درمان مسمومیت در بارداری، میزان مصرف داروها

مهری میر دریکوند: مسمومیت دارویی، شایع ترین نوع مسمومیت در ایران ، پدیده رو به رشدی است که در سالیان اخیر، بویژه زنان جوان و باردار را هدف گرفته است .

شهرزاد: مسمومیت دارویی، شایع ترین نوع مسمومیت در ایران ، پدیده رو به رشدی است که در سالیان اخیر، بویژه زنان جوان و باردار را هدف گرفته است .

خود درمانی ، خوردن آرام بخش های قوی برای رهایی از استرس ، تلاش برای خودکشی، مسکن و عوامل دیگر همه دست به دست هم داده است که سالانه فقط در تهران ۳۰ هزار مسموم شوند و بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر به جمع قربانیان بپیوندند.

به گفته پزشکان میزان مصرف مسکن ها در ایران دو یا چند برابر سایر کشورها است ، گاهی افراد با احساس درد کمی به مصرف مسکن ها روی می آورند که همین باعث مزمن شدن بیماری می شود و البته فرهنگ ایرانی استفاده خود سرانه از دارو را نباید در موضوع مسمومیت دارویی نادیده گرفت.

اگرچه آمار دقیقی از مسمومین دارویی در کشور در دست نیست ، با این حال این آمار آن چنان است که تخت های بخش های آی سی یو"ی بسیاری از شهرستانها پاسخگوی این گروه عظیم نیست .

دکتر بابک سمساری متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت در بیمارستان امام خمینی (ره ) بروجرد می گوید: مهمترین مشکل مرتبط با بیماران دچار مسمومیت دارویی در این بیمارستان کمبود تخت های آی سی یو است که با توجه به شمار بیماران پاسخگو نیست و بسیاری از بیماران دچار مسمومیت دارویی بر اثر کمبود تخت با وجود نیاز به مراقبت های ویژه یا درمان در بخش به شهرهای دیگر انتقال داده می شوند.

به گفته وی از بین دهها نفری که روزانه در این شهر دچار مسمومیت عمدی دارویی به خصوص مسمومیت با داروهای اعصاب و روان بخش ها می شوند سه یا چهار نفر باید در بخش آی سی یو بستری شوند.

مسمومیت دارویی در زنان - در مقایسه با مردان- با وخامت بیشتری همراه است . چرا که استفاده خودسرانه از دارو ها و بخصوص آرام بخش ها ، ضد دردها و مسکن ها در زنان باردار می تواند عواقب و عوارض مختلفی در جنین ایجاد کند. مهمتر از همه اینکه بیشتر افراد دچار مسمومیت های دارویی به دنبال مصرف خودسرانه داروها را زنان جوان تشکیل می دهند.

به گفته متخصصان مادرانی که در طول دوران بارداری خود از داروها و قرص های آرام بخش استفاده می کنند نوزادانشان غالبا دچار بیقراری و بیحالی می شوند.

دکتر "محسن معینی" عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا در این زمینه می گوید: نوزادان برخی از این مادران در دوران بارداری خود از آرام بخش ها استفاده کرده اند بشدت بیقرار هستند . با توجه به اعتیاد آور بودن برخی آرام بخش ها همچون اکسازپام و دیازپام ودیگر آرام بخش ها با رد شدن این ماده اعتیاد آور از جفت به جنین، علاه بر بروز برخی نارسایی ها در جنین منجر به معتاد شدن جنین به این ماده اعتیاد آور می شود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فناوریهای نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی ابن سینا می افزاید: با تولد نوزاد چون آن ماده مخدری که از خون مادر به او می رسیده است قطع می شود .نوزاد دچار حالت هایی از بیقراری شدید، بیحالی و ناهنجاری های تنفسی می شود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فناوریهای نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی ابن سینا می افزاید: با تولد نوزاد چون آن ماده مخدری که از خون مادر به او می رسیده است قطع می شود نوزاد دچار حالت هایی از بیقراری شدید، بیحالی و ناهنجاری های تنفسی می شود.

به گفته این متخصص زنان ، یادآوری این نکته مهم از جانب مادرانی که خود آرام بخش مصرف کرده اند به پزشک ، نقش موثری در درمان بیقراری نوزادشان دارد و باعث می شود که طوری آرام بخش های درمانی به نوزاد داده شوند که به سیستم عصبی نوزاد آسیبی وارد نشود.

