مثبت گرایی سمی چیست و چه علائمی دارد؟

مثبت‌اندیشی، خوش‌بینی و قدردانی، ویژگی‌هایی مثبت‌اند که به شکوفایی اشخاص کمک می‌کنند، اما با مثبت اندیشی سمی تفاوت دارند. در این مقاله به شما می‌گوییم که مثبت اندیشی سمی چیست. یکی از واضح‌ترین نشانه‌های مثبت‌گرایی سمی، حذف مشکلات به جای مواجهه با آن‌ها است.

در این مقاله می‌خوانید: 

• مثبت گرایی سمی چیست؟
• نشانه های مثبت گرایی سمی چیست؟
• پیامدهای مثبت گرایی سمی
• نمونه هایی از مثبت بودن سمی 
• علت های مثبت گرایی سمی چیست؟
• چه زمانی مثبت اندیشی، سمی می شود؟
• مثبت اندیشی سمی در افراد
• آیا شما هم به مثبت گرایی سمی دچارید؟
• چطور از مثبت گرایی سمی اجتناب کنید؟
• چگونه می توانید حس هایتان را پردازش کنید؟
• خلاصه

مثبت گرایی سمی چیست؟

مثبت اندیشی سمی، یعنی اجتناب، سرکوب یا رد احساس، یا تجربیات منفی و ممکن است به این شکل باشد که خودتان، احساستان را انکار کنید، یا شخص دیگری احساس شما را انکار کند، یا شخص دیگری احساس شما را نادیده بگیرد. در همه این موارد بر تفکر مثبت پافشاری می‌شود. درست است که کنار گذاشتن حس‌های منفی و ناخوشایند به طور موقت ضروری به شمار می‌رود، اما انکار طولانی‌مدت حس‌های منفی، مضر است. این کار می‌تواند از پردازش حس‌های شما و غلبه بر ناراحتی جلوگیری کند.

مثبت‌اندیشی، خوش‌بینی و قدردانی، ویژگی‌هایی مثبت‌اند که به شکوفایی اشخاص کمک می‌کنند. مثبت‌اندیشی زمانی مشکل‌ساز می‌شود که حس‌های منفی انکار شوند و در چنین شرایطی، مثبت گرایی، سمی است. 

نشانه های مثبت گرایی سمی چیست؟

برخی از نشانه های مثبت اندیشی سمی عبارتند از:

• حذف مشکلات به جای مواجهه با آن‌ها (حذف صورت مساله)
• پنهان کردن حس‌های واقعی، پشت نقل قول‌های زیبا که از نظر اجتماعی قابل قبول به نظر می‌رسند
• تقلیل احساس دیگران چون باعث ناراحتی شما می‌شود
• شرمنده کردن دیگران وقتی نگرش مثبت ندارند

پیامدهای مثبت گرایی سمی

همه ما به این موضوع آگاهیم که مقابله با حس‌های منفی دشوار است، اما به این معنا نیست که نباید آن‌ها را احساس کنیم. حس کردن و درک کردن همه حس‌هایی که داریم اعم از مثبت و منفی، بخشی از زندگی ما است. باید این موضوع را بدانیم که سرکوب عاطفی نه تنها مشکلاتمان را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند باعث ایجاد احساس گناه، شرم، غم و اضطراب شود. حتی بزرگنمایی حس‌های سرکوب‌شده، می‌تواند نتیجه معکوس به همراه داشته باشد.

همه حس‌های ما، حاوی اطلاعات مهمی هستند و می‌توانند راه را به سوی تغییراتی که منجر به شادی می‌شود، باز کنند. 

بیشتر بخوانید: روانشناسی کودکان تک‌فرزند، آنها چگونه اند؟

نمونه هایی از مثبت بودن سمی 

مثبت‌گرایی سمی، درباره عدم پذیرش احساس منفی خودمان یا افراد دیگر است. چند نمونه از مثبت‌گرایی سمی عبارتند از:

• احساس: نمی دانم می‌توانم با خواهرم رابطه داشته باشم یا نه. او با من با احترام رفتار نمی‌کند.
• پاسخ: او بخشی از خانواده تو است. هر طور که هست، باید خواهرت را دوست داشته باشی.
• احساس: اخیرا شغلم واقعا استرس‌زا بوده.
• پاسخ: این‌طور فکر کن که واقعا خوش‌شانس هستی که شغلی داری.
• احساس: روز سختی را سپری می‌کنم.
• پاسخ: با این وجود، چیزهای زیادی برای شکرگزاری داری.

