برداشتن آی یو دی و اقدام به بارداری

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: سلام. من ۲۳ سالم هست و دو سال هست زایمان کرده ام و از زمان زایمان IUD گذاشته ام اما می خواهم باز باردار شوم. بعد از برداشتن دستگاه چقدر صبر کنم برای بارداری یا فورا اقدام کنم؟ مرسی.

پاسخ دکتر کتایون برجیس، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی:
شما مشاوره های قبل از بارداری را بروید و آزمایش ها را شروع کنید و همچنین اسید فولیک مصرف کنید. چون بعد از بیرون آوردن آی یو دی لازم نیست زمان مشخصی صبر کنید و سپس باردار شوید. ولی لازم است اول ارزیابی ها را انجام دهید و سپس اقدام کنید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
آی یو دی یک وسیله داخل رحمی برای جلوگیری از بارداری بوده که در رحم گذاشته می شود. فردی که از آی یو دی استفاده می کند، پس از مدتی باید آن را خارج کند.
برداشتن آی یو دی کار نسبتاً آسانی بوده و درد و عوارض جانبی چندانی نیز ندارد. مراحل زیر در این مقاله تا در مورد بهترین زمان برای برداشتن آی یو دی و بهترین روش ها ی خارج کردن آن، آگاهی های لازم را بدست آورید.
آمادگی های لازم برای برداشتن IUD را کسب کنید.

۱- چرا می خواهید IUD را خارج کنید؟
برداشتن IUD، ممکن است بنا به دلایل مختلفی صورت گیرد. ازجمله:
۱) تصمیم برای باردارشدن.
۲) آغاز دوران یائسگی .
۳) استفاده از روش های پیشگیری دیگر.
۴) اتمام تاریخ انقضای IUD .
و یا مواردی دیگر. البته این موضوع را نیز در نظر داشته باشید که گاهی اوقات، آی یو دی ها خود به خود خارج می شوند.
- در برخی مواردِ نادر، ممکن است آی یو دی سبب بروز حساسیت شود. این حساسیت ها به صورت خونریزی های غیر طبیعی، قاعدگی های طولانی و سنگین و دردهای شدید، بروز پیدا می کنند.
- تاریخ انقضای آی یو دی های هورمونی، ۵ سال و تاریخ انقضای آی یو دی های مسی، ۱۰ سال است.

۲- یک فهرست زمان بندی تهیه کنید
پس از بررسی دلیل خارج کردن IUD، به یک مطب متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده و در مورد زمان بندی و تهیه برنامه مناسب برای برداشتن IUD، با آنها مشورت کنید.

۳- با متخصص زنان مشورت کنید
به متخصص زنان مراجعه کرده و با او در مورد دلیلِ برداشتن IUD، صحبت کنید. متخصص زنان به خوبی شما را در این زمینه راهنمایی می کنند. و اگر دلیل تان برای برداشتن IUD قانع کننده نبود، شاید از شما بخواهند آن را خارج نکنید.
- حتماً با پزشک متخصص، صادق باشید تا او بتواند به بهترین نحو شما را راهنمایی کند.

۱- پیش از خارج کردن IUD، حتماً باید معاینه شوید
زمانی که به یک متخصص زنان مراجعه می کنید، پیش از خارج کردن IUD، او شما را معاینه می کند تا وضعیت IUD شما را چک کند.
- پزشک برای معاینه شما می توانید از هیستروسکوپ استفاده کند. هیستروسکوپ یک لوله باریک بوده که به لامپ و لنز دوربین مجهز است.
- در برخی موارد نادر، که متخصص زنان نتواند در طول معاینه، نخ IUD را پیدا کند، شاید لازم باشد که از یک التراسوند یا اشعه ایکس استفاده کرد تا بتوان تشخیص داد که آیا IUD به لگن یا شکم رفته است یا خیر.

۲- خارج کردن آی یو دی

زمانی که وضعیت IUD مشخص شد، پزشک یا ماما با یک پنس، نخ IUD را گرفته، آن را می کشد. و به این ترتیب IUD خارج می شود.

۳- اگر قابل خارج شدن نبود؟

اما اگر با دستگاه التراسوند مشخص شد که نخ IUD، وارد سرویکس شده یا به راحتی قابل خارج کردن نیست، چه باید کرد؟
اگر پزشک یا ماما تلاش کرد که IUD را خارج کند اما نتوانست، باید از سیتوبراش استفاده کند. سیتوبراش یک برس کوچک و شبیه برس ریمل بوده که برای خارج کردن IUD استفاده می شود.
- اگر استفاده از سیتوبراش هم نتوانست این مشکل را حل کند. باید از ابزاری به نام hook استفاده شود. این ابزار یک جسم فلزی باریک بوده که در انتهای آن یک قلاب وجود دارد. این روش بسته به اینکه IUD کجا باشد؛ ممکن است در چند مرحله انجام شود.
- اگر برداشتن IUD با هیچ روشی ممکن نبود، با انجام یک عمل جراحی سرپایی IUD را خارج می کنند.

۴- عوارض جانبی خارج کردن IUD را بشناسید
شایع ترین عوارض برداشتن IUD ، گرفتگی عضلانی و کمی خونریزی است. این عوارض فقط در مدت زمان کوتاه، طبیعی هستند و نباید خیلی طول بکشند.
- در برخی مواردکمیاب، احتمال بروز واکنش ها و عوارض شدید نیز وجود دارد. اگر دچار گرفتگی عضلانی شدید، درد و سوزش در ناحیه شکم و زیر شکم، تب و لرز و ترشحات یا خونریزی غیر طبیعی شدید، حتماً به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

۵- پس از خروج IUD، اگر تمایل داشتید می توانید IUD دیگری بگذارید
اگر دلیل برداشتن IUD، پایانِ تاریخ انقضای آن بوده است، می توانید بلافاصله IUD دیگری بگذارید.در صورتی که این تصمیم را دارید حتماً دکترتان را مطلع کنید.

