آمادگی برای شیردهی، راهکارهای غلبه بر موانع

در ادامه مقالات در مورد اهمیت تغذیه نوزاد با شیر مادر، در این شماره به راه کارهای غلبه بر موانع فردی و اجتماعی در تغذیه با شیر مادر می پردازیم.

۱- آموزشهای دوران بارداری
در آموزش های دوران بارداری باید به برترى مطلق شیر انسان، اهمیت تغذیه انحصارى با شیر مادر، تغذیه مستقیم از پستان، شناسایى مشکلات شایع مادر و نوزاد، دلایل اجتناب از شیر کمکى و پاسخ به تردیدها و باورهای غلط در مورد تغذیه با شیرمادر اشاره کرد. از سوی دیگر باید نیازهاى مادران برای آشنایى و توانمند کردن آنان در کسب مهارت شیردهی، مشکلات عملى تغذیه با پستان از جمله شیردهی مادران شاغل، چگونگی ذخیره و نگهداری شیر و زمان شروع غذاى کمکى مورد بحث قرار گیرد و بر اهمیت ویزیت به موقع بعد از ترخیص از بیمارستان تاکید گردد. همچنین باید مادران را در مقابل تبلیغات شیرمصنوعى و محصولات آنها محافظت نمود.
آموزش های دوران بارداری سبب مى شوند که مادران تلاش خود را افزایش دهند و با برداشتن موانع، قبل از این که به مشکلات پیچیده ترى تبدیل شوند، خود را برای یک شیردهی موفق آماده نمایند.

۲- آماده کردن مادران براى یک تجربه مطلوب شیردهى دربیمارستان
همه پرسنل بیمارستان اعم از متخصص کودکان، متخصص زنان، ماماها، پرستاران، و دولاها (Doulas) باید به خانمی که زایمان کرده است براى تغذیه نوزاد با شیر مادر یارى دهند و موانع احتمالى در تماس پوست با پوست، شروع تغذیه انحصاری در ساعت اول تولد و هم اتاقى مادر- نوزاد را برطرف نمایند.
تماس پوست با پوست بین مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد بسیار اهمیت دارد، به خصوص از آن جهت که در حدود ۹۰ دقیقه بعد از تولد و تا ۴۸ ساعت، نوزاد در اوج هوشیاری است و پس از آن هوشیاری نوزاد تا حدی کاهش می یابد. مطالعات نشان داده اند که هرچه این تماس زودتر برقرار گردد، موفقیت در شیر دهی و مدت شیر دهی بیشتر می شود. تزریق واکسن و ویتامین K نیز در حین تماس پوستی نوزاد و مادر، با آرامش بیشتر و درد کمتر برای نوزاد همراه است. ریختن قطره اریترومایسین جهت پیشگیری از عفونت چشم را هم می توان تا بعد از مرحله اوج هوشیاری نوزاد عقب انداخت تا مانع نگاه چشم در چشم مادر و نوزاد نشود.
بررسی ها نشان داده اند که در طى ۳ ساعت اول پس از تولد، یک ارتباط وابسته به دوز بین تماس پوست با پوست و تغذیه انحصارى از پستان، هم در مدت بسترى در بیمارستان و هم در تداوم تغذیه انحصارى بعد از ترخیص وجود دارد. بنابراین تماس پوست با پوست مادر و نوزاد به مدت طولانى و بدون وقفه و بلافاصله بعد از زایمان، باید به عنوان یک راهبرد براى ارتقاء تغذیه انحصارى ازپستان، شناسانده شود.
چنانچه نوزادى نیاز به شیرکمکى داشته باشد، شیردوشیده شده مادرش هم منافع تغذیه انحصارى با شیرمادر را تأمین می نماید و هم منجر به فراوان شدن شیر مادر مى شود. لذا اگر به دلایل پزشکی فرمولا در بیمارستان شروع شده است، باید مادر و شیرخوار را از نزدیک پیگیرى کرد که هرچه سریعتر به تغذیه کامل از پستان برگردند و اگر همچنان نیاز به شیر کمکى وجود داشته باشد، باید از شیردوشیده شده خود مادر و یا از شیر مادر دیگر به جاى فرمولا استفاده شود.
چنین عملکردی، این پیام را مى رساند که شیرمادر یا شیرانسان به لحاظ ارزش تغذیه اى، ایده آل و پر ارزش است.
هم اتاقى ۲۴ ساعته مادر و شیرخوار از طریق ایجاد محیط صمیمى و خصوصى، مى تواند به مادر در آموزش شناخت علائم گرسنگى نوزاد و پاسخ به آنها، تداوم تماس پوستى، راحت گرفتن پستان و کسب اعتماد به نفس مادر درمراقبت ازنوزاد، کمک کند. از این رو کارکنان بیمارستان، افرادی که به ملاقات می آیند وتماس های تلفنی نباید موجب قطع طولانى مدت تماس بین مادر و نوزاد شوند. توصیه به استفاده از گول زنک و شیر کمکى، یا عدم پاسخ مناسب مادر به نوزاد و گریه او و جدا کردن نوزاد از مادر(بردن نوزاد به نرسرى)، همگی خطر قطع تغذیه با شیر مادر و تجویز شیرمصنوعى را در پى خواهند داشت.