اندازه سوراخ قلب نوزاد، نکاتی که باید دانست

قلب مهم‌ترین ماهیچه بدن است و در صورتی که کارکرد آن مختل شود مشکلات بسیاری برای بیمار به وجود می‌آید؛ حالا فرض کنید این بیمار یک نوزاد باشد. بیماری‌‌های شایع قلبی در نوزادان بعد از تولد، سوراخ دهلیزی قلب است که بسیاری از آنها نگران‌کننده نیستند. به همین دلیل ما به سراغ دکتر فریدون آشنایی، فوق‌تخصص بیماری‌های قلب اطفال، رفتیم و درباره سوراخ دهلیزی قلب در نوزادان از او پرسیدیم که این گزارش را در دو قسمت می‌خوانید.
دکتر آشنایی، درباره ساختار دهلیز‌ها و بروز سوراخ دهلیزی می‌گوید: « قلب دارای 4 حفره است، دو حفره بالایی که دهلیز راست و چپ هستند و دو حفره پایینی که به آنها بطن‌های چپ و راست می‌گویند. دهلیز‌های قلبی که دو تا هستند، در قسمت بالای قلب به سمت سر بیمار قرار دارند و بطن‌ها پایین‌تر هستند. بین این دو دهلیز، دیواره‌ای قرار دارد که معمولا بیشترین مشکلی که ممکن است برای آن اتفاق بیفتد، این است که دیواره بین دهلیزی سوراخ باشد. علت به وجود آمدن سوراخ دهلیزی این است که در دوران جنینی، دو دهلیز قلب به صورت یک حفره هستند و هرچه سن جنین بالاتر‌می‌رود بین آنها یک دیواره تشکیل می‌شود. اگر این دیواره به صورت کامل تشکیل نشود، سوراخ بین دهلیزی ایجاد می‌شود.»
سوراخ بین دهلیزی قلب بیماری مادرزادی است و شایع‌ترین زمان بروز آن، در زمان نوزادی است. هرچقدر سن نوزادان مبتلا به این عارضه بالا می‌رود تعدادی از آنها سوراخ بین دهلیزی‌‌شان بسته می‌شود. دکتر آشنایی در همین رابطه می‌گوید: «در اکثر نوزادان مبتلا به سوراخ بین دهلیزی، این اختلال در دوره نوزادی تشخیص داده نمی‌شود. چون در بسیاری از موارد ممکن است این نوزادان صدای اضافی قلب نداشته باشند. تنها تعداد کمی از این نوزدان در معایناتشان صدای اضافی یا صدای غیر‌طبیعی دارند. البته در همان دوران هم ممکن است پزشک اطفال نوزاد را معاینه کرده و آن صدای غیر‌طبیعی را تشخیص دهد. بنابر‌این اکوی قلب برای نوزاد انجام شده و این بیماری در او تشخیص داده می‌شود.»

باید بدانید که در تعدادی از این نوزادان چون صدای غیر‌طبیعی‌شان خیلی واضح و مشخص نیست، ممکن است سوراخ دهلیزی در قلبشان تشخیص داده نشود.معمولا نوزادان مبتلا به سوراخ دهلیزی قلب در ماه‌ها یا سال‌های اول هیچ علامتی ندارند اما ممکن است هرچه سنشان بالاتر رود آن صدای غیر‌طبیعی قلب هم واضح‌تر شده و مشخص‌تر شود. به همین دلیل دکتر آشنایی درباره دیگر علائم کودکان مبتلا به این اختلال می‌گوید: « معمولا این کودکان دچار سرماخوردگی‌های مکرر می‌شوند. در نهایت وقتی به دلیل سرماخوردگی از آنها عکس گرفته می‌شود و معاینه می‌شوند، ممکن است صدای غیر‌طبیعی قلب داشته باشند. همچنین در قلب آنها در عکس کمی بزرگ است. به همین دلیل پزشک اطفال آنها را به متخصص قلب ارجاع می‌دهد.»دکتر آشنایی با اشاره به اینکه علامت سوراخ بین دهلیزی در کودکان و نوزادان برخلاف سوراخ بین بطنی، ممکن است خیلی واضح نباشد می‌گوید:« معمولا مهم‌ترین علامتی که پدر و مادر‌ها در این بچه‌ها مشاهده می‌کنند، این ‌است که امکان دارد قلبشان نسبت به نوزادان طبیعی تند‌تر بزند و تپش قلب داشته باشند. همچنین ممکن است افزایش وزنشان مطلوب نباشد که به دلیل سرماخوردگی‌های مکرر است. چون بچه‌هایی که سوراخ بین دهلیزی دارند، مستعد سرماخوردگی‌های مکرر هستند.»

اندازه سوراخ‌های بین دهلیزی متفاوت است و در درمان این اختلالات بسیار اهمیت دارد. اندازه سوراخ‌های بین دهلیزی با توجه به نوعشان فرق می‌کند که دکتر آشنایی درباره آنها توضیح می‌دهد: «بهترین نوع این اختلال، سوراخ بین دهلیزی ثانویه است که در وسط دیواره سوراخ دارد. چون اگر این سوراخ‌ها کوچک باشند احتمال بسته شدن خود به خودی آنها وجود دارد اما دو نوع دیگر هیچ‌وقت خود به خود بسته نمی‌شوند و تنها از طریق آنژیوگرافی و یا عمل جراحی بسته می‌شوند. اگر اندازه سوراخ کوچک باشد مخصوصا وقتی سوراخ بین دهلیزی از نوع ثانویه باشد، معمولا خود به خود بسته می‌شوند. اما اگر اندازه سوراخ متوسط یا بزرگ باشد معمولا خود به خود بسته نمی‌شود. بنابر‌این اندازه سوراخ بین دهلیزی و محل آن در این دیواره بسیار مهم است.»