بیماری زنان باردار، سرطان پستان

نی نی بان : سرطان پستان، در یک نفر از هر سه هزار زن باردار رخ می‌دهد. میانگین سن خانم‌های باردار مبتلا به سرطان پستان، ۳۴ سال است و نزدیک به ۲۵ درصد از توده‌هایی که در پستان خانمهای باردار یا در دوران شیردهی کشف می‌شود، بدخیم است. دکتر محمدرضا شهاب‌الدین، جراح عمومی می‌گوید: « به طور کلی سرطان پستان بر حسب میزان پیشرفت سرطان به چهار مرحله (مرحله یک تا چهار) تقسیم می‌شود که شانس موفقیت درمان و احتمال بهبود در هر مرحله، در افراد باردار و غیر باردار یکسان است. علیرغم مطلب فوق، باید توجه داشت که در دوران بارداری، به دلیل تغییرات بافت پستان، تشخیص سرطان سخت‌تر است و اغلب سرطان پستان در مراحل پیشرفته‌تر تشخیص داده می‌شود.» دکتر شهاب‌الدین، درباره همزمانی سرطان سینه و بارداری بیشتر توضیح میدهد.


تشخیص سرطان در زنان باردار
در حدود ۷۵ درصد خانمهایی که در دوران بارداری دچار سرطان پستان می‌شوند، در هنگام تشخیص، غدد لنفاوی زیر بغل درگیر شده‌اند. برای تشخیص سرطان پستان در دوران باداری، معمولا از سونوگرافی و نمونه برداری با سوزن کمک گرفته می‌شود. ماموگرافی که به صورت روتین برای تشخیص سرطان پستان به کار می‌رود، در دوران بارداری به ندرت کاربرد دارد، زیرا با تغییرات بافت پستان در دوران بارداری، دقت آن کاهش می‌یابد و در ضمن، اشعه رادیولوژی برای جنین خطر دارد. البته در صورت نیاز، می توان با استفاده از شیلد (محافظ اشعه که روی شکم مادر قرار داده می‌شود) از ماموگرافی کمک گرفت.

درمان چطور انجام می‌شود
هنگامی که سرطان پستان در دوران باداری تشخیص داده می‌شود، معمولا جهت ارزیابی مرحله بیماری، آزمایش خون، آزمایش کبد و عکس قفسه سینه (با استفاده از شیلد) درخواست می‌شود. درمان سرطان پستان بطور کلی ترکیبی از جراحی (برداشتن کامل پستان یا برداشتن توده سرطانی و حاشیه‌های آن با حفظ پستان)، شیمی درمانی و رادیوتراپی است. به دلیل خطرات رادیوتراپی بر روی جنین، به طور کلی در دوران بارداری تا زمان زایمان از رادیوتراپی در درمان سرطان پستان استفاده نمی‌شود. شیمی درمانی در سه ماهه اول بارداری، باعث افزایش خطر سقط می‌شود و در ضمن، خطر ایجاد ناهنجاری مادرزادی در نوزاد ( تا ۱۲ درصد) را به همراه دارد و لذا انجام نمی‌شود ولی در سه ماهه دوم و سوم بارداری می‌توان از شیمی درمانی کمک گرفت. انجام جراحی در طول بارداری بلامانع است هرچند خطر سقط به دنبال بیهوشی بعد از سه ماهه اول افزایش می‌یابد.

درمان براساس مرحله بارداری
بر اساس توضیحات فوق، در صورت تشخیص سرطان پستان در سه ماهه اول و دوم، معمولا تصمیم به برداشتن کامل پستان و سپس انجام شیمی درمانی گرفته می‌شود. در سه ماهه سوم، در صورتی که توده سرطانی به اندازه کافی کوچک باشد و نقاط دیگر را درگیر نکرده باشد ( سرطان در مراحل اولیه)، می‌توان جراحی حفظ پستان را انجام داد و رادیوتراپی را به بعد از زایمان موکول کرد. البته در حال حاضر برخی از جراحان ترجیح می دهند در صورت تشخیص سرطان پستان در سه ماهه دوم و سوم، ابتدا شیمی‌درمانی را آغاز کنند و پس از زایمان در مورد امکان جراحی حفظ پستان تصمیم بگیرند.

سرطان در مراحل اولیه قابل درمان است
با توجه به دشواری تشخیص و نیز محدودیت ها در درمان سرطان پستان در دوران بارداری، توصیه می شود با مشاهده کوچکترین تغییرات در پستان خود، شامل تورم، درد، احساس توده، ترشح غیر طبیعی از نوک سینه و... فورا به پزشک مراجعه کنید. با توجه به امکان درمان کامل سرطان پستان در مراحل اولیه، در حال حاضر توصیه می‌شود همه خانمها در ۳۵ سالگی تحت سونوگرافی قرار بگیرند و سپس از ۴۰ سالگی ماموگرافی سالانه انجام شود. در ضمن توصیه می شود همه خانمها به صورت مرتب، پستان‌های خود را معاینه کنند و در صورت یافتن تغییرات جدید یا لمس توده فورا به پزشک مراجعه کنند.

شیردهی در کاهش سرطان موثر است
به طور کلی توجه داشته باشید که بارداری و شیردهی باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان می‌شود ( البته اگر اولین بارداری در بالای ۳۵ سالگی باشد، احتمال ابتلا به سرطان پستان نه تنها کم نمی‌شود بلکه اندکی هم افزایش می‌یابد.) ورزش نیز در کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان موثر است و در مقابل، چاقی و مصرف غذای چرب این خطر را افزایش می‌دهد.