بیماری آسم در کودکان، نحوه مراقبت

آسم یک وضعیت التهابی مربوط به مجاری هوایی تشدید شده است که در نتیجه آن ضخامت مخاط افزایش می یابد و میزان تولید ترشحات و انقباض عضلات بیشتر می شود. این فرایند منجر به انسداد مجاری هوایی، سفتی قفسه سینه، سرفه و خس خس می شود.

عوامل تسریع کننده و تشدید کننده حملات آسم:
التهاب مجاری هوایی از طریق حساسیت، عفونت تنفسی ویروسی و مواد محرکی که در هوا وجود دارد ایجاد می شود. وقتی یک فرد حساس با این آلرژی ها در معرض تماس باشد وقایع پیچیده ای در بدن باعث آزاد شدن مواد شیمیایی خاص (واسطه های شیمیایی) می شوند. این مواد حساسیت زا عبارتند از:
محرک ها: دود سیگار، دود، اسپری و عطر ها، ورزش، هوای سرد و تغییرات دما، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت.
حیوانات: گربه، سگ، جوندگان و اسب
تغییرات محیطی و استرس های ناشی از آن: جا به جایی منزل، مدرسه و...
عواطف شدید: ترس، عصبانیت، گریه وخنده های شدید
آلرژی های تنفسی در فضا: درختان، گیاهان دانه دار، کپک ها، گرده گیاهان، آلودگی هوا و اسپورها
داروها: آسپرین، دارو ها ضد التهاب غیر استروئیدی (ایندومتاسین، ناپروکسن، ایبوبروفن ، مفنامیک اسید)

علائم آسم:
تنگی نفس، بدون خلط و خس خس سینه از علائم اصلی بیمار آسم است. ممکن است حمله با احساس فشار در سینه شروع شود. هر کودکی که دائما دچار سرفه و یا عفونت های تنفسی باشد( ذات الریه یا برونشیت ) باید از نظر وجود آسم مورد بررسی قرار گیرد.
کودکی که بعد از گریه و یا پیاده روی و یا دویدن دچار سرفه می شود، نیز ممکن است مبتلا به آسم باشد.
سرفه های شبانه نیز می تواند نشان دهنده ی آسم باشد که در اغلب موارد آسم در شب ها بدتر می شود.
شیرخواران مبتلا به آسم اغلب دچار سرفه های جیغ مانند، تنفس تند بوده و ممکن است مرتبا دچار ذات الریه، برونشیت و یا سرماخوردگی شوند.

درمان بیماری آسم با توجه به نوع آن، شدت و مدت ابتلا به کودک و علت بروز حمله متفاوت است و تجویز دارو بر اساس این عوامل می باشد. اصلی ترین دارو های مورد استفاده در درمان آسم، اسپری های تنفسی مثل سالبوتامول، تئوفیلین و... می باشد. همچنین برای مشکلات تنفسی کودک از دارو های کورتیکوستروئید نیزاستفاده می شود، مثل پردنیزولون، دگزامتازون و...

