سندرمی که نتیجه استرس در بارداری است(۱)

نتایج یک پژوهش در کشور حاکی از تأثیر استرس بر ابتلای مادران باردار به سندرم خطرناک پره‌اکلامپسی و نقش مهم و بازدارنده «حمایت اجتماعی» در جلوگیری از ابتلا به این سندرم دارد.

طبق چهارچوب مفهومی کمیسیون تعیین‌کننده‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت سازمان جهانی بهداشت، عوامل کلیدی سلامت عبارتند از عوامل اجتماعی- سیاسی ، ساختاری و اجتماعی واسط. تعیین کننده های اجتماعی واسط،‌ قسمت میانی مدل را تشکیل می‌دهند که شامل موقعیت زندگی، وضعیت کار، دسترسی به مواد غذایی و خدمات بهداشتی، عوامل روانی اجتماعی مثل استرس های روانی اجتماعی،‌عوامل رفتاری مثل مصرف دخانیات و الکل، سبک زندگی، حمایت های اجتماعی، عادت های جامعه و موانع انتخاب روش زندگی سالم است.


در حقیقت این مدل نشان دهنده این موضوع است که عوامل ساختاری به طور مستقیم بر سلامت فرد تاثیر ندارد بلکه از طریق عوامل واسط یا بینابینی آثار خود را اعمال می کند.

پژوهشی که توسط ماهرخ دولتیان و همکاران وی انجام شده،‌ با این توضیح در زمینه اهمیت حمایت اجتماعی از مادران باردار، استرس را نیز از عوامل بینابینی می‌داند که با بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی - عروقی، اتوایمون و بیماری‌های پوستی و … در ارتباط است.

بر اساس این تحقیق،‌ مجموعه در حال گسترشی از داده‌ها ، بیانگر تاثیر نامطلوب عوامل روانی اجتماعی از جمله استرس بر پیامدهای بارداری است. افزایش استعداد ابتلا به عفونت،‌ تهوع،‌ افزایش فشار خون، زایمان زودرس و تولد نوزاد کم‌وزن بخشی از این پیامدها را شامل می‌شود.

این پژوهش، در مقابل استرس، به عامل حمایت اجتماعی اشاره دارد که به مثابه واسطه‌ای میان استرس و جلوه‌هایش عمل می‌کند و سبب کاهش استرس و افزایش سازگاری در فرد می‌شود.

بنا بر این تحقیق،‌ مطالعات بسیاری درباره اثر حفاظتی حمایت اجتماعی بر ابعاد سلامتی از جمله مرگ و میر، بیماری‌های مزمن، معلولیت‌ها،‌ علائم افسردگی،‌ مشکلتا ادراکی و تندرستی انجام شده که همگی حاکی از ارتباط مثبت حمایت اجتماعی با بهبود وضعیت سلامت بوده است.

اعتقاد بر این است که حمایت اجتماعی در برابر استرسورهایی حائل می‌شود که به افزایش فشار خون منجر می‌شوند. در نتیجه احتمال دارد استرس دوران بارداری و همچنین حمایت اجتماعی ضعیف باعث افزایش وقوع «پره‌اکلامپسی» (سندرمی خظرناک که علت آن هنوز مشخص نشده است) شود.

این سندرم به صورت افزایش فشار خون پس از هفته بیستم حاملگی به همراه پروتئینوری تعریف شده که پس از زایمان برطرف می‌شود. شیوع این سندرم در جوامع مختلف بین ۲ تا ۱۰ درصد است و میزان شیوع این بیماری در تهران نیز ۶٫۵ درصد گزارش شده است.

بر اساس آنچه این پژوهش تاکید دارد، پره‌اکلامپسی، ممکن است پیشرفت کند و به عوارض جدی مادری و نوزادی و حتی مرگ منجر شود. همچنین زنانی که سابقه ابتلا به آن را دارند، در سراسر زندگی در معرض پره‌اکلامپسی راجعه و هیپرتانسیون مزمن و بیماری کرونری قلب خواهند بود.

ادامه دارد ...