ماموگرافی چیست و از چه سنی انجام می‌شود؟

همه زنان برای اطمینان از سلامتی خود باید از روش‌های تشخیصی و پیشگیرانه استفاده کنند. یکی از این روش‌ها که به منظور غربالگری سرطان پستان انجام می‌شود، ماموگرافی است که در آن می‌توان از وجود توده‌های مشکوک به سرطان مطلع شد. در این متن به شما خواهیم گفت که ماموگرافی چیست و از چه سنی انجام می‌شود؟

ماموگرافی چیست؟

ماموگرافی نوعی عکس رادیوگرافی از پستان‌ است که به عنوان یک روش تشخیص اولیه برای اطلاع از وجود توده‌های مشکوک به سرطان شناخته می‌شود. در ماموگرافی که با هدف غربالگری و یا تشخیص سرطان پستان انجام می‌گردد، عکسی دقیق از سینه فرد گرفته می‌شود که در آن می‌توان توده‌های کوچک و یا بزرگ موجود در لایه‌های عمیق‌تر پستان را مشاهده کرد. چنانچه عکس ماموگرافی از وجود توده خبر دهد، باید از روش‌های تشخیصی دیگر نظیر سونوگرافی برای بررسی بیشتر توده استفاده نمود. ماموگرافی با کمک دستگاهی به همین نام انجام می‌شود و تمام زنان باید هر چند وقت یک بار به انجام آن اقدام نمایند.

ماموگرافی برای چه سنی است؟

در مورد بهترین سن برای انجام ماموگرافی باید گفت که همه زنان از سن 40 سالگی به بعد باید انجام دوره‌ای ماموگرافی را جدی بگیرند. از آنجایی که ماموگرافی یک روش غربالگری برای سرطان پستان است، انجام آن به فرد کمک می‌کند تا در صورت وجود توده‌های مشکوک، بتواند خیلی زود و به موقع به درمان آن بپردازد و از ابتلا به سرطان جلوگیری کند. علاوه بر این زنانی که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان هستند، و یا توده‌های قابل لمسی را در سینه خود احساس می‌کنند، همچنین آنهایی که دارای علائم مشکوک هستند، باید در هر سنی که قرار دارند، برای انجام ماموگرافی مراجعه نمایند.

علت تجویز ماموگرافی

اگر پزشک متخصص زنان و زایمان، برای شما تست ماموگرافی تجویز کرده است؛ احتمال دارد یکی از این دو هدف را داشته باشد:

1. ماموگرافی غربالگری
2. ماموگرافی تشخیصی

ماموگرافی غربالگری

خانم‌هایی که در خطر سرطان سینه هستند یا به دلیلی توده‌ای در سینه آنها شکل گرفته است؛ پزشک قصد دارد، وضعیت توده را بررسی کند؛ باید به طور دوره‌ای ماموگرافی بدهند؛ مثلا سالی 1 یار یا حتی 4-6 ماه یک بار. به این روتین ماموگرافی، ماموگرافی غربالگری، گفته می‌شود.

ماموگرافی تشخیصی

در صورتی‌که بعد از معاینه فیزیکی سینه در خانه و بعد در مطب متخصص زنان، پزشک به یک توده سرطانی، مشکوک شود؛ برای اطمینان از وضعیت باقت سینه خانم، برای او ماموگرافی تشخیصی، تجویز می‌کند. اگر نتیجه این تست، مشکوک باشد؛ به طور منظم ماموگرافی غربالگری، تجویز می‌شود.

فرق ماموگرافی تشخیصی و غربالگری

دستگاه ماموگرافی برای هر دو تست ماموگرافی تشخیصی و ماموگرافی غربالگری، یکسان است. البته ماموگرافی تشخیصی، بسیار گسترده‌تر از ماموگرافی عربالگری است. چراکه در ماموگرافی تشخیصی، متخصص به دنبال توده باید تمام بافت هر دو پستان را بگردد اما در ماموگرافی غربالگری، معمولا بیشتر تمرکز روی بخش توده مشکوک است.

مطلب پیشنهادی: انجام ماموگرافی برای چه کسانی لازم است؟

ماموگرافی هر چند وقت یکبار، باید انجام شود؟

اگر خانمی مشکوک به توده سرطانی باشد؛ همچنین سن او بالای 40 سال است؛ باید هر سال، ۱-۲ بار ماموگرافی را انجام دهد. برخی منابع علمی هم توصیه می‌کنند که سن ماموگرافی 45 سالگی است. در صورتی‌‌که خانمی سابقه خانوادگی سرطان سینه را داشته باشد یا خودش قبلا سرطان سینه داشته است؛ ممکن است لازم باشد ماموگرافی غربالگری را از سنین، کمتر آغاز کند.

