عفونت تنفسی کودکان، علت و علائم ایجاد آن

ویروس سین‌سیشیال تنفسی (به انگلیسی: Respiratory Syncytial Virus) با ویروس پیوسته‌یاخته‌ای تنفسی، شایع‌ترین علت بیماری دستگاه تنفسی تحتانی در نوزادان و نیز مهم‌ترین پاتوژن در کودکان کم سن است.

درباره بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال
ویروس تنفسی سینیتیال (respiratory syncytial virus یا به اختصار RSV) باعث ایجاد عفونت در مجاری تنفسی و ریه‌ها می‌شود. این بیماری به حدی شایع است که بیشتر کودکان تا دو سالگی به آن مبتلا می‌شوند.
در افراد بالغ و کودکان با سن بیشتر، نشانه‌های عفونت تنفسی سینسیتیال بسیار خفیف و شبیه به سرماخوردگی عمومی هستند. مراقبت‌های خانگی بهترین راه درمان این بیماری است.
RSV می‌تواند در برخی افراد مخصوصاً کودکان نابالغ، افراد مسن، نوزادان و بالغین دارای بیماری‌های ریوی یا سیستم ایمنی ضعیف عفونت شدید ایجاد کند.

علائم و نشانه های عفونت تنفسی سینسیشیال
نشانه‌های عفونت تنفسی سینسیتیال بعد از گذشت۶-۴ روز از ابتلا به ویروس نمایان می‌شوند. در افراد بالغ و کودکان، RSV نشانه‌هایی مشابه با سرماخوردگی دارند که عبارت‌اند از:
- گرفتگی بینی یا آبریزش بینی
- سرفه‌های پی‌درپی
- گلودرد
- سردرد خفیف
- در موارد شدید
عفونت تنفسی سینسیتیال می‌تواند به قسمت‌های پایینی سیستم تنفسی منتقل شده و باعث بروز ذات الریه یا برونشیولیت شود که این التهابات مانع عبور هوا به ریه‌ها می‌شوند. نشانه‌های آن عبارت‌اند از:
- تب
- سرفه شدید
- خس‌خس کردن سینه (صدای زیری که بعد از بازدم ایجاد می‌شود)
- تنفس مکرر یا مشکل در تنفس
- رنگ کبود پوست به دلیل کمبود اکسیژن
نوزادان بیشتر از بقیه به عفونت تنفسی سینسیتیال مبتلا می‌شوند. ممکن است متوجه شوید که ماهیچه و پوست سینه با هر تنفسی به داخل کشیده می‌شود. این یک نشانه است که نشان می‌دهد نوزاد در تنفس مشکل دارد.
دیگر نشانه‌های عفونت سینسیتیال شدید در نوزادان عبارت است از:
- تنفس کوتاه
- سرفه
- تغذیه کردن نامناسب
- خستگی غیر عادی
- کج خلقی
بیشتر کودکان و بزرگسالان بین یک تا دو هفته بهبود پیدا می‌کنند اما ممکن است تنفس صدادار آن‌ها تا مدتی باقی بماند. برای عفونت‌های شدید که زندگی فرد را تهدید می‌کند، لازم است بیمار در بیمارستان بستری شود، مخصوصاً نوزادانی که مشکلات قلبی و ریوی دارند.

علت بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال
ویروس عفونت تنفسی سینسیتیال از طریق چشم ، بینی یا دهان منتقل می‌شود. این ویروس به سادگی در هوا و ذرات بخار موجود در هوا منتشر می‌شود. اگر کسی اطراف شما که به RSV مبتلا است اطراف شما عطسه یا سرفه کند، ممکن است شما یا کودکان به این بیماری دچار شوید. این ویروس از طریق تماس مستقیم مثل دست دادن نیز می‌تواند منتقل شود.
ویروس عفونت تنفسی سینسیتیال می‌تواند تا چند ساعت بر روی اجسام مثل پیشخوان، کناره‌های تخت یا اسباب‌بازی باقی بماند. اگر بعد از تماس با نقاط آلوده دهان، بینی یا چشم‌هایتان را لمس کنید به این بیماری آلوده می‌شوید.
در روزهای اولیه ابتلا به این بیماری احتمال انتقال آن از همه بیشتر است، اما تا یک هفته هم احتمال انتقال آن وجود دارد.

عوامل تشدید کننده بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال
تا سن دو سالگی، بیشتر کودکان به این بیماری مبتلا می‌شوند. کودکانی که در مراکز نگهداری مثل مهدها رفت‌وآمد دارند، یا خواهر و برادر بزرگ‌تر آن‌ها به مدرسه می‌روند، بیشتر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. فصل این بیماری تقریباً در اواخر بهار است.
افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به عفونت تنفسی سینسیتیال هستند عبارت‌اند از:
- نوزادان نارس
- کودکانی که بیماری‌های قلبی یا ریوی دارند
- کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند مثل کودکانی که در حال شیمی‌درمانی هستند یا پیوند اعضا دریافت کرده‌اند
- کودکانی که اطراف آن‌ها کودکان زیاد دیگری وجود دارد.
- سالمندان
- افرادی که به آسم، بیماری‌های قلبی یا عروقی مبتلا هستند
افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند، مبتلا به AIDS/HIV و سرطان خون هستند یا پیوند اعضا دریافت کرده اند.

