جفت سر راهی در بارداری، علل بروز و عوارض

جفت سرراهی (Placenta Previa) یکی از مشکلات زایمان است. جنین از طریق بندناف به جفت متصل شده و مواد غذایی را از مادر دریافت می‌‌کند. در حاملگی معمولا جفت در نیمه فوقانی رحم قرار دارد اما گاهی جفت در قسمت تحتانی رحم قرار می‌‌گیرد و د‌ها‌نه رحم (سرویکس) که محل خروج جنین هنگام زایمان است را بطور کامل و یا ناقص مسدود می‌‌کند. به این حالت قرار گیری جفت، جفت سرراهی می‌‌گویند که ممکن است کامل یا ناقص باشد. البته جفت سرراهی به خودی خود مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌‌کند ولی گاهی به خاطر خونریزی‌ها‌ی شدید مادر، پزشک مجبور به انجام زایمان قبل از موعد مقرر است. با این حال مرگ و می‌ر اوایل نوزادی در جفت‌‌ها‌ی سرراهی بیشتر از ۱۰درصد است.

علل‌:
هنوز علت روشنی برای جفت سرراهی تاکنون تعریف نشده ‌است ولی به عنوان یک فرضیه ممکن است تشکیل غیر طبیعی شبکه عروقی بستر اندومتر رحم ناشی از ترومای قبلی، جراحی یا عفونت عامل آن باشد. بنابراین ریسک فاکتور‌‌ها‌ی جفت سرراهی سابقه قبلی جفت سرراهی، چند قلوزایی (به دلیل بزرگ شدن جفت)، سابقه سزارین قبلی، سابقه جراحی رحم و مصرف سیگار و مواد مخدر هستند. بر خلاف باور عموم سرکلاژ یا دوختن د‌ها‌نه رحم نقشی در حل مشکل جفت سرراهی ندارد.

یکی از بزرگترین نگرانی‌‌ ها‌ در جفت سرراهی احتمال بروز خونروی شدید از مهبل هنگام زایمان و یا چند ساعت نخست پس از تولد نوزاد است. حتی خونریزی ممکن است به حدی سنگین باشد که جان مادر را تهدید کند. همچنین زایمان اورژانسی پیش از موعد و نارس بودن نوزاد و مشکلات مربوط به آن از دیگر عوارض جفت سرراهی محسوب می‌شود.

جفت سرراهی از طریق اولتراسوند، چه در ویزیت‌‌ها‌‌ی پیش از زایمان و چه پس از دوره ی خونریزی واژینال قابل تشخیص است. از طرفی در سه ماهه سوم حاملگی اگر مادر خونریزی داشته باشد معمولاً دو تشخیص محتمل است:
۱- جفت سرراهی
2- دکولمان یا کندگی جفت که اغلب خونریزی با درد و علایم استرس جنین همراه است.
در هر دو حالت مادر باید سریع به بیمارستان منتقل شود. در جفت سرراهی به خصوص اگر هفته ۳۷ به بعد باشد و خونریزی شدید باشد سزارین انجام می‌‌شود. اگر جفت سرراهی به طور کامل د‌ها‌نه رحم را مسدود کند حتی بدون خونریزی نیز تنها‌ راه به دنیا آمدن کودک سزارین است. اگر هم سزارین به دلیلی (از جمله عدم دسترسی به جراح) مقدور نباشد برای زایمان طبیعی (در مواردیکه جفت سرراهی کامل نیست) در حالتی که سر نوزاد ابتدا قرار دارد باید از فورسپس استفاده کرد و در شرایطی که پای نوزاد ابتدا نزول می‌‌کند (پرزانتاسیون بریج) باید نگران آسیب لگنی نوزاد بود. در مادرانی که بارداری قبل از هفته سی ام باشد و مادر یا جنین دسترس نداشته باشند نیاز به بستری نیست. به این نوع استراحت، استراحت لگنی می‌‌گویند که مادر باید تحت مراقبت ویژه قرار گیرد.