دهند برای تنظیم قاعدگی خود از روش‌های طبیعی استفاده کنند. برخی از گیاهان دارویی که ممکن است در این زمینه مفید باشند، عبارتند از:

• زنجبیل که به کاهش دردهای قاعدگی کمک کرده و باعث بهبود جریان خون و تنظیم تخمک‌گذاری می‌شود.
• دارچین که به کنترل سطح انسولین در زنان مبتلا به PCOS کمک کرده و می‌تواند بی‌نظمی پریود را کاهش دهد.
• رازیانه که دارای خواص استروژنی است و ممکن است به تنظیم پریود کمک کند.
• چای بابونه که آرام‌بخش است و می‌تواند با کاهش استرس، هورمون‌ها را تنظیم کند.

البته یادتان باشد که همیشه قبل از مصرف گیاهان دارویی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا برخی از آن‌ها ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و برای شما عوارض ایجاد کنند.

عوارض پریود نامنظم

اگر بی‌نظمی قاعدگی درمان نشود، می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند. برخی از مهم‌ترین عوارض عبارتند از:

کاهش باروری و مشکلات بارداری

عدم تخمک‌گذاری منظم می‌تواند بارداری را دشوار کند و زنان مبتلا به PCOS ممکن است نیاز به داروهای تحریک کننده تخمک‌گذاری داشته باشند. علاوه بر این، پریود نامنظم می‌تواند احتمال سقط جنین و زایمان زودرس را افزایش دهد.

کم‌خونی (آنمی) ناشی از خونریزی شدید

خونریزی‌های سنگین می‌توانند باعث کمبود آهن و کم‌خونی شوند. علائم کم‌خونی شامل خستگی مفرط، ضعف، رنگ پریدگی و سرگیجه است.

افزایش خطر بیماری‌های قلبی و دیابت

زنانی که دچار بی‌نظمی قاعدگی هستند، به ویژه کسانی که PCOS دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی هستند.

مشکلات روانی و عاطفی

تغییرات هورمونی می‌تواند باعث افسردگی، اضطراب و نوسانات خلقی شود. هم‌چنین، استرس ناشی از ناباروری یا مشکلات قاعدگی می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد.

افزایش خطر سرطان رحم

قاعدگی نامنظم و عدم تخمک‌گذاری مزمن می‌تواند باعث ضخیم شدن دیواره رحم شود. این وضعیت در طولانی‌مدت خطر سرطان آندومتر (سرطان رحم) را افزایش می‌دهد.

کلام آخر

پریود نامنظم می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و در برخی موارد نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند PCOS، بیماری‌های تیروئیدی یا استرس مزمن است. درمان آن نیز به علت اصلی آن بستگی دارد و می‌تواند شامل تغییر سبک زندگی، مصرف داروهای هورمونی، درمان بیماری‌های زمینه‌ای و استفاده از روش‌های طبیعی باشد. اگر قاعدگی شما برای مدت طولانی نامنظم است یا علائم شدیدی مانند خونریزی سنگین، درد غیرقابل تحمل یا قطع طولانی‌مدت پریود دارید، حتماً به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا علت این علائم مشخص شده و درمان مناسب را در اسرع وقت دریافت کنید.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.