مراقبت‌های بعد از سقط جنین، اقدامات لازم

علائم و نشانه‌های سقط جنین به مرور و با پیشرفت فرایند سقط بیشتر می‌شود. در این حالت، لکه‌بینی تبدیل به خونریزی شدید می‌شود و گرفتگی‌های عضلانی، قوی‌تر از قبل خواهد شد. اگر یکی از علائم سقط جنین را داشتید، باید به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص سقط شدن جنین باید توسط او انجام شود. در این مطلب با مراقبت‌های پزشکی و بهبودی پس از سقط جنین آشنا شوید.

در صورت وجود علائم سقط جنین، پزشک با معاینۀ لگن، سونوگرافی و آزمایش خون، سقط جنین را تشخیص می‌دهد. هدف اصلی مراقبت و درمان در زمان سقط و دوران پس از آن، جلوگیری از خونریزی و عفونت است. در اغلب موارد، بدن زن تمام بافت‌های مربوط به حاملگی را دفع می‌کند. اگر سقط جنین در اوایل بارداری رخ دهد، این احتمال که بدن به تنهایی فرایند سقط جنین را کامل کند بیشتر است. اگر تمام بافت‌های مربوط به حاملگی دفع نشود، سقط جنین ناقص رخ می‌دهد که در این حالت برای جلوگیری از خونریزی و عفونت، نیاز به درمان خواهید داشت. برای خارج کردن بافت‌های باقی‌مانده معمولاً از سه روش زیر استفاده می‌شود:

انتظار و تحت نظر گرفتن مادر:

در این روش هفت تا ۱۴ روز صبر می‌کنند تا جنین سقط‌شده به شکل طبیعی توسط بدن دفع شود. درصورتی‌که این فرایند به صورت کامل انجام نشود، ممکن است پزشک به سراغ روش‌های دیگری برود.

قرص‌هایی برای کمک به خارج کردن بافت‌ها:

در این روش، پزشک با تجویز قرص‌های واژینال پروستاگلاندین، باعث تخلیه شدن محتویات رحم می‌شود. با توجه به شرایط، ممکن است پزشک یک قرص دیگر با نام میفپریستون تجویز کند که پس از آن، تخلیۀ رحم بهتر اتفاق می‌افتد.

عمل جراحی کورتاژ برای تخلیۀ رحم:

در این روش، رحم با عمل کورتاژ تخلیه می‌شود. این عمل معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، اما گاهی نیز ممکن است بیهوشی عمومی لازم باشد. در این عمل، دهانۀ رحم به آرامی باز می‌شود و بافت‌های باقی‌مانده از طریق ساکشن خارج می‌شود. به این عمل اصطلاحاً اتساع و تخلیه یا کوتاژ تخلیه‌ای می‌گویند.

در مواردی که منتظر ماندن برای دفع خودبه‌خود بافت‌های باقی‌مانده باعث ایجاد مشکل می‌شود مانند خونریزی زیاد یا عفونت، پزشک ممکن است بدون انتظار برای دفع، تصمیم به عمل کورتاژ برای تخلیۀ بافت باقی‌مانده بگیرد.

خارج کردن بافت از طریق کورتاژ و ساکشن

در صورت خارج نشدن کامل بافت جنین و جفت از رحم پس از سقط جنین، پزشک از روشی به نام کورتاژ برای خارج کردن بافت باقی‌مانده استفاده خواهد کرد. در این روش، پزشک ابتدا واژن و دهانۀ رحم را با یک مادۀ ضدعفونی‌کننده تمیز خواهد کرد، سپس با استفاده از یک وسیلۀ فلزی نازک، دهانۀ رحم را باز خواهد کرد، مگر اینکه دهانۀ رحم از قبل به خاطر خروج مقداری بافت گشاد شده باشد. در این روش نیازی به بیهوشی عمومی نیست و برای فرد یک داروی آرام‌بخش تجویز می‌شود و تحت بی‌حسی موضعی قرار خواهد گرفت. سپس پزشک از طریق روش ساکشن یا با استفاده از روش قدیمی و استفاده از ابزار، بافت باقی‌مانده را خارج خواهد کرد.

