از کجا بفهمم اب دور جنین کم شده؟
در این مطلب قصد داریم شما را با علت و راه های درمان افزایش مایع آمنیوتیک آشنا کنیم. لطفا این مطلب را از دست ندهید و تا پایان با ما همراه باشید.
هنگامی که مایع اطراف جنین یا مایع آمنیوتیک از حد استاندارد خود فراتر رود و بیشتر گردد، در اصطلاح پزشکی زن باردار به پلی هیدرآمنیوس دچار شده است. اگر پس از اندازه گیری توسط پزشک، عددی که از آزمایش بدست می آید، بیشتر از ۲۵ باشد برای بررسی های بعدی پلی هیدرآمنیوس به پزشک متخصص سفارش می شود.
موارد خفیف پلی هیدرآمنیوس به ندرت نیاز به درمان دارند و ممکن است خود به خود رفع شوند. معمولا بدون مداخله در برخی از موارد که سبب ناراحتی می شوند، می توان ادامه بارداری را کنترل کرد.
افزایش مایع آمنیوتیک یا پلی هیدرآمنیوس زمانی رخ می‌دهد که طی بارداری میزان مایع آمنیوتیک رحم بیشتر از حد معمول باشد. البته این مسئله به ندرت رخ می‌دهد، یعنی حدود یک در هر ۱۰۰ بارداری. خوشبختانه در اکثر موارد زیاد بودن مایع آمنیوتیک ماهیت خفیفی دارد و نیازی به درمان وجود ندارد. اما برای خانم های بدشانس، به ویژه زمانی‌که در اوایل بارداری بصورت ناگهانی با پلی هیدرآمنیوس شدید مواجه شوند، می تواند نشانه‌ای از بروز مشکلات خطرناک‌تری باشد.
در حقیقت مایع آمنیوتیک "دریایی" است که جنین زندگی خود را در آن آغاز می‌کند. این مایع با ایجاد محیطی گرم و ایمن، جنین را در برابر دنیای خارجی حمایت کرده و جنین می‌تواند با رفاه کامل در آنجا حرکت و شنا کند. این مایع باعث شناور شدن بند ناف در رحم می شود تا حرکات جنین موجب گره خوردن و مسدود شدن مجرای بند ناف نشود و در اکسیژن رسانی به جنین اختلال ایجاد نشود. همچنین مانع عفونت جنین و رحم شده و به تکامل سیستم های تنفسی گوارشی، اسکلتی و عضلانی جنین کمک می‌کند.
این مایع در دوازده هفتگی با ترشحاتی از بندناف، جفت و غشا های آمنیوتیک ساخته می‌شود، اما در حدود هفته شانزدهم بارداری که کلیه های جنین شروع به ساختن ادرار می‌کند اکثر این مایع از ادرار تشکیل می‌شود. در همین محدوده زمانی جنین شروع به نوشیدن مایع آمنیوتیک می‌کند، مایع از کلیه های جنین گذشته و بصورت ادرار از بدن جنین خارج می‌شود و این چرخه مجدداً تکرار می‌شود بطوری که کل مایع آمنیوتیک هر چند ساعت یک بار از این چرخه عبور می‌کند و باعث توازن این مایع در رحم می‌گردد.
طی بارداری، حجم مایع آمنیوتیک به تدریج افزایش می‌یابد و بنابر دوره های مختلف بارداری در محدوده بین ۵۰۰ میلی لیتر تا یک لیتر نوسان خواهد داشت.
پلی هیدرآمنیوس یا افزایش مایع آمنیوتیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک از طریق شناسایی نشانه ها و انجام آزمایش مشخص می شود. هنگامی که این مشکل ماهیت خفیف و نشانه های کمی داشته باشد، مشکل خاصی بوجود نمی‌آید. اما شکل شدید آن می‌تواند ناراحت کننده باشد، چراکه شکم مادر باردار بیشتر از سن حاملگی رشد کرده و بزرگ‌تر می‌شود. پوست بیش از حد کشیده شده، سفت و شفاف به نظر می‌رسد و ممکن است، نشانه های کشیدگی پوستی، نسبت به سن حاملگی غیر معمول باشد. نشانه های دیگر آن شامل سوزش سردل شدید، تنگی نفس، مچ های متورم و ناتوانی در اجرای وظایف روزانه می‌شود.