عوارض بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال
عوارض بیماری عفونت تنفسی سینسیتیال عبارت اند از:
بستری شدن
عفونت شدید RSV ممکن است منجر به بستری شدن در بیمارستان شود. به خاطر وجود مشکلات تنفسی معمولاً سرم و تزریقات انجام می‌شود.
ذات‌الریه
RSV مهم‌ترین عامل عفونت ریه‌ها یا همان ذات‌الریه یا برونشیولیت کودکان است. این عوارض وقتی اتفاق می‌افتد که ویروس به قسمت‌های پایینی سیستم تنفسی منتقل شود. عفونت ریه مشکلی جدی در بین کودکان، نوزادان، افراد مبتلابه بیماری‌های مزمن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند است.
عفونت گوش داخلی
اگر عفونت به پشت پرده گوش منتقل شود، ممکن است عفونت گوش میانی به وجود بیاید.
آسم
ممکن است بین عفونت تنفسی سینسیتیال و ابتلا به آسم در دیگر مراحل زندگی کودکان ارتباطی وجود داشته باشد.
عفونت‌های مکرر
وقتی شما یک‌بار به RSV مبتلا شوید، ممکن است عفونت مجدداً عود کند. حتی ممکن است عفونت در فصل این بیماری مجدداً به وجود بیاید. البته، نشانه‌ها معمولاً به وخامت دفعه اول نیستند و به صورت سرماخوردگی ظاهر می‌شوند. اما این نشانه‌ها می‌توانند در سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی مشکلات بزرگی ایجاد کنند.

تشخیص بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال
پزشک بر اساس علائم و نشانه‌ها و زمان رخ دادن آن‌ها در سال، بیماری را تشخیص می‌دهد. در طول معاینه، پزشک به استفاده از استتوسکوپ به صدای ریه‌ها گوش می‌دهد تا از هر گونه خس‌خس یا صدای غیر عادی آگاه شود.
معمولاً آزمایش یا تصویر برداری نیاز نیست اما ممکن است به تشخیص وجود RSV کمک کرده و از بروز عوارض جانبی جلوگیری کند. آزمایش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون برای شمارش گلبول‌های سفید خون یا تشخیص وجود باکتری و ویروس
- عکس‌برداری از سینه برای تشخیص وجود عفونت
- گرفتن نمونه از ترشحات دهان و بینی برای تشخیص وجود ویروس

درمان بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال
پزشک داروهایی مثل استامینوفن را توصیه می‌کند. استفاده از محلول سالین برای بینی می‌تواند به تمیز کردن بینی کمک کند. اگر عفونت باکتریایی وجود داشته باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
تا حد ممکن آرامش را برای کودک خود برقرار کنید. مایعات زیادی به او بدهید و مراقب علائم کم‌آبی مثل خشکی دهان یا کمبود ادرار باشید.
درمان بیمارستانی
اگر عفونت تنفسی سینسیتیال شدید باشد، بستری شدن در بیمارستان لازم است. درمان در بیمارستان شامل موارد زیر است:
- سرم و آمپول
- ماسک اکسیژن
- دستگاه کمک به تنفس

پیشگیری از بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال
هیچ‌گونه واکسنی برای جلوگیری از عفونت تنفسی سینسیتیال وجود ندارد. اما با کمک گرفتن از روش‌های زیر می‌توان احتمال ابتلا به این بیماری را کمتر کرد:
شستن مرتب دست‌ها
اهمیت شستن دست‌ها را به کودک خود آموزش دهید.
از مجاورت خودداری نمایید
از تماس کودک با افرادی که تب یا سرماخوردگی درند جلوگیری نمایید. اگر کودک شما نارس است یا مشکل دیگری دارد، این کار بسیار مهم است.
وسایل را پاکیزه نگه دارید
مطمئن شوید که سطوح دستشویی و آشپزخانه تمیز هستند. دستمالی که برای تمیز کردن استفاده کرده‌اید را دور بیندازید.
از لیوان مشترک استفاده نکنید
وقتی کسی از اطرافیانتان بیمار است، از لیوان خودتان یا لیوان یک‌بار مصرف استفاده کنید. لیوان هر شخص را علامت‌گذاری کنید.
سیگار نکشید
کودکانی که در معرض تنباکو قرار می‌گیرند، ریسک بیشتری برای ابتلا به RSV شدید در آن‌ها وجود دارد. اگر شما سیگار می‌کشید، این کار را خارج از خانه انجام دهید.
اسباب‌بازی‌ها را بشویید
وقتی همبازی کودک شما بیمار است، این کار را حتماً انجام دهید.

چه موقع برای بیماری عفونت تنفسی سینسیشیال به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کودک شما یا هر فرد دیگری که در معرض ابتلا به عفونت RSV قرار دارد، مشکل در تنفس، تب یا رنگ تیره پوست لب و ناخن دارد به پزشک مراجعه کنید.