در روش ساکشن، پزشک با استفاده از یک لولۀ پلاستیکی توخالی که وارد رحم می‌کند، بافت‌های باقی‌ماندۀ جنین و جفت را توسط مکش از رحم خارج خواهد کرد و در روش قدیمی کورتاژ، پزشک با استفاده از وسیله‌ای شبیه قاشق‌، به آرامی بافت‌های جنین را از دیوارۀ رحم جدا و از رحم خارج می‌کند. خارج کردن بافت، کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و کل عمل در حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان می‌برد. در برخی موارد، اگر سقط جنین در سه ماهۀ دوم اتفاق افتاده باشد، ممکن است نیاز به عملی به نام اتساع و تخلیه باشد که در این حالت علاوه بر ساکشن، لازم است پزشک با استفاده از فورسپس و ابزارهای بیشتر، نسبت به جدا کردن و خارج کردن بافت اقدام کند و در انتها اگر Rh خون مادر منفی باشد، به او پادتن Rh تزریق خواهد شد.

اقدامات لازم پس از خروج بافت جنین

اگر خروج بافت به صورت خودبه‌خود یا با مداخلۀ جراحی صورت گیرد، به مدت یک روز یا بیشتر، گرفتگی عضلانی مشابه عادت ماهانه وجود دارد و برای یک تا دو هفته خونریزی اندکی نیز وجود خواهد داشت. بهتر است برای خونریزی از پد یا نوار بهداشتی استفاده شود و برای گرفتگی عضلانی، استامینوفن و ایبوبروفن مصرف شود. از رابطۀ جنسی، شنا کردن، تمیز کردن واژن، استفاده از تامپون و داروهای واژینال، حداقل برای دو هفته و تا زمان توقف کامل خونریزی باید پرهیز کنید. در طول این دوره به احتمال زیاد، پزشک برای جلوگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک یا سایر داروها را تجویز خواهد کرد. اگر شروع به خونریزی شدید کردید؛ به معنی آغشته به خون شدن یک پد در طول یک ساعت، یا در صورت وجود علائم عفونت مانند تب، درد، ترشحات بدبو از واژن یا احساس ضعف، گیجی و حواس‌پرتی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. اگر خونریزی شما افزایش یافته است و احساس ضعف، گیجی یا حواس‌پرتی می‌کنید، احتمالاً دچار شوک شده‌‌اید. در این شرایط هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید.

بهبود وضعیت روحی شما پس از سقط جنین

از دست دادن جنین طی بارداری واقعه‌ای تلخ و غم‌انگیز است. بسیاری از زوج‌ها پس از سقط جنین احساس ناراحتی می‌کنند. این حس کاملاً طبیعی است، بنابراین به خودتان برای بهبودی زمان بدهید. خانواده و دوستان در این شرایط می‌خواهند به شما آرامش بدهند، اما در واکنش مناسب به این رویداد با مشکل مواجه هستند. در صورت امکان به آنها بگویید که به پشتیبانی و حمایتشان نیاز دارید و روی کمکشان حساب کرده‌اید. سقط جنین می‌تواند چالش فیزیکی و احساسی زیادی برای شما و همسرتان ایجاد کند. در طول این مدت، فشار و استرس زیادی را تحمل خواهید کرد. برخی از افراد نیز خود یا همسرشان را مقصر سقط جنین می‌دانند. هرچند بعید به نظر می‌رسد هر یک از آنها مبادرت به انجام کاری کرده باشد که منجر به سقط جنین شود یا از انجام اقدامی برای جلوگیری از آن دریغ کرده باشد. به خاطر داشته باشید که شما هنوز این شانس را دارید که در آینده نوزاد سالمی به دنیا آورید.

بارداری مجدد بعد از سقط جنین

نگرانی بابت وقوع دوبارۀ سقط جنین در بارداری بعدی امری قابل درک است، اما متخصصان یک سقط ناخواستۀ جنین را لزوماً علامتی برای وجود مشکل در مادر یا پدر تلقی نمی‌کنند. در هر صورت، برای بارداری بعدی شاید مجبور شوید کمی صبور باشید و منتظر بمانید. در هر یک از شرایط سقط ناخواسته، با کمک دارو یا روش‌های درمانی و جراحی پس از چهار تا شش ماه، چرخۀ عادت ماهانۀ شما دوباره شروع خواهد شد. برخی متخصصان معتقدند که پس از این عادت ماهانه می‌توانید برای بارداری مجدد اقدام کنید، اما گروهی دیگر توصیه می‌کنند که یک دورۀ دیگر از عادت ماهانه را نیز طی کنید. بنابراین زمان بیشتری برای بهبودی جسمی و روحی نیاز خواهید داشت. در این مدت باید از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید، زیرا ممکن است شما دو هفته پس از سقط جنین، تخمک‌گذاری کنید و امکان بارداری مجدد وجود داشته باشد.