موارد خفیف پلی هیدرآمنیوس به ندرت نیاز به درمان دارند و ممکن است خود به خود رفع شوند. معمولا بدون مداخله در برخی از موارد که سبب ناراحتی می شوند، می توان ادامه بارداری را کنترل کرد.
افزایش مایع آمنیوتیک یا پلی هیدرآمنیوس زمانی رخ می‌دهد که طی بارداری میزان مایع آمنیوتیک رحم بیشتر از حد معمول باشد. البته این مسئله به ندرت رخ می‌دهد، یعنی حدود یک در هر ۱۰۰ بارداری. خوشبختانه در اکثر موارد زیاد بودن مایع آمنیوتیک ماهیت خفیفی دارد و نیازی به درمان وجود ندارد. اما برای خانم های بدشانس، به ویژه زمانی‌که در اوایل بارداری بصورت ناگهانی با پلی هیدرآمنیوس شدید مواجه شوند، می تواند نشانه‌ای از بروز مشکلات خطرناک‌تری باشد.
در حقیقت مایع آمنیوتیک "دریایی" است که جنین زندگی خود را در آن آغاز می‌کند. این مایع با ایجاد محیطی گرم و ایمن، جنین را در برابر دنیای خارجی حمایت کرده و جنین می‌تواند با رفاه کامل در آنجا حرکت و شنا کند. این مایع باعث شناور شدن بند ناف در رحم می شود تا حرکات جنین موجب گره خوردن و مسدود شدن مجرای بند ناف نشود و در اکسیژن رسانی به جنین اختلال ایجاد نشود. همچنین مانع عفونت جنین و رحم شده و به تکامل سیستم های تنفسی گوارشی، اسکلتی و عضلانی جنین کمک می‌کند.
این مایع در دوازده هفتگی با ترشحاتی از بندناف، جفت و غشا های آمنیوتیک ساخته می‌شود، اما در حدود هفته شانزدهم بارداری که کلیه های جنین شروع به ساختن ادرار می‌کند اکثر این مایع از ادرار تشکیل می‌شود. در همین محدوده زمانی جنین شروع به نوشیدن مایع آمنیوتیک می‌کند، مایع از کلیه های جنین گذشته و بصورت ادرار از بدن جنین خارج می‌شود و این چرخه مجدداً تکرار می‌شود بطوری که کل مایع آمنیوتیک هر چند ساعت یک بار از این چرخه عبور می‌کند و باعث توازن این مایع در رحم می‌گردد.
طی بارداری، حجم مایع آمنیوتیک به تدریج افزایش می‌یابد و بنابر دوره های مختلف بارداری در محدوده بین ۵۰۰ میلی لیتر تا یک لیتر نوسان خواهد داشت.
پلی هیدرآمنیوس یا افزایش مایع آمنیوتیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک از طریق شناسایی نشانه ها و انجام آزمایش مشخص می شود. هنگامی که این مشکل ماهیت خفیف و نشانه های کمی داشته باشد، مشکل خاصی بوجود نمی‌آید. اما شکل شدید آن می‌تواند ناراحت کننده باشد، چراکه شکم مادر باردار بیشتر از سن حاملگی رشد کرده و بزرگ‌تر می‌شود. پوست بیش از حد کشیده شده، سفت و شفاف به نظر می‌رسد و ممکن است، نشانه های کشیدگی پوستی، نسبت به سن حاملگی غیر معمول باشد. نشانه های دیگر آن شامل سوزش سردل شدید، تنگی نفس، مچ های متورم و ناتوانی در اجرای وظایف روزانه می‌شود.
معمولاً رشد سریع و غیر طبیعی رحم نسبت به سن بارداری و دشوار شدن شنیدن تپش قلب جنین، پزشک را به زیاد بودن مایع داخل رحم مشکوک می‌کند. در موارد ابتلا به این مشکل زمانی که پزشک ضربه ای به یک سمت شکم می‌زند، در جهت مقابل زیر دست پزشک شروع به لرزش می‌کند. البته برای تائید چنین مشکلی نیاز به تصویربرداری سونوگرافی وجود دارد.
علت افزایش مایع آمنیوتیک یا پلی هیدرآمنیوس
هر ۵ تا ۶ ساعت یک بار مایع آمنیوتیک تعویض می‌شود و میزان آن بنابر مرحله بارداری متفاوت است. حدود ده هفتگی که جنین شروع به ادار و بلعیدن آن می‌کند، میزان مایع آمنیوتیک ۲۵ میلی لیتر (۵ قاشق چای‌خوری) است و در هفته ۲۰ بارداری به حدود ۴۰۰ میلی لیتر افزایش می‌یابد.