مراقبت از خود
اگرچه درمان قطعی برای آسم وجود ندارد ولی روش های بسیار خوبی برای کنترل علائم آسم در دسترس هستند. کودکان مبتلا به آسم در صورتی که بدانند چگونه بیماری خود را کنترل کنند، می توانند زندگی طبیعی و فعالی داشته باشند. آن ها می توانند کار کنند و به مدرسه بروند و شب ها راحت بخوابند، به شرط آن که کودک و نوجوان بیمار و والدین او آموزش های لازم را دقیقا دریافت کرده و عمل نمایند.
پیشگیری از علائم عموما بهترین درمان است. برای یک بیمار مبتلا به آسم مهم است که بداند چه موقعیت هایی باعث شروع علائم می شوند و از آن ها تا جایی که امکان پذیر است پرهیز کنید. بنابراین والدین گرامی باید کودک را از مواجهه با عواملی که باعث شروع حمله آسم می شوند، دور کنید و به نکات زیر توجه نمایید:
-گرد و غبار منزل مخلوطی از عوامل آلرژی زاست، بنابراین والدین باید توجه داشته باشید که گردگیری باید زمانی انجام شود که کودک در منزل حضور ندارد.
-سعی کنید تهویه منزل همیشه صورت گیرد.
از قالی و قالیچه در اتاق کودک استفاده نکنید زیرا باعث تجمع گرد و غبار و قارچ ها در آن می شود.
-روی بالش و تشک از پوشش پلاستیکی غیر قابل نفوذ استفاده کنید. از بالش پر استفاده نکنید.
-حیوانات مودار و گلدان ها را از منزل خارج کنید زیرا محل تجمع قارچ ها، کپک ها و سایر مواد آلرژی هستند.
-پتو و محلفه ها را در آب ۶۰ درجه بشویید و آن ها را زیر نور مستقیم آفتاب خشک کنید.
-از استعمال سیگار و دخیانیات در منزل خودداری کنید.
-دارو های تجویز شده توسط پزشک همیشه باید در دسترس باشد، این داروها اعتیاد آور نیستند.
-ورزش جهت رشد کودک ضروری است و نباید وی را به دلیل به آسم از انجام ورزش منع کنید بلکه باید بیماری را با دارو و درمان صحیح کنترل کرد. کودک باید داروهای تجویز شده را 15 دقیقه قبل از ورزش دریافت کرده باشد. از ورزش در هوای سرد خودداری شود و طی ورزش از طریق بینی نفس عمیق بکشد و از راه دهان هوا را خارج کند و همیشه قبل از ورزش خود را گرم کند. بهترین ورزش ها شنا و یوگا است.
-داروهایش را فراموش نکنید. روش صحیح استفاده از اسپری را به کودکتان آموزش دهید.
-علائم حمله آسم را به کودک بیاموزید.
-به منظور بررسی تاثیر داروهای آسم ۲ یا ۳ بار در سال برای معاینه، به پزشک کودک مراجعه نمایید.
-همیشه کودکتان را تشویق کنید تا در فعالیت های روزانه خود شرکت کند. برای افزایش اعتماد به کودک، او را تشویق کنید کار های لذت بخش را انجام دهد.
-تا جایی که ممکن است سعی کنید وابسته نشود و مستقل باشد.

معمولاً کودکان زمانی که به ۱۰ سالگی یا حتی زودتر می رسند از ایم بیماری رهایی می یابند. در برخی ممکن است حملات دائمی شود و یا برای چند سال متوقف شده و دوباره شروع شود.
کودکان دیگر من هم ممکن است آسم بگیرند؟
آسم بیماری واگیر داری نیست بنابراین بیماران نمی توانند آن را به دیگران انتقال دهند. اما ابتلا به آسم ریشه خانوادگی نیز دارد و اگرچه احتمال آن در دیگر اعضای خانواده نیز هست اما به این معنی نیست که اگر یکی از کودکانتان آسم داشته باشد ضررتا کودکان دیگرتان نیز حتماً مبتلا شوند.
آیا استرس های روحی می تواند نقشی در بروز حملات آسم کودکان داشته باشد؟
دقیقاً همین طور است، عصبانیت و افسردگی می تواند حملات را در کودک مبتلا به آسم تشدید کند. مشکلات خانوادگی نیز وضعیت را بدتر می کند. یک رفتار مثبت و با اعتماد به نفس در والدین کمک زیادی به کودک مبتلا به آسم می کند.
آیا کودک من رژیم غذایی خاصی باید داشته باشد؟
تاثیر رژیم غذایی روی آسم خیلی شناخته شده نیست. اگر نوع خاصی از غذا آسم را بدتر می کند آن را کامل قطع کنید. در اطفال خوردن شیر مادر باعث ایمنی در برابر این بیماری می گردد.
وقتی کودک می خواهد به مدرسه برود من چه کاری باید انجام دهم؟
مهم است که آسم کودک خود را از معلم مخفی نکنید و علائم درمان آن را با معلم کودک در میانه بگذارید و مطمئن شوید که کودک داروهای ضروری را در مدرسه مصرف می کند.