افسردگی بعد از زايمان، علائم هشداردهنده(۱)

تغییرات روحی مادران در دوران بارداری و بعد از زایمان، امری طبیعی است و معمولا به شکل افسردگی در هفته نخست پس از زایمان بروز می‌کند. این تغییرات روحی نتیجه تغییرات هورمونی است که در بدن روی می‌دهد و تقریبا ۸۰ درصد از مادران آن را تجربه می‌کنند. اما بارداری و تولد فرزند در برخی از زنان مشکلات جدی‌تر به همراه دارد. زنانی که دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند، غمگین یا ناراحت نیستند؛ آنها در واقع دچار نوعی بیماری می‌شوند که با احساس شدید غم، درماندگی و ناامیدی همراه است و گاهی احساس تخلیه انرژی، دردهای شدید فیزیکی، بی‌اشتهایی شدید و مشکل بدخوابی را ایجاد می‌کند.

چه خطراتی این زنان را تهدید می‌کند؟
بیماری‌های روحی- روانی در طول دوران بارداری به سرعت رشد می‌کنند. اگر قبل از بارداری تحت درمان بوده و دارویی خاص مصرف می‌‌کردید، ولی پس از بارداری خودسرانه مصرف داروهای‌تان را قطع کرده‌اید، به زودی بیماری‌تان با شدت بیشتری عود می‌کند که می‌تواند آسیب‌‌های جدی‌تر نیز به همراه داشته باشد. افرادی که دچار بیماری‌های روحی- روانی می‌شوند، معمولا به مراقبت‌های لازم قبل از بارداری توجهی ندارند و چون بیماری‌شان آنها را در شرایط خاصی قرار داده است، پس از اطلاع از بارداری، نمی‌توانند از خود و جنین تازه شکل گرفته‌شان به خوبی مراقبت کنند. گاه برخی از این بیماری‌ها آنقدر آزاردهنده هستند که مادر یک سال پس از تولد فرزندش اقدام به خودکشی می‌کند.


چه کسانی بیشتر در معرض خطرند؟
10 درصد از مادرانی که اولین بارداری و زایمان را تجربه می‌کنند، با خطر این بیماری روبه‌رو هستند. بیشتر این افراد دچار افسردگی خفیف می‌شوند، ولی یک ششم آنها دچار افسردگی بسیار مزمن می‌گردند. زنانی که در گذشته دچار بیماری‌های روحی- روانی بوده و بیماری‌شان مانع از حضور آنها در میان جمع می‌شده، بیشتر از بقیه در معرض خطر این بیماری قرار دارند؛ حتی اگر چند سال قبل از بارداری خود شرایط روحی- روانی بسیار متعادلی داشته‌اند.

چه نوع مراقبت‌هایی لازم است؟
از آنجایی که زنان در دوران بارداری و پس از زایمان آسیب‌پذیرتر هستند، پزشک یا روانپزشکی که پیش از بارداری یا تولد نوزاد مسوول درمان و معالجه بیمار بوده، باید به سلامت روانی او بیش از قبل اهمیت دهد و با او راجع به نگرانی‌ها و تشویش‌هایش حرف بزند و اگر نیاز به کمک داشته باشد حتما به او کمک کند. شما نیز در جایگاه زنی که پیش از بارداری سابقه بیماری روحی- روانی داشته، باید از تمام تغییرات روحی آزاردهنده‌ای که در خود احساس می‌کنید، با پزشک‌تان حرف بزنید تا با هرگونه علامت هشداردهنده در روحیات شما اقدام به مراقبت‌های لازم نماید.

علائم افسردگی مربوط به بارداری یا پس از زایمان، عبارتند از:
احساس غم و درماندگی بسیار بدخوابی‌های شدید. مثلا حتی زمانی که نوزادتان به خواب رفته یا کسی در نگهداری او به بیمار کمک می‌کند، باز هم او نمی‌تواند بخوابد.

مدیریت افسردگی
مسلما پزشک شما به مراقبت‌های خود پس از زایمان نیز ادامه خواهد داد؛ البته در صورتی که مسائل خود را حتما با او در میان بگذارید. ولی اگر بیماری شما از نوع حاد باشد، حتما توصیه خواهد کرد که به یک متخصص بیماری‌های روحی- روانی مراجعه کنید تا برنامه مراقبتی سالم‌تر و کامل‌تری داشته باشید. اگر از قرص‌های ضدافسردگی استفاده می‌کردید، به محض آنکه متوجه بارداری خود شدید و یا تصمیم به بارداری گرفتید، باید در مورد مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا ممکن است این داروها اثرات مخربی روی جنین و حتی در دوران شیردهی داشته باشد. در صورت افسردگی خفیف، ممکن است پزشک‌تان داروی دیگری تجویز کند و یا از شما بخواهد ورزش‌های خاصی انجام دهید.

افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از تولد نوازد را افسردگی پس از زایمان می‌نامند که معمولا در طول شش ماه نخست بعد از زایمان ایجاد می‌شود و حدود 20- 10 درصد از مادرانی که اولین بارداری و زایمان خود را تجربه می‌کنند، به آن دچار می‌شوند. این نوع افسردگی در صورتی که درمان نشود ممکن است حتی تا یک سال طول بکشد، اما در صورت تشخیص زود هنگام، خیلی سریع درمان شده و بیمار بهبود می‌یابد.

ادامه دارد...