در ۲۸ هفتگی، این مقدار تا ۸۰۰ میلی لیتر افزایش یافته و تا حدود ۳۶ هفتگی به افزایش خود ادامه می‌دهد و پس از آن، این میزان به تدریج تا حدود ۴۰۰ میلی لیتر در هفته ۴۲ کاهش می‌یابد.
زمانی که جنین این مایع را به شکل صحیحی نمی‌بلعند یا بیش از حد ادرار می‌کند، باعث تجمع مایع آمنیوتیک می‌شود. اختلالات مری یا بیماری کبدی جنین نیز می‌تواند مسبب این مشکل باشد. تشخیص این مشکل می‌تواند نشان دهنده مشکلاتی مثل سندرم داون یا سندرم ادوارد باشد.
البته عوامل برخی از حالات شدید پلی هیدرآمنیوس نا مشخص است. گاهی ناسازگاری درمان نشده ناسازگاری Rh در بارداری های پیشین موجب تجمع فراوان مایع در بدن جنین می‌شود یا در موارد شدید، به اختلالات گسترده در مغز و ستون فقرات جنین می انجامد.
در صورتی که مادر دیابت کنترل نشده داشته باشد، میزان فراوان قند باعث ادرار بیش از حد جنین می‌شود و می‌تواند آغازگر افزایش مایع آمنیوتیک شود. بانوانی که دوقلو های مشابه را باردارند با افزایش مایع آمنیوتیک با خطر سندروم انتقال دوقلو دوقلو (twin-to-twin transfer) روبرو می‌شوند.
سندرم انتقال دوقلو دوقلو (TTTS) یک بیماری نادر و جدی است که می تواند در بارداری دوقلو های یکسان دارای یک جفت رخ دهد. مشکلات قلبی و کبدی یا عفونت های رحمی مثل "پاروویروس توکسوپلاسموز" و غده جفتی chorioangioma (غده ای غیر سرطانی) نیز می‌تواند علت تولید بیش از حد مایع آمنیوتیک گردد.
خانم هایی که طی بارداری خود به این مشکل دچار می‌شوند، چه شدید (ناگهانی - طی چند روز) یا مزمن (بیش از حدود دو هفته) باید دفعات بیشتری تحت نظر مراقب پزشکی خود قرار گیرند. البته افزایش خفیف این مایع از هفت ماهگی و پس از آن معمولاً بدون درمان به خودی خود بهبود می‌یابد. اما درصورت تشدید مشکل بخصوص در اوایل بارداری باید هر چه سریع تر توسط پزشک متخصص دقیقاً مورد بررسی قرار گرفته و با مشخص شدن علت آن به موقع درمان شود.
هر ۵ تا ۶ ساعت یک بار مایع آمنیوتیک تعویض می‌شود و میزان آن بنابر مرحله بارداری متفاوت است. حدود ده هفتگی که جنین شروع به ادار و بلعیدن آن می‌کند، میزان مایع آمنیوتیک ۲۵ میلی لیتر (۵ قاشق چای‌خوری) است و در هفته ۲۰ بارداری به حدود ۴۰۰ میلی لیتر افزایش می‌یابد.
در ۲۸ هفتگی، این مقدار تا ۸۰۰ میلی لیتر افزایش یافته و تا حدود ۳۶ هفتگی به افزایش خود ادامه می‌دهد و پس از آن، این میزان به تدریج تا حدود ۴۰۰ میلی لیتر در هفته ۴۲ کاهش می‌یابد.
زمانی که جنین این مایع را به شکل صحیحی نمی‌بلعند یا بیش از حد ادرار می‌کند، باعث تجمع مایع آمنیوتیک می‌شود. اختلالات مری یا بیماری کبدی جنین نیز می‌تواند مسبب این مشکل باشد. تشخیص این مشکل می‌تواند نشان دهنده مشکلاتی مثل سندرم داون یا سندرم ادوارد باشد.
البته عوامل برخی از حالات شدید پلی هیدرآمنیوس نا مشخص است. گاهی ناسازگاری درمان نشده ناسازگاری Rh در بارداری های پیشین موجب تجمع فراوان مایع در بدن جنین می‌شود یا در موارد شدید، به اختلالات گسترده در مغز و ستون فقرات جنین می انجامد.