دکتر فرساد می گوید: بیشتر مسمومیت های دارویی بر اثر مصرف داروهای اعصاب و روان و داروهای ضد افسردگی است که در برخی از انواع خطرناک این داروها فرد دچار حالت های رخوت، خواب آلودگی ، اغما و کما و حتی مرگ می شود.

وی اضافه می کند: بیشتر افرادی که دچار این مسمومیت های دارویی می شوند در افراد بالغ به دنبال استفاده عمدی و به قصد خودکشی از این داروها است.

* مصرف چندین برابری مسکن ها و آرام بخش ها در ایران

بخش دیگری از مصرف داروهای آرام بخش به فرهنگ استفاده خودسرانه از داروها و مسکن به منظور تسکین دردهای مختلف است و همین امر مصرف مسکن ها در ایران را چندین برابر سایر کشورها کرده است.

دکتر "محمد شریفی" رییس انجمن بررسی و مطالعه درد در ایران در گفت و گو با ایرنا با اشاره به مساله خوددرمانی در مورد دردهای مختلف در بین مردم ایران گفت: با بررسی و مطالعات انجام شده در کشور، مصرف انواع مسکن ها برای تسکین درد در ایران چندین برابر سایر کشورهاست.

این متخصص درد اضافه کرد: این در حالیست که مصرف بیش از حد مسکن ها و آرام بخش ها علاوه بر اینکه به دستگاه گوارش، کبد و معده آسیب وارد می کند بعد از مدتی خود باعث بروز برخی دردها از جمله سردرد می شود.

رییس انجمن درد ایران اضافه کرد: فرد به دنبال مصرف زیاد مسکن ها دچار سردرد می شود و برای تسکین آن به مصرف بیشتر مسکن ها اقدام می کند که این مصرف بالا نه تنها درد را کم نمی کند بلکه باعث افزایش درد هم می شود.

* مصرف آرام بخش ها و مزمن شدن درد

گاهی هم ممکن است فرد دچار استرس، تنش و اضطرابی باشد که نیاز به مداخله های روانپزشکی دارد اما بر اثر ترس و یا انگ اجتماعی از مراجعه به روانپزشک خودداری می کند.

دکتر "پرویز مظاهری" دبیر انجمن روانپزشکان ایران در این زمینه در گفت و گو با ایرنا می گوید: ترس از مراجعه به روانپزشک منجر به مصرف خودسرانه آرام بخش ها در بیماران می شود که این عامل وابستگی به دارو و مزمن شدن بیماری را به دنبال دارد.

به گفته وی بسیاری از مردم با وجود اینکه دچار مشکلاتی همچون وسواس، اضطراب، بی خوابی و یا بدخوابی هستند که ممکن است یک علت روانپزشکی داشته باشد، اما به دلیل ترس، از مراجعه به روانپزشک امتناع می کنند و به طور خودسر به مصرف آرام بخش ها روی می آورند که نه تنها مشکل آنها را حل نمی کند بلکه با تسکین موقتی درد در آنها، وابستگی به دارو را نیز در پی دارد.

به گفته وی این در حالیست که با مراجعه به پزشک ، دارو های مناسبی برای بیمار تجویز می شود که با در نظر گرفتن مدت زمان مصرف آنها که بین سه تا شش ماه است بدون ایجاد وابستگی ، مشکل بیمار رفع می شود.

* تاثیر آرام بخش ها و مسکن ها بر زنان باردار

استفاده خودسرانه از دارو ها و بخصوص آرام بخش ها ، ضد دردها و مسکن ها در زنان باردار می تواند عواقب و عوارض مختلفی در جنین ایجاد کند یادآوری این نکته از این نظر دارای اهمیت است که بیشتر افراد دچار مسمومیت های دارویی به دنبال مصرف خودسرانه داروها را زنان جوان تشکیل می دهند.

به گفته متخصصان مادرانی که در طول دوران بارداری خود از داروها و قرص های آرام بخش استفاده می کنند نوزادان آنها بیشتر دچار بیقراری و بیحالی می شوند.

مصرف خودسرانه هرچند که حائز اهمیت است اما با این همه باید شرایط به گونه ای فراهم شود که افراد "کمتر" در موقعیت های تنش زا و پر استرسی قرار گیرند و چاره ای برای آنها اندیشیده شود تا جایگزین پناه آوردن به آرام بخش ها شود.

لزوم پرداختن به آموزش های لازم به افراد به خصوص زنان و دختران جوان در موقعیت های درد و سخت زندگی و مدیریت کردن استرس ، بیشتر از پیش باید مورد توجه قرار گیرد تا انجام کارهای آرام بخش مقطعی عواقب غیر قابل بازگشتی را به دنبال نداشته باشد.