حس ماموگرافی چگونه است؟

شاید فکر کنید که انجام ماموگرافی حس بدی دارد و شاید دیگران شما را از آن ترسانده باشند؛ با این حال، درباره این حس باید کمی تحمل داشته باشید:

• سینه‌ها فشرده می‌شوند.
• ممکن است احساس ناراحتی داشته باشید.

عوامل موثر بر حس ماموگرافی

بسته به این‌که شرایط بدنی و فیزیکی شما چگونه است؛ حس ماموگرافی، می‌تواند، متفاوت باشد:

• اندازه پستان
• حساسیت پستان
• مهارت تکنسین

آمادگی برای ماموگرافی

برای این‌که ماموگرافی بدهید؛ باید نکات مهمی را رعایت کنید؛ هر چند ساده و بی‌اهمیت اما این دستورالعمل و نکاتی که تکنسین ماموگرافی به شما می‌گوید؛ بسیار مهم است.

قبل ماموگرافی استفاده نکنید

اگر قبل از ماموگرافی، این مواد بهداشتی را استفاده کنید؛ تصویر ایجادشده، سفید خواهد شد:

• دئودورانت‌ها
• پودرهای بدن
• عطرها
• پماد یا کرم روی سینه یا زیر بغل

روش انجام ماموگرافی

انجام ماموگرافی کار سخت و پیچیده‌ای نیست و زمان زیادی هم صرف نمی‌کند. اگر برای ماموگرافی مراجعه کرده‌اید، این کار طی مراحل زیر انجام می‌شود:

• لباس‌های بالاتنه خود را در بیاورید.
• تمام زیورآلات خود شامل گردنبند؛ گوشواره و پیرسینگ را خارج کنید.
• گان مخصوص بپوشید.
• بسته به نوع دستگاه، در حین نمونه‌برداری، ممکن است لازم باشد، بایستید یا بنشینید.
• هر پستان روی یک صفحه اشعه ایکس قرار می‌گیرد.
• کمپرسوری بافت سینه را فشار می‌دهد تا حالتی صاف و صفحه‌ای بگیرد.
• هرچه خانم برای پخش شدن بافت سینه، بیشتر همکاری کند؛ تصویر ماموگرافی او، واضح‌تر خواهد شد.
• خانم فشار کمی را حس خواهد کرد که باید ظرف ۱ ساعت بعد ماموگرافی رفع شود.

ماموگرافی دیجیتال چیست؟

ماموگرافی دیجیتال نوع جدید و پیشرفته‌تر این روش محسوب می‌شود که در آن علاوه بر افزایش سرعت کار ماموگرافی و پردازش تصویر، دقت انجام و کیفیت تصویر ارائه شده از پستان بیشتر است. در ماموگرافی دیجیتال تصویری که از پستان بر روی مانیتور نقش می‌بندد، به سرعت و فورا قابل مشاهده است، این در حالیست که در روش ماموگرافی معمولی یا سنتی برای ارائه و نمایش تصویر به زمان بیشتری نیاز است. علاوه بر این همانطور که گفته شد در این روش ماموگرافی، تصویر واضح‌تری از پستان برای پزشک حاضر می‌شود که این می‌تواند به تشخیص بهتر و درست‌تری از وضعیت سلامتی پستان‌ها کمک کند.

عوارض و خطرات ماموگرافی

با اطمینان می‌توان گفت که ماموگرافی روشی بسیار کم خطر و بدون عوارض برای فرد است. در ماموگرافی میزان تابش اشعه ایکس بسیار خفیف است و خطری را برای فرد ایجاد نمی‌کند.

هزینه ماموگرافی چقدر است؟

برای انجام ماموگرافی تمام بیمه‌های پایه و تکمیلی بخشی از صورتحساب هزینه ماموگرافی را پرداخت می‌کنند. با این‌حال اگر می‌خواهید حدود قیمت این روش تشخیصی را بدانید؛ باید بگوییم که این روش بسته به دقت و روش مورد نیاز پزشک متخصص زنان معالج، ممکن است از 500 تا 700 هزار تومان، هزینه داشته باشد.