۶- اگر تصمیم به بارداری ندارید، از روش های پیشگیری دیگر استفاده کنید
اگر خواستید پس از برداشتن IUD، از روش های جلوگیری از بارداری دیگری استفاده کنید، این روش ها را باید یک هفته قبل از خارج کردن IUD شروع کرد. چرا که ممکن است، یک هفته پیش از برداشتن IUD، رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، در این زمان باردار نمی شوید.
اما هفته اولِ پس از برداشتن IUD ، حتی اگر رابطه محافظت شده داشته باشید، احتمال باردار شدن شما وجود دارد، چون اسپرم می تواند به مدت ۵ روز در بدن شما زنده بماند.
- اگر نمی خواهید پس از برداشتن IUD از هیچ روش پیشگیری دیگری استفاده کنید یا به روش دیگری دسترسی ندارید، می توانید یک هفته پیش از برداشتن IUD، رابطه جنسی نداشته باشید.

چه کسانی مشاوره قبل از بارداری را ارائه می دهند؟
پزشکان و ماماهایی که مراقبتهای سن باروری را به عهده دارند، بهترین فرصت را برای این مشاوره دارند. متخصصین زنان، داخلی، پزشک خانواده و متخصص اطفال طی معاینه سالیانه می توانند کار مشاوره را نیز به عهده بگیرند.
زمانی که بیمار با یک تست منفی بارداری مراجعه می کند بهترین فرصت برای مشاوره مناسب است. در موارد بیماری خاص یا پیچیده ، زن به مراکز تخصصی تر ارجاع داده می شوند.

اسید فولیک چیست؟
اسید فولیک که به آن فولات هم گفته می شود، نوعی از ویتامین های گروه B است. بهترین منابع غذایی اسید فولیک غلات غنی شده با این ویتامین هستند. اسید فولیک نقش مهمی در تولید سلول های قرمز خون ایفا می کند و کمک می کند تا لوله عصبی جنین بسته شود.
بنابراین کمبود آن خصوصا در سه ماهه اول بارداری می تواند منجر به بروز نقایص مادرزادی شود.

از کی باید مصرف اسید فولیک را شروع کنم؟
نقائص مادرزادی ناشی از کمبود ویتامین ب۹ یا اسید فولیک در ۳-۴ هفته اول بارداری رخ می دهد. بنابراین مهم است که مقادیر کافی اسید فولیک را پیش از باردار شدن در بدن خود داشته باشید تا در زمانی که شاید حتی از بارداری خودتان خبر نداشته باشید، اسید فولیک زمینه بسته شدن صحیح لوله های عصبی جنین را فراهم کند.
مطالعه ای که به تازگی در خصوص لزوم مصرف اسید فولیک پیش از بارداری انجام شده نشان می دهد، خطر زایمان زودرس در خانم هایی که از یک سال قبل از بارداری اسید فولیک می خورند، 50 درصد کمتر است.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا به خانم ها توصیه می کند که از یک ماه قبل از اقدام برای بارداری روزانه یک عدد مکمل اسید فولیک میل کنند.
همچنین این مرکز به همه خانم هایی که در سن باروری هستند توصیه می کند که روزی یک عدد اسید فولیک میل کنند. بنابراین هیچ اشکالی ندارد اگر کمی زودتر مصرف مکمل اسید فولیک را شروع کرده و بعد اقدام به بارداری کنید.

چقدر اسید فولیک قبل از اقدام به بارداری کافی است؟
دوز توصیه شده اسید فولیک برای تمام زنان در سن باروری ۴۰۰ میکروگرم در هر روز است. اگر شما روزانه مولتی ویتامین مصرف می کنید، برچسب روی بسته مولتی ویتامین را چک کنید تا ببینید که آیا میزان اسید فولیک موجود در آن کافی هست یا نه.
اگر میزان اسید فولیک موجود در یک مکمل مولتی ویتامین کمتر از 400 میکروگرم باشد، احتمالا لازم است اسید فولیک را به صورت جداگانه مصرف کنید.

مزایای مصرف اسید فولیک قبل و در حین بارداری
بدون اسید فولیک کافی در بدن مادر لوله های عصبی جنین به درستی بسته نمی شوند و این مساله می تواند منجر به نقایص مغزی در دوران جنینی شود که مهم ترین آنها شامل اسپینا بیفیدا (شکاف مادرزاد مهره‌های کمر) و آنانسفالی (اختلال مغزی ناشی از نقص در کانال عصبی که به دلیل عدم بسته ‌شدن انتهای کانال عصبی ایجاد می شود) است.
نوزادانی که با آنانسفالی به دنیا می آیند معمولا نمی توانند طولانی زندگی می کنند، و نوزادانی که با اسپینا بیفیدا متولد می شود ممکن است به طور دائم غیر فعال شوند و امکان هیچ نوع حرکتی نداشته باشند.
این مشکلات بسیار ترسناکند اما به راحتی می توانید با مصرف مقادیر کافی اسید فولیک جلوی بروز این نقایص را بگیرید و تا ۵۰ درصد خطر بروز این مشکلات را کاهش دهید.
در ضمن اگر در حال حاضر فرزندی دارید که مبتلا به آنانسفالی است، با خوردن مقادیر کافی اسید فولیک پیش از بارداری مجدد، خطر یک تولد دیگر همراه با آنانسفالی را تا 70 درصد کاهش دهید.