در صورتی که مادر دیابت کنترل نشده داشته باشد، میزان فراوان قند باعث ادرار بیش از حد جنین می‌شود و می‌تواند آغازگر افزایش مایع آمنیوتیک شود. بانوانی که دوقلو های مشابه را باردارند با افزایش مایع آمنیوتیک با خطر سندروم انتقال دوقلو دوقلو (twin-to-twin transfer) روبرو می‌شوند.
سندرم انتقال دوقلو دوقلو (TTTS) یک بیماری نادر و جدی است که می تواند در بارداری دوقلو های یکسان دارای یک جفت رخ دهد. مشکلات قلبی و کبدی یا عفونت های رحمی مثل "پاروویروس توکسوپلاسموز" و غده جفتی chorioangioma (غده ای غیر سرطانی) نیز می‌تواند علت تولید بیش از حد مایع آمنیوتیک گردد.
خانم هایی که طی بارداری خود به این مشکل دچار می‌شوند، چه شدید (ناگهانی - طی چند روز) یا مزمن (بیش از حدود دو هفته) باید دفعات بیشتری تحت نظر مراقب پزشکی خود قرار گیرند. البته افزایش خفیف این مایع از هفت ماهگی و پس از آن معمولاً بدون درمان به خودی خود بهبود می‌یابد. اما درصورت تشدید مشکل بخصوص در اوایل بارداری باید هر چه سریع تر توسط پزشک متخصص دقیقاً مورد بررسی قرار گرفته و با مشخص شدن علت آن به موقع درمان شود.
آگاهی از آن چه در انتظار شماست بهترین راه برای کسب آمادگی های لازم برای مراحل زایمان و به دنیا آوردن نوزادتان است. اگر با توجه به شرایط خاص شما، زایمان طبیعی با خطراتی همراه است، می‌توانید از قبل خود را برای زایمان سزارین آماده کنید. همچنین باید بدانید که اگر نوزاد نارس به دنیا آید، می تواند خطراتی را به همراه داشته باشد. اگر خطر اختلالات مادرزادی وجود داشته باشد، والدین می‌توانند برای زایمان چنین نوزادی از پیشتر آمادگی خود را حفظ کنند.
وظایف مایع آمنیوتیک در بارداری چیست؟
همان گونه که در بالا اشاره شد، حفاظت جنین در مقابل ضربه و محافظت از بند ناف در مقابل تحت فشار قرار گرفتن یکی از وظایف این مایع می‌باشد. بند ناف تحت فشار قرار گرفته می‌تواند در فرایند اکسیژن رسانی دچار اختلال شده و این باعث به خطر افتادن جنین می‌شود.
سایر وظایف این مایع شامل موارد زیر می‌باشد:
- حفاظت از جنین و رحم در مقابل عفونت
- منبع موقت غذایی برای جنین
- کمک رسانی به جنین برای تنفس و تحرک
- حفظ دمای ثابت برای محیط رشد و نمو جنین
همان گونه که در بالا اشاره شد، حفاظت جنین در مقابل ضربه و محافظت از بند ناف در مقابل تحت فشار قرار گرفتن یکی از وظایف این مایع می‌باشد. بند ناف تحت فشار قرار گرفته می‌تواند در فرایند اکسیژن رسانی دچار اختلال شده و این باعث به خطر افتادن جنین می‌شود.
سایر وظایف این مایع شامل موارد زیر می‌باشد:
- حفاظت از جنین و رحم در مقابل عفونت
- منبع موقت غذایی برای جنین
- کمک رسانی به جنین برای تنفس و تحرک
- حفظ دمای ثابت برای محیط رشد و نمو جنین
- کمک به رشد و بهبود عملکرد ریه، کلیه و دستگاه گوارش
علت پلی هیدرآمنیوس
- در بیشتر موارد نامشخص است.
- ناهنجاری دستگاه عصبی جنین
- دیابت در جنین
- دیابت در مادر
- مصرف مواد مخدر توسط مادر
- برخی عفونت ها در مادر
- ایدیوپاتیک
- افزایش برونده ادراری جنین: ماکروزومی، ترانسفیوژن قل به قل، تومور هیدروپس فتالیس.
- کاهش جذب جنین از راه لوله گوارش: گاستروشزی، اگزومفالوس²، آترزی مری، آترزی دئودنوم، بیماری هیرشپرونگ.
