ب کمپلکس چیست | بررسی فواید و عوارض B Complex

ب کمپلکس چیست؟ فواید و عوارض B Complex آن کدام است؟ این ویتامین به برطرف شدن چه مشکلاتی کمک می‌کند؟ در این مقاله پاسخ همه سئوالات خود درباره ب کمپلکس را پیدا می‌کنید. 

در این مقاله می‌خوانید: 

• ویتامین ب کمپلکس چیست؟
• توصیه های روزانه برای مکمل ویتامین ب کمپلکس
• فواید مکمل ویتامین B کمپلکس و کاربردهای آن
• چه افرادی باید ویتامین B کمپلکس مصرف کنند؟
• خانم های باردار
• گیاهخواران و وگان ها
• افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده اند
• افراد مسن
• افرادی که سایر شرایط سلامتی دارند
• عوارض ویتامین B کمپلکس
• کدام غذاها حاوی ویتامین B هستند؟
• کمبود ب کمپلکس؛ چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
• خلاصه

ویتامین ب کمپلکس چیست؟

اگر محصولی حاوی ویتامین ب کمپلکس باشد، باید برخی از موارد زیر را دارا باشد:

• ویتامین B1 (تیامین): ویتامین B۱ برای رشد و عملکرد سالم اندام‌ها از جمله مغز و قلب حیاتی است.
• ویتامین B2 (ریبوفلاوین): بدن برای تجزیه چربی‌ها و داروها به ویتامین B۲ نیاز دارد.
• ویتامین B3 (نیاسین): بدن برای حفظ سلامت پوست، اعصاب و گوارش به نیاسین نیاز دارد. گاهی اوقات دوزهای بالایی از نیاسین برای کمک به بهبود سطح کلسترول تجویز می‌شود.
• ویتامین B5 (اسید پانتوتنیک): ویتامین B۵ برای سلامت مغز و سیستم عصبی ضروری است.
• ویتامین B6 (پیریدوکسین): ویتامین B۶ در تولید گلبول‌های قرمز نقش دارد. همچنین به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
• ویتامین B7 (بیوتین): این ویتامین برای سلامت مو، ناخن و عملکرد عصبی ضروری است.
• ویتامین B9 (اسید فولیک): بدن از اسید فولیک، یا فولات، برای ساخت دی ان ای و مواد ژنتیکی استفاده بهره می‌گیرد. قبل و در طول بارداری، مقادیر کافی اسید فولیک در کاهش خطر برخی از نقص‌های مادرزادی موثر است.
• ویتامین B12 (کوبالامین): سلول‌های عصبی و خونی بدن به ویتامین B۱۲ نیاز دارند و سطوح کافی این ویتامین از کم‌خونی جلوگیری می‌کند.

بیشتر بخوانید: لاغری با طب سوزنی شدنی است؟

توصیه های روزانه برای مکمل ویتامین ب کمپلکس

بسیاری از مکمل‌های ب کمپلکس حاوی حدود 100 درصد از هر یک از هشت ویتامین B و برخی از آن‌ها نیز سطوح بسیار بالایی از برخی ویتامین‌های گروه بی را دارا هستند. قبل از مصرف مکمل با دوز بالا، با پزشک مشورت کنید. افراد مسن ممکن است به دوزهای بالاتری از برخی ویتامین‌های بی نیاز داشته باشند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصص تغذیه و تناسب اندام

فواید مکمل ویتامین B کمپلکس و کاربردهای آن

مکمل‌های ب کمپلکس می‌توانند به برطرف شدن مشکلات خاص کمک کند که شامل موارد زیر است:

• میگرن: بر اساس نتایج تحقیقات برخی از ویتامین‌های گروه ب مانند ویتامین B۶، ویتامین B۹ و ویتامین B۱۲ می‌توانند به پیشگیری از میگرن کمک کنند.
• افسردگی و اضطراب: محققان به این نتیجه رسیده‌اند که بین سطح ویتامین B۱۲ و ایجاد و بروز افسردگی و اضطراب ارتباط وجود دارد. کمبود B۹ و B۱۲ می‌تواند در افسردگی و اضطراب نقش داشته باشد، بنابراین ویتامین‌های B می‌توانند در موارد خاص به بهبود افسردگی کمک کنند. 
• زخم‌های پوستی: وقتی ویتامین‌های این گروه روی پوست استفاده می‌شود، می‌تواند به بهبود موثرتر زخم‌ها کمک کند. 
• آفت دهان: ویتامین B۱۲ ممکن است برای کمک به درمان زخم‌های دهانی مفید باشد. 
• پی ام اس: برخی شواهد نشان می‌دهد که مصرف مکمل B۶ و کلسیم باعث بهبود علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) می‌شود. این ویتامین، در کنترل علائم جسمی و روانی پی ام اس مفید است.