مثبت‌اندیشی سمی، یک مشکل رایج است، بنابراین احتمالا شما هم آن را تجربه کرده‌اید. در ادامه با نمونه‌هایی دیگر از مثبت‌گرایی سمی آشنا می‌شوید:  

• خوش‌بین باش!
• هر اتفاقی دلیلی دارد.
• نگران نباش!
• همه چیز درست خواهد شد.
• فقط استرس کمتری داشته باش!
• تو از پس این بر می آیی.
• این نیز بگذرد.

در این مثال‌ها از مثبت‌گرایی برای انکار حس‌های منفی استفاده شده. به جای چنین جواب‌هایی می‌توان گفت: «متاسفم، بله! سخت به نظر می‌رسد. درباره روزی که داشتی و احساست با من حرف بزن.» 

ما با ارائه این پاسخ، احساس فرد را می‌پذیریم و شفقت و همدلی خود را به او نشان می‌دهیم. 

بیشتر بخوانید: روانشناسی حسادت کودکان، واکنشی طبیعی است؟

علت های مثبت گرایی سمی چیست؟

جواب، ساده است. بسیاری از ما مثبت‌اندیشی سمی را از محیط اطراف و انتظارات اجتماعی، یاد می‌گیریم. همه ما شرطی شده‌ایم تلاش کنیم تا دیگران احساس خوشحالی کنند.

چه زمانی مثبت اندیشی، سمی می شود؟

بسیاری از اوقات، تشخیص مثبت بودن و مثبت‌گرایی سمی، دشوار است. مثلا وقتی یک دوست به شما می‌گوید: «نیمه پر لیوان را نگاه کن»، ممکن است قصدش نادیده گرفتن احساس شما نباشد، اما اگر کسی به طور مداوم حس‌های منفی شما را رد کند و اگر شما به طور مداوم حس کنید که به شما دستور می‌دهد مثبت فکر کنید، ممکن است مثبت‌گرایی سمی در کار باشد. 

به همه ما گفته شده که مثبت بودن، یک ویژگی خوب است، اما واقعیت این است که مثبت‌اندیشی در موقعیت‌های خاص، مفید نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که جست‌وجوی ویژگی‌های مثبت در زمینه‌های غیرقابل کنترل مثلا وقتی یکی از دوستانتان از کارش اخراج شده، سودمند، اما در موقعیت‌هایی که امکان کنترل شرایط وجود دارد، مضر است. 

بیشتر بخوانید: تست روانشناسی آمادگی برای بچه دار شدن، چرا بچه دار شویم؟

مثبت اندیشی سمی در افراد

افرادی که همیشه مثبت فکر می‌کنند و نکات منفی را نادیده می‌گیرند، معمولا برای دیگران دوست‌داشتنی و قابل قبول هستند. این افراد قصد دارند دیگران را تشویق و حمایت کنند.

افرادی که به مثبت‌گرایی سمی دچارند، نیت بدی ندارند، اما همچنان می‌توانند به دیگران آسیب برسانند. اشخاص درگیر با مثبت‌گرایان سمی ممکن است حس کنند که احساسشان نادیده گرفته می‌شود، یا شخص مقابل آن‌ها را درک نمی‌کند، برایشان اهمیتی قائل نیست، یا با آن‌ها همدلی نمی‌کند. این حس‌ها می‌تواند مانع از این شود که تجربیاتشان را با دیگران به اشتراک بگذارند. 

روابط ما بر اساس آسیب‌پذیری‌مان و اعتمادی که به دیگران داریم، ساخته می‌شوند و دریافت تصدیق، حمایت و درک شدن توسط دیگران، اهمیت زیادی دارد. 

بیشتر بخوانید: مشکلات مادر و دختر، حل شدنی است؟

آیا شما هم به مثبت گرایی سمی دچارید؟

اگر شما هم همیشه می‌خواهید روی مثبت ماجراها را ببینید، سعی کنید به جای مثبت‌گرایی سمی، رویکردی حمایتی داشته باشید. مثلا واقعا گوش کنید، مکث کنید، ساکت باشید و زمانی را برای شنیدن حرف‌های کسی که با شما صحبت می‌کند اختصاص دهید تا او متوجه شود به حرف‌هایش اهمیت می‌دهید و می‌دانید که در آن لحظه واقعا به چه چیزی نیاز دارد. 