- کاهش میزان بلع جنین: آننسفالی، اسپینا بیفیدا، تومور‌های صورت، ماکروگلوسی، دیستروفی میوتونیک.
- افزایش ترشح مایع آمنیوتیک به وسیله جفت بزرگ: دیابت، بارداری چند قلو.
- افزایش دفع ادرار در صورت وجود برخی ناهنجاری های دستگاه عصبی جنین می تواند باعث پلی هیدرآمنیوس شود.
- افزایش مایع آمنیون در زنان دیابتی معمولا در سه ماهه سوم رخ می دهد.
- در زنان دیابتی نیازمند مصرف انسولین خطر بروز این عارضه ۵ برابر بیشتر است.
علائم پلی هیدآمنیوس
- تنگی نفس شدید (گاهی مادر تنها در حالت ایستاده قادر به نفس کشیدن است)
- تورم پاها، ناحیه تناسلی و دیواره شکم
- در موارد نادر به علت فشار زیاد رحم روی مجاری ادراری، کاهش دفع ادرار رخ می دهد.
- در بیشتر موارد نامشخص است.
- ناهنجاری دستگاه عصبی جنین
- دیابت در جنین
- دیابت در مادر
- مصرف مواد مخدر توسط مادر
- برخی عفونت ها در مادر
- ایدیوپاتیک
- افزایش برونده ادراری جنین: ماکروزومی، ترانسفیوژن قل به قل، تومور هیدروپس فتالیس.
- کاهش جذب جنین از راه لوله گوارش: گاستروشزی، اگزومفالوس²، آترزی مری، آترزی دئودنوم، بیماری هیرشپرونگ.
- کاهش میزان بلع جنین: آننسفالی، اسپینا بیفیدا، تومور‌های صورت، ماکروگلوسی، دیستروفی میوتونیک.
- افزایش ترشح مایع آمنیوتیک به وسیله جفت بزرگ: دیابت، بارداری چند قلو.
- افزایش دفع ادرار در صورت وجود برخی ناهنجاری های دستگاه عصبی جنین می تواند باعث پلی هیدرآمنیوس شود.
- افزایش مایع آمنیون در زنان دیابتی معمولا در سه ماهه سوم رخ می دهد.
- در زنان دیابتی نیازمند مصرف انسولین خطر بروز این عارضه ۵ برابر بیشتر است.
علائم پلی هیدآمنیوس
- تنگی نفس شدید (گاهی مادر تنها در حالت ایستاده قادر به نفس کشیدن است)
- تورم پاها، ناحیه تناسلی و دیواره شکم
- در موارد نادر به علت فشار زیاد رحم روی مجاری ادراری، کاهش دفع ادرار رخ می دهد.
- دشوار شدن شنیدن صدای قلب جنین
خطرات افزایش مایع آمنیوتیک یا پلی هیدرآمنیوس برای مادر و نوزاد
معمولاً پلی هیدرآمنیوس با شناسایی عامل آن قابل کنترل و درمان است، مثل زمانی که مادر به دیابت مبتلاست. اما تلاش برای خارج کردن مایع اضافی از شکم معمولاً کارآمد نیست، زیرا مایع سریعاً جا به جا می‌شود و با خطراتی مثل عفونت ها، زایمان زودرس یا آسیب دیدگی جفت همراه است.
زمانی که این مشکل خفیف است، پیش از شروع زایمان و هنگام زایمان، مادر باردار به دقت تحت نظارت قرار می‌گیرد. اگر مشکلی وجود نداشته باشد، می‌تواند زایمان طبیعی داشته باشد.
ولی مشکل شدید پلی هیدرآمنیوس، با خطر پیچیدگی های بیشتری روبروست، مثل ترکیدن زود هنگام کیسه آب و پایین افتادن بندناف از میان مهبل. همچنین ممکن است، جنین نیز در وضعیت نادرستی برای زایمان قرار بگیرد. برای پیشگیری از بروز پیچیدگی ها احتمالی می توان زایمان القاء شود یا مادر تحت سزارین قرار گیرد. پس از زایمان نیز رحمی که بیش از حد کشیده شده است، برای کوچک شدن و خروج جفت شرایط سخت تری خواهد داشت. زمانی که پزشک و مادر از قبل منتظر بروز چنین مسئله ای باشند، تهیه مقدمات لازم مثل آماده بودن ذخیره خون برای انتقال به مادر ضروری خواهد بود.