بیشتر بخوانید: عضله سازی بانوان، راهی سخت اما شدنی​

چه افرادی باید ویتامین B کمپلکس مصرف کنند؟

ویتامین ب کمپلکس برای همه گروه‌ها مفید است، اما زنان باردار، گیاهخواران و وگان‌ها، افرادی که جراحی بای‌پس معده انجام داده‌اند و افراد مسن، باید این ویتامین را مصرف کنند. در ادامه بیشتر با این موضوع آشنا می‌شوید: 

خانم های باردار

ویتامین‌های B در دوران بارداری بسیار مهم هستند. یک خانم باردار باید حداقل 400 میکروگرم اسید فولیک در روز مصرف کند. در حالت ایده‌آل، این اتفاق باید در ماه‌های قبل از بارداری نیز رخ بدهد. علاوه بر این، خانم‌های باردار باید فولات را از منابع غذایی نیز دریافت کنند. اسید فولیک و فولات، خطر نقایص مادرزادی مربوط به مغز و نخاع را کاهش می‌دهد. ویتامین B۱۲، ویتامین ضروری دیگر برای خانم‌های باردار است که کمبود آن با از دست دادن زودهنگام بارداری، وزن کم جنین هنگام تولد، فشار خون بالا در فرد باردار و ناهنجاری‌های جنین ارتباط دارد.

بیشتر بخوانید: رژیم کم کربوهیدرات یا لوکرب، لاغری و سلامت بدن با حذف کربوهیدرات

گیاهخواران و وگان ها

رژیم‌های گیاهخواری و وگان می‌تواند خطر کمبود B12 را در افراد افزایش دهد. این ویتامین در بسیاری از غذاهای حیوانی از جمله گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات وجود دارد. افرادی که تخم‌مرغ و محصولات لبنی مصرف می‌کنند، ممکن است B12 مورد نیاز خود را از این غذاها دریافت کنند. اما اشخاصی که هیچ محصول حیوانی نمی‌خورند ممکن است به مکمل نیاز داشته باشند.

افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده اند

افرادی که تحت عمل جراحی بای‌پس معده قرار گرفته‌اند، اغلب به مکمل های ویتامین نیاز دارند. این جراحی نیاز فرد به B۱۲ را افزایش می‌دهد. 

افراد مسن

افرادی که ۶۵ سال یا بیشتر دارند لازم است مکمل ب کمپلکس مصرف کنند. داشتن سطوح بالاتر B12 ممکن است به کند کردن پیری مغز کمک کند. 

بیشتر بخوانید: درباره لیفت داخل ران بیشتر بدانید

افرادی که سایر شرایط سلامتی دارند

اشخاصی که شرایط زیر را دارند، باید از مکمل ویتامین B کمپلکس بهره‌مند شود:

• اختلال مصرف الکل
• بیماری خود ایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید، یا دیابت نوع ۱
• افسردگی
• دیابت
• وضعیت سوء جذب مانند بیماری سلیاک یا بیماری کرون
• بیماری کلیوی
• اچ‌آی‌وی
• بیماری قلبی
• بیماری آلزایمر
• ایدز
• سرطان

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص داخلی

عوارض ویتامین B کمپلکس

ویتامین‌های گروه بی، محلول در آب هستند. یعنی در بیشتر مواقع، بدن ویتامین‌های B اضافی را از طریق ادرار دفع می‌کند. دوزهای بیش از حد بالای برخی از ویتامین‌های B می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین قبل از مصرف دوزهای بسیار بالای مکمل‌های B کمپلکس، با پزشکتان مشورت کنید.