حضور شما و گوش دادن به حرف‌های فرد مقابل، مهم‌تر از گفتن حرف‌های مثبت و زیبا است. همچنین از حس‌های منفی خودتان هم غافل نشوید. این‌که غم، خشم، یا ترس را نادیده بگیرید، به یک وضعیت سالم منجر نمی‌شود. در عوض، تمرین کنید که حس‌های خود را ببینید و بپذیرید.

از حس‌های منفی خودتان هم غافل نشوید. این‌که غم، خشم، یا ترس را نادیده بگیرید، به یک وضعیت سالم منجر نمی‌شود. در عوض، تمرین کنید که حس‌های خود را ببینید و بپذیرید.

در برخورد با دیگران این ایده را به کار ببرید که قبل از پاسخ دادن و گفتن حرف‌های مثبت، درک کنید که طرف مقابل چه احساسی دارد. می‌توانید از این جملات استفاده کنید: 

• بله! واقعا سخت به نظر می‌رسد.
• می‌فهمم که چرا چنین احساسی داری.
• من هم ناراحت می‌شوم.
• من کنارت هستم.

به خاطر داشته باشید که یک تجربه طبیعی و سالم انسانی، دربردارنده طیف کاملی از حس‌ها اعم از حس‌های مثبت و منفی است. 

بیشتر بخوانید: تست ادینبورگ، به شما می گوید که افسردگی دارید یا نه

چطور از مثبت گرایی سمی اجتناب کنید؟

برای جلوگیری از مثبت‌اندیشی سمی، سعی کنید حس‌های منفی را ببینید، بپذیرید و دسته‌بندی کنید. مثلا به جای این‌که بگویید: «مثبت فکر کن»، چیزی شبیه این جمله بگویید: «می‌فهمم چه حسی داری. چطور می‌توانم کمک کنم؟» همین رویکرد را در مورد افکار خودتان هم به کار ببرید.

اگر مثبت‌گرایی سمی به یک روال همیشگی در زندگی‌تان تبدیل شده، ارزشش را دارد که درباره آن با یک روانشناس صحبت کنید. 

چگونه می توانید حس هایتان را پردازش کنید؟

حس‌هایی را که به خودتان دارید، بپذیرید. سعی کنید به جای قضاوت کردن، آن‌ها را با کنجکاوی و پذیرش بررسی کنید. می‌تواند حس‌هایتان را یادداشت کنید، یا آن‌ها را با یک دوست قابل اعتماد، یا یکی از اعضای خانواده، به اشتراک بگذارید. ببینید منشاء این حس‌ها و معنای‌شان چیست. معناسازی می‌تواند به شما کمک کند تا احساس دشوار را بپذیرید و انعطاف‌پذیری ایجاد کنید. سپس به این موضوع فکر کنید که چطور باید وضعیت را تغییر بدهید. مهارت‌های مقابله‌ای مانند ذهن‌آگاهی، تنفس عمیق و یادداشت‌برداری روزانه هم می‌توانند موثر باشند. در صورت نیاز، از یک متخصص سلامت روان کمک بگیرید.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصصان روانشناسی

خلاصه

یکی از واضح‌ترین نشانه‌های مثبت‌گرایی سمی، حذف مشکلات به جای مواجهه با آن‌ها است و جامعه‌ای که به شکل بی‌رویه تفکر مثبت را ترغیب می‌کند، یکی از دلایل دچار شدن به مثبت‌گرایی سمی است. باید به جای استفاده همیشگی از جملات مثبت، به حرف‌های دیگران گوش بدهیم و سعی کنیم حس‌هایشان را درک کنیم. به جای قضاوت کردن، حس‌های خودتان را ببینید و بپذیرید. سپس به این موضوع فکر کنید که چطور باید وضعیت را تغییر بدهید. مهارت‌های مقابله‌ای را به کار ببرید و در صورت برطرف نشدن مشکل به روانشناس مراجعه کنید. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.