نتیجه ماموگرافی چه چیزی را نشان می‌دهد؟

شاید از خود بپرسید که ماموگرافی چه چیزی را نشان می‌دهد؟ در پاسخ باید بگوئیم که این تست غربالگری، می‌تواند با ایجاد تصویری دقیق، چنین عواملی را در بافت سینه نشان دهد:

• یافتن کلسیفیکاسیون یا رسوبات کلسیم در سینه‌ها
• کیست‌ها: در طول دوران قاعدگی ممکن است ایجاد شوند و بعد از بین بروند.
• توده‌های سرطانی و غیرسرطانی

روند تشخیص سرطان با ماموگرافی

وقتی تصویر ماموگرافی آماده شود؛ باید با بررسی یک دستورالعمل 7 مرحله‌ای، به این نتیجه رسید که آیا توده سرطانی، نیاز به ماموگرافی‌های متعاقب دارد یا خیر؟ در این سیستم یک مقیاس عددی از شماره 0 تا 6 وجود دارد؛ بر اساس آن، ممکن است؛ یکی از این دستورها برای شما تجویز شود:

• تجویز ماموگرافی مجدد
• مقایسه ماموگرافی‌های قبلی
• ادامه غربالگری منظم
• تعیین وقت برای معاینه مجدد در ۶ ماه
• انجام بیوپسی

سوالات متداول

در انجام ماموگرافی شک و تردید نداشته باشید؛ اگر بعد از خواندن این راهنما، هنوز برخی سوال‌ها ذهن شما را درگیر کرده‌اند؛ بهتر است متداول‌ترین سوال‌ها را درباره ماموگرافی و سرطان سینه، نگاهی بیاندازید.

درد ماموگرافی چقدر است؟

باید گفت ماموگرافی می‌تواند تا حدی دردناک باشد زیرا هنگامی که پستان بر روی صفحه ماموگرافی قرار می‌گیرد، یک صفحه دیگر از بالا بر روی آن گذاشته شده و فشار وارد می‌کند. این فشار با کمی درد همراه است، اما درد آن غیر قابل تحمل نخواهد بود.

آیا سرطان سینه شایع است که مرتب ماموگرافی انجام دهیم؟

بله. سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در بین زنان و دومین سرطان شایع دنیا، بعد از سرطان پوست به شمار می‌رود. از این رو انجام دوره‌ای ماموگرافی به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند.

ماموگرافی در بارداری و شیردهی مجاز است؟

با اینکه ماموگرافی روشی کم خطر برای زنان محسوب می‌شود، اما به دلیل استفاده از اشعه ایکس در آن انجام این کار برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود.

آیا کسانی که پروتز سینه دارند؛ می‌توانند ماموگرافی کنند؟

بله. داشتن پروتز سینه، محدودیتی برای ماموگرافی ایجاد نمی‌کند، اما دقت انجام آن را تا حدی کاهش می‌دهد. وجود پروتز باعث می‌شود که بخش‌هایی از بافت پستان به طور دقیق قابل مشاهده نباشد.

امکانش هست که بین دو دوره ماموگرافی، دچار سرطان سینه شویم؟

اگر در بین دو دوره ماموگرافی توده‌ای ایجاد شود، در ماموگرافی بعدی به سرعت تشخیص داده می‌شود. در صورتی که توده بدخیم باشد، به موقع از روش‌های درمانی برای آن استفاده می‌شود و از ابتلا به سرطان پیشرفته، جلوگیری خواهد شد.

درصد خطای ماموگرافی چقدر است؟

معمولا ماموگرافی روشی دقیق با درصد خطای ناچیز است اما چنانچه بیمار همکاری لازم را نداشته یا دستگاه ماموگرافی دقت بالایی نداشته باشد، ممکن است درصدی از خطا وجود داشته باشد.

ماموگرافی سینه را بد شکل می‌کند؟

ممکن است به دلیل ایجاد فشار بر روی پستان از بابت تغییر شکل آن نگران باشید. اما باید گفت که انجام ماموگرافی ارتباطی به تغییر شکل بافت سینه ندارد و موجب آن نمی‌شود.

ماموگرافی دختران مجرد یا باکره، اشکالی ندارد؟

ماموگرافی بر روی سینه انجام می‌شود  و هیچ گونه ارتباطی به باکرگی زنان ندارد. حتی زنان باکره نیز باید بعد از 40 سالگی انجام دوره‌ای ماموگرافی را در نظر داشته باشند.

ماموگرافی نیاز به نسخه دارد؟

بله. برای انجام ماموگرافی نیاز به نسخه پزشک دارید که معمولا پزشک زنان ماموگرافی را تجویز می‌کند. از طرفی برای استفاده از بیمه و کاهش هزینه ماموگرافی نیاز است که نسخه داشته باشید.