عوارض جانبی احتمالی ویتامین B کمپلکس عبارتند از:

• قند خون بالا: دوزهای بالای اسید نیکوتینیک، (شکل مصنوعی ویتامین B۳) سطح قند خون را افزایش می‌دهد که می‌تواند با داروهای دیابت تداخل داشته باشد. افراد مبتلا به دیابت یا قند خون بالا نباید از دوزهای بالای اسید نیکوتینیک استفاده کنند.
• اسید نیکوتین اضافی: اسید نیکوتین بیش از حد می‌تواند باعث کاهش فشار خون، خستگی، سردرد، بثورات و آسیب کبدی شود.
• نیکوتین آمید اضافی: دوزهای بالای نیکوتین آمید که شکل دیگری از ویتامین B۳ است، (دوز ۵۰۰ میلی‌گرم) می‌تواند باعث اسهال و افزایش خونریزی شود. دوزهای بالاتر از 3000 میلی‌گرم باعث استفراغ و آسیب کبدی می‌شود.

مصرف مکمل B کمپلکس با دوز بالا باعث می‌شود رنگ ادرار، زرد روشن باشد. این اثر، موقتی و بی ضرر است. هنگامی که کلیه‌ها از شر ویتامین‌های اضافی خلاص شوند، رنگ ادرار به حالت عادی باز می‌گردد.

بیشتر بخوانید: با عوارض و فواید عمل اسلیو معده آشنا شوید!

کدام غذاها حاوی ویتامین B هستند؟

همه افراد از جمله افراد گیاهخوار و وگان می‌توانند تمام ویتامین‌های B مورد نیاز خود را از رژیم غذایی دریافت کنند. با این حال، محصولات حیوانی، منبع اصلی ویتامین B هستند. بنابراین، افرادی که از رژیم‌های غذایی محدود پیروی می‌کنند باید اقدامات لازم را انجام دهند تا به اندازه کافی ویتامین‌های مورد نیاز خود را از منابع غذایی مختلف دریافت کنند. برخی از بهترین منابع غذایی ویتامین B عبارتند از:

• گوشت گاو
• ماهی
• گوشت‌های اندام
• آووکادو
• سبزی‌های برگ‌دار
• آجیل
• حبوبات
• غلات
• شیر
• پنیر
• ماست
• نان‌ها و غلات غنی شده 
• قارچ

علائم کمبود ب کمپلکس؛ چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر در معرض خطر کمبود ب کمپلکس هستید، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. افراد مبتلا به بیماری‌های خاص از جمله اچ آی وی، اختلال مصرف الکل و بیماری کرون ممکن است ویتامین بی را به طور موثر جذب نکنند. افراد مسن و افرادی که رژیم گیاهخواری یا وگان دارند نیز در معرض خطر کمبود ب کمپلکس قرار دارند.

افراد مبتلا به بیماری‌های خاص از جمله اچ آی وی، اختلال مصرف الکل و بیماری کرون ممکن است ویتامین بی را به طور موثر جذب نکنند.

علائم کمبود این ویتامین در افراد متفاوت است، اما امکان دارد علائم زیر را تجربه کنید:

• سوزن‌سوزن شدن دست‌ها یا پاها
• خستگی
• رنگ‌پریدگی یا زردی پوست
• تنگی نفس
• ضربان قلب سریع
• زخم دهان، سوزش یا درد
• اختلال شناختی
• مشکلات گوارشی از جمله اسهال، استفراغ و حالت تهوع که ممکن است منجر به کاهش وزن شود
• تحریک‌پذیری یا افسردگی

به احتمال زیاد پزشک برای تایید کمبود ویتامین B برایتان آزمایش خون تجویز می‌کند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با مراکز آزمایشگاه

خلاصه

همه افراد باید سعی کنند ویتامین B کافی را با خوردن انواع غذاهای سالم دریافت کنند، اما در صورتی که مشخص شود دچار کمبود ب کمپلکس هستید، باید آن را به صورت مکمل دریافت کنید. برخی از فواید ب کمپلکس شامل بهبود میگرن، کاهش احتمال ابتلا به افسردگی و بهبود سریع‌تر زخم‌ها است. مصرف این ویتامین بیشتر از دوز تجویزی، شما را در معرض عوارض ب کمپلکس مانند افزایش قند خون و اسید نیکوتین اضافی، قرار می‌دهد. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.