شصت درصد نوزادانی که از این مشکل جان سالم به در بردند، کاملا عادی خواهند بود. امروزه با استفاده از تکنولوژی مدرن در مراقبت های ویژه، حتی چهل درصد باقی مانده که معمولاً با جراحی های تداخلی پیش از زایمان به دنیا می‌آیند نیز زندگی خود را به سلامت سپری می‌کنند. در چنین شرایطی نوزاد در بخش مراقبت های ویژه نوزادان نارس پذیرش می شود.
پیامد های حاملگی در موارد پلی هیدرآمنیوس
- جدا شدن زودرس جفت (دکولمان جفت)
- اختلال عملکرد رحم
معمولاً پلی هیدرآمنیوس با شناسایی عامل آن قابل کنترل و درمان است، مثل زمانی که مادر به دیابت مبتلاست. اما تلاش برای خارج کردن مایع اضافی از شکم معمولاً کارآمد نیست، زیرا مایع سریعاً جا به جا می‌شود و با خطراتی مثل عفونت ها، زایمان زودرس یا آسیب دیدگی جفت همراه است.
زمانی که این مشکل خفیف است، پیش از شروع زایمان و هنگام زایمان، مادر باردار به دقت تحت نظارت قرار می‌گیرد. اگر مشکلی وجود نداشته باشد، می‌تواند زایمان طبیعی داشته باشد.
ولی مشکل شدید پلی هیدرآمنیوس، با خطر پیچیدگی های بیشتری روبروست، مثل ترکیدن زود هنگام کیسه آب و پایین افتادن بندناف از میان مهبل. همچنین ممکن است، جنین نیز در وضعیت نادرستی برای زایمان قرار بگیرد. برای پیشگیری از بروز پیچیدگی ها احتمالی می توان زایمان القاء شود یا مادر تحت سزارین قرار گیرد. پس از زایمان نیز رحمی که بیش از حد کشیده شده است، برای کوچک شدن و خروج جفت شرایط سخت تری خواهد داشت. زمانی که پزشک و مادر از قبل منتظر بروز چنین مسئله ای باشند، تهیه مقدمات لازم مثل آماده بودن ذخیره خون برای انتقال به مادر ضروری خواهد بود.
شصت درصد نوزادانی که از این مشکل جان سالم به در بردند، کاملا عادی خواهند بود. امروزه با استفاده از تکنولوژی مدرن در مراقبت های ویژه، حتی چهل درصد باقی مانده که معمولاً با جراحی های تداخلی پیش از زایمان به دنیا می‌آیند نیز زندگی خود را به سلامت سپری می‌کنند. در چنین شرایطی نوزاد در بخش مراقبت های ویژه نوزادان نارس پذیرش می شود.
پیامد های حاملگی در موارد پلی هیدرآمنیوس
- جدا شدن زودرس جفت (دکولمان جفت)
- اختلال عملکرد رحم
- خونریزی بعد از زایمان
تدابیر درمانی پلی هیدرآمنیوس
در اولین قدم ضروری است علت زیاد شدن مایع آمنیون مشخص شود. درمان، تنها در موارد علامت دار لازم است. در صورتی که سونوگرافی وجود نقص قابل توجهی را در جنین نشان دهد، مشاوره با والدین باید انجام شود.
- از آن جایی که ناهنجاری های جنینی سهم عمده ای در بروز این اختلال دارند ضروری است سلامت جنین با انجام سونوگرافی سلامت تا حد ممکن تضمین شود.
- با آزمایش قند خون پزشک مادر را از نظر ابتلا به دیابت بررسی می کند. در صورت کنترل قند خون مادر، پلی هیدرآمنیوس نیز بر طرف خواهد شد.
- در موارد خفیف، استفاده از مسکن شبانه برای رفع احساس ناراحتی موثر خواهد بود.
- آمنیوسنتز (با خارج کردن در حدود ۵۰۰ میلی لیتر مایع) و یا تجویز ایندومتاسین (برای کاهش برونده ادراری جنین)، را باید در نظر گرفت. تجویز ایندومتاسین در ۵۰ درصد از موارد، موثر است، ولی ریسک PDA و نارسایی کلیوی را افزایش می دهد.
در اولین قدم ضروری است علت زیاد شدن مایع آمنیون مشخص شود. درمان، تنها در موارد علامت دار لازم است. در صورتی که سونوگرافی وجود نقص قابل توجهی را در جنین نشان دهد، مشاوره با والدین باید انجام شود.
