قرص دوفاستون چیست؟

قرص های دوفاستون به صورت ده میلی‌گرمی حاوی دیدروژسترون (یک نوع پروژسترون مصنوعی)می باشند که در صورت کاهش پروژسترون طبیعی در بدن استفاده می شوند، موارد استفاده از آن شامل مشکلات مختلف در قاعدگی و آندومتری می شود.

دوفاستون برای چه بیمارانی تجویز می شود؟
قرص ده میلی‌گرمی دوفاستون (Duphaston) جهت درمان افراد زیادی که دچار کاهش پروژسترون شده اند مورد استفاده قرار می‌گیرد، این بیماران مبتلا به اختلالات قاعدگی مثل آمنوره ثانویه (سیکل قاعدگی که توقف پیدا کرده یا نامنظم است یا صورت نگرفته است)، دیس منوره یا قاعدگی با درد زیاد، سندرم قبل از قاعدگی و خونریزی رحمی غیرنرمال است که به جای آن‌که در پایان دوره قاعدگی صورت بگیرد در دوره قاعدگی رخ می‌دهد. قرص‌های دوفاستون 10 میلی‌گرمی برای رفع آندومتریوز (رشد بافت آندومتر در بیرون از رحم که مباعث درد و خونریزی می‌شود)، نازایی و سقط جنین ناخواسته نیز تجویز می‌شوند. این قرص‌ها تاثیر محرک استروژن بر اندومتر را نیز برطرف می‌کنند و به همین دلیل، احتمال سرطان اندومتر را در زنان کم می کنند (سرطان می تواند در پاسخ به استروژن در بانوانی که به خاطر نشانه های منوپوز از راه هورمون جایگزین درمان می‌شوند بروز دهد).

دوفاستون چگونه تاثیر می گذارد؟
قرص دوفاستون ۱۰ میلی‌گرمی حاوی دیدروژسترون (ترکیبی مصنوعی از هورمون زنانه پروژسترون) می باشد به این معنی که ساختار شیمیایی آن شباهت زیادی به پروژسترون طبیعی داشته و به این خاطر، عملکردی شبیه به پروژسترون دارد. پروژسترون طبیعی بعد از فاز دوم سیکل قاعدگی به وسیله تخمدان‌ها تولید می‌شود. این هورمون بر اندومتر (جدار رحم) اثر گذاشته و فاز تکثیری را به فاز ترشحی مبدل می‌کند. اندومتر که در واکنش به استروژن در نخستین فاز سیکل قاعدگی نازک می شود و دیگر رشد نمی‌کند و شروع به ترشح هورمون دیگر پروتئین‌های مهم برای مراقبت از بارداری (در صورت بارداری) می‌نماید، در صورت باردار نبودن، سطوح استروژن و پروژسترون کم می شود و اندومتر با اختلال مواجه می‌شود (قاعدگی صورت نمی گیرد). در صورتی‌که نبود پروژسترون طبیعی، قاعدگی نامنظم را پدید بیاورد یا عارضه هایی مانند آمنوره ثانویه و خونریزی واژینال غیر نرمال ایجاد کند تاثیرگذاری دیدروژسترون در قرص دوفاستون ده به سیکل قاعدگی نظم می دهد؛ این قرص با تاثیرگذاری بر اندومتر موجب آماده‌سازی رحم جهت بارداری و مراقبت از بارداری در رفع نازایی و سقط جنین ناخواسته می شود. دوفاستون ده بر تمامی نواحی اندومتر تاثیرگذاشته و مانع رشد اضافی سلول‌های آن می شود.

چه فرقی میان یک پروژسترون غیرطبیعی مثل دوفاستون (دیدروژسترون) و پروژسترون طبیعی هست؟
فرآورده های دارویی ده میلی‌گرمی دوفاستون حاوی دیدروژسترون است که مشتقاتی مانند پروژسترون نرمال دارد. ولی، برعکس پروژسترون نرمال، به راحتی جذب شده و می‌توانید آن ‌را به اشکال قرص و با دوزهای مختلف میل کنید، در صورتی که پروژسترون نرمال به ‌راحتی در دستگاه گوارش جذب نمی شوند و تا پایان دوره از راه تزریق مدیریت می شوند. ولی، به تازگی فرم جدیدی از پروژسترون، با مولکول‌های ریزتر و قابلیت جذب بالاتر در اختیار بیماران قرار گرفته است. دوفاستون ده می‌تواند در صورت کاهش میزان پروژسترون نرمال در بدن و بروز مشکلات قاعدگی و اندومتر، جایگزین پروژسترون باشد تا با تاثیر استروژن در بدن برخورد کند و خطر سرطان اندومتر را کمتر کند. ولی، بر خلاف دیگر پروژسترون‌های غیرطبیعی دیدروژسترون با تاثیرات مفید استروژن مانند مقابله با پوکی استخوان و تنظیم سطح کلسترول خون، مداخله نمی کند و از نظر شیمیایی هم با تستوسترون مرتبط نیست و به همین دلیل تاثیرات منفی مردانه نیز در بدن پدید نمی آورد.

درمان اندومتریوز با دوفاستون
طی یک سیکل عادت ماهیانه نرمال، پروژسترونی که با تخمدان‌ها تولید می گردد بر اندومتر تاثیر گذاشته و رشد آن ‌را متوقف خواهد کرد و موجب ترشح هورمون‌ها و پروتئین‌های لازم جهت مراقبت از بارداری می شود.. در صورت باردار نبودن، سطح استروژن و پروژسترون بدن کاهش می یابد و اندومتر دچار اختلال می‌شود و خونریزی قاعدگی پدید می اید. اندومتریوز رشد بافت اندومتر در قسمت خارجی رحم می باشد که مثل اندومتر رحم عمل نخواهد کرد و پاسخ آن به پروژسترون نیز به همان صورت است. دوفاستون ده بر اندومتر در همه‌ی نواحی تاثیرگذاشته و از رشد آن پیشگیری می‌کند و نشانه های اندومتریوز مانند درد و خونریزی را نابود می کند