- از آن جایی که ناهنجاری های جنینی سهم عمده ای در بروز این اختلال دارند ضروری است سلامت جنین با انجام سونوگرافی سلامت تا حد ممکن تضمین شود.
- با آزمایش قند خون پزشک مادر را از نظر ابتلا به دیابت بررسی می کند. در صورت کنترل قند خون مادر، پلی هیدرآمنیوس نیز بر طرف خواهد شد.
- در موارد خفیف، استفاده از مسکن شبانه برای رفع احساس ناراحتی موثر خواهد بود.
- آمنیوسنتز (با خارج کردن در حدود ۵۰۰ میلی لیتر مایع) و یا تجویز ایندومتاسین (برای کاهش برونده ادراری جنین)، را باید در نظر گرفت. تجویز ایندومتاسین در ۵۰ درصد از موارد، موثر است، ولی ریسک PDA و نارسایی کلیوی را افزایش می دهد.
- افزایش شانس بقاء جنین.
عوارض پلی هیدرآمنیوس
مال پرزانتاسیون، مرده زایی، دکولمان، پرولاپس بند ناف، خونریزی پس از زایمان، خونریزی قبل از زایمان، افزایش شانس زایمان سزارین.
در صورتی که مادر تنگی نفس و دردهای شکمی داشته و به دشواری راه می رود، بستری در بیمارستان توصیه می شود. استراحت در بستر و محدودیت مصرف آب و نمک بی تاثیر است اما میتوان یک دوره درمان کوتاه مدت با داروی اندومتاسین برای مادر آغاز کرد.
مال پرزانتاسیون، مرده زایی، دکولمان، پرولاپس بند ناف، خونریزی پس از زایمان، خونریزی قبل از زایمان، افزایش شانس زایمان سزارین.
در صورتی که مادر تنگی نفس و دردهای شکمی داشته و به دشواری راه می رود، بستری در بیمارستان توصیه می شود. استراحت در بستر و محدودیت مصرف آب و نمک بی تاثیر است اما میتوان یک دوره درمان کوتاه مدت با داروی اندومتاسین برای مادر آغاز کرد.
کم کردن مایع آمنیون با خروج مایع طی آمنیوسنتز نیز میسر است هر چند که یک درمان موقت برای کاهش علائم مادر است.
تأثیر پلی هیدرآمنیوس بر زایمان
پلی هیدرآمنیوس خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد بنابراین مادر باید تحت نظر باشد. با شروع مراحل زایمان، خارج شدن مقدار زیادی مایع از رحم خطر پارگی جفت (جدا شدن زودرس جفت) یا پرولاپس بند ناف(قرار گرفتن بند ناف در گردن رحم و احتمال تحت فشار قرار گرفتن آن) را افزایش می دهد. هر دو این وضعیت ها کودک را در خطر کمبود اکسیژن قرار داده و ممکن است نیاز به سزارین اورژانس باشد.
توصیه های مقابله با عوارض پلی هیدرآمنیوس
- سعی کنید استراحت کنید به خصوص در مراحل آخر بارداری
- وعده های غذایی سبک میل کنید.
- از انجام حرکات سریع اجتناب کنید.
- در هنگام خواب با استفاده از بالش شکم خود را حمایت کنید.
- از ادویه های تند و هر نوع غذایی که منجر به تشدید سوزش سردل می شود اجتناب کنید.
- بلافاصله پس از صرف غذا دراز نکشید.
- در هنگام انجام کارها حتما از کسی کمک بگیرید.
تخلیه مایع آمنیوتیک اضافه
ممکن است پزشک برای تخلیه مایع اضافه از تکنیک آمنیوسنتز استفاده کند.
در این روش با استفاده از سرنگ دارای سوزن بلند از روی شکم وارد رحم شده و مایع را به داخل سرنگ می کشند.
ممکن است نیاز باشد تا اینکار چندین بار در طی هفته های بعد انجام شود. انجام این روش به طور کلی عوارض شایعی ندارد اما ممکن است با احتمال بروز برخی عوارض مانند زایمان زودرس، جداشدن جفت و پارگی زودرس پرده ها همراه باشد.
درموارد پلی هیدرآمنیوس شدید، تخلیه مایع اضافه باعث کاهش احتمال زایمان زودرس نیز می شود.
دارودرمانی
ممکن است پزشک قرص خوراکی ایندومتاسین تجویز کند که با کاهش تولید ادرار جنین، در نهایت باعث کاهش حجم مایع آمنیوتیک می شود.
پلی هیدرآمنیوس خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد بنابراین مادر باید تحت نظر باشد. با شروع مراحل زایمان، خارج شدن مقدار زیادی مایع از رحم خطر پارگی جفت (جدا شدن زودرس جفت) یا پرولاپس بند ناف(قرار گرفتن بند ناف در گردن رحم و احتمال تحت فشار قرار گرفتن آن) را افزایش می دهد. هر دو این وضعیت ها کودک را در خطر کمبود اکسیژن قرار داده و ممکن است نیاز به سزارین اورژانس باشد.
توصیه های مقابله با عوارض پلی هیدرآمنیوس
- سعی کنید استراحت کنید به خصوص در مراحل آخر بارداری
- وعده های غذایی سبک میل کنید.
- از انجام حرکات سریع اجتناب کنید.
- در هنگام خواب با استفاده از بالش شکم خود را حمایت کنید.
- از ادویه های تند و هر نوع غذایی که منجر به تشدید سوزش سردل می شود اجتناب کنید.
- بلافاصله پس از صرف غذا دراز نکشید.
- در هنگام انجام کارها حتما از کسی کمک بگیرید.
تخلیه مایع آمنیوتیک اضافه
ممکن است پزشک برای تخلیه مایع اضافه از تکنیک آمنیوسنتز استفاده کند.
در این روش با استفاده از سرنگ دارای سوزن بلند از روی شکم وارد رحم شده و مایع را به داخل سرنگ می کشند.
ممکن است نیاز باشد تا اینکار چندین بار در طی هفته های بعد انجام شود. انجام این روش به طور کلی عوارض شایعی ندارد اما ممکن است با احتمال بروز برخی عوارض مانند زایمان زودرس، جداشدن جفت و پارگی زودرس پرده ها همراه باشد.
درموارد پلی هیدرآمنیوس شدید، تخلیه مایع اضافه باعث کاهش احتمال زایمان زودرس نیز می شود.
دارودرمانی
ممکن است پزشک قرص خوراکی ایندومتاسین تجویز کند که با کاهش تولید ادرار جنین، در نهایت باعث کاهش حجم مایع آمنیوتیک می شود.
البته مصرف ایندومتاسین پس از هفته ۳۱ بارداری بعلت افزایش خطر بروز مشکلات قلبی در جنین توصیه نمی شود، ممکن است نیاز باشد قلب جنین توسط اکوکاردیوگرام و سونوگرافی داپلر بررسی شود.
سایر عوارض جانبی ایندومتاسین ممکن است شامل:
تهوع، استفراغ، برگشت اسید معده به دهان (ریفلاکس) و التهاب پوشش داخلی معده (گاستریت) باشد.
پس از درمان نیز ممکن است نیاز باشد تا حجم مایع آمنیوتیک هر ۳-۱ هفته یک بار بررسی شود.
اگر پلی هیدرآمنیوس خفیف تا متوسط باشد با احتمال زیاد مادر قادر به حفظ بارداری تا زمان زایمان خواهد بود (تا هفته ۴۰-۳۹ بارداری)
اگر پلی هیدرآمنیوس شدید باشد یا اگر مایع اضافی تهدید کننده زندگی جنین باشد ممکن است در حدودهفته ۳۷ بارداری یا زودتر القای زایمان صورت گیرد تا از مشکلات جدی جلوگیری شود.
تهوع، استفراغ، برگشت اسید معده به دهان (ریفلاکس) و التهاب پوشش داخلی معده (گاستریت) باشد.
پس از درمان نیز ممکن است نیاز باشد تا حجم مایع آمنیوتیک هر ۳-۱ هفته یک بار بررسی شود.
اگر پلی هیدرآمنیوس خفیف تا متوسط باشد با احتمال زیاد مادر قادر به حفظ بارداری تا زمان زایمان خواهد بود (تا هفته ۴۰-۳۹ بارداری)
اگر پلی هیدرآمنیوس شدید باشد یا اگر مایع اضافی تهدید کننده زندگی جنین باشد ممکن است در حدودهفته ۳۷ بارداری یا زودتر القای زایمان صورت گیرد تا از مشکلات جدی جلوگیری شود.
منبع:
نی نی تایم
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