مادر عصبی هستم، چیکار باید بکنم؟

مادر عصبانی کیست؟ مادری وحشتناک و بداخلاق که فریاد می‌کشد، ناراحت و ناامید و خسته می‌شود؟ گاهی فرزندانش را دعوا می‌کند و نمی‌داند که در برابر خواسته‌های غیرمنطقی آنها چه واکنشی جز فریاد از خود بروز دهد؟ همه مادرها گاهی‌اوقات عصبانی می‌شوند. همه گاهی خسته می‌شوند و دوست دارند دو عدد بال درآورده و از موقعیت سختی که کودکان‌شان ایجاد کرده‌اند، به آسمان‌ها فرار کنند. یادتان باشد که این کاملا طبیعی است. اما هیچ‌کس دوست ندارد از تجربه‌ها و خاطرات تلخش در این مورد برای دیگران بگوید. پس برای همین است که وقتی عصبانی می‌شوید، احساس می‌کنید مادر بسیار بدی هستید که با همه فرق دارد. عصبانیت طبیعی است اما اینکه نتوانید آن را کنترل کنید، اصلا طبیعی به نظر نمی‌رسد.

چطور با شخصیت مادر عصبانی خداحافظی کنید؟
مادر عصبانی از خودش ناراضی است. چون هیچ‌کس به اندازه خود مادرها به دنبال ایجاد شادی و رضایت برای فرزندانشان نیست. مادرها دوست دارند، محیطی امن و آرام ایجاد کنند و کودکانشان را در فضایی شاد و مثبت رشد بدهند. اما طبیعی است که لحظاتی به شدت خسته‌کننده و عذاب‌آور هم در دوران کودک‌داری به وجود می‌آید. مثلا صحنه‌ای را تصور کنید که مادر با دو کودک خردسال در پارک به سر می‌برند.
هوا سرد است، لباس دو کودک مناسب نیست و احتمال دارد، سرما بخورند. مادر هزار و یک کار انجام‌نشده در منزل دارد و باید زودتر به خانه بازگردند. اما دو کودک جیغ و داد می‌کنند و دلشان نمی‌خواهد به خانه بازگردند. وقتی از جیغ صحبت می‌کنیم، منظورمان جیغ بنفش و حتی ارغوانیِ وحشتناکی است که ۱۰ خانه آن‌طرف‌تر از پارک هم آن را می‌شنوند.
در چنین شرایطی از دست رفتن کنترل اعصاب و ابراز واکنش‌های یک مادر عصبانی طبیعی است. کنترل کردن ناامیدی و خستگی حاصل از برخورد با این صحنه کمی مهارت و آگاهی می خواهد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
محرک‌های عصبانیت را بشناسید
باید بدانید که تحت چه شرایطی، کنترل‌تان را زودتر از دست خواهید داد. محرک‌های به وجود آمدن احساس عصبانیت را در خود شناسایی کنید و ببینید که در چه مواقعی از کوره در خواهید رفت و به مادر عصبانی بدل می‌شوید. مثلا بی‌خوابی در بعضی از مادرها، عاملی برای عصبانی شدن است. یعنی وقتی مادر به اندازه کافی نمی‌خوابد و استراحت نمی‌کند سریعا کنترل اعصابش را در مواجهه با شرایط نامطلوب از دست می‌دهد.
بعضی از مادران هم وقتی تنها می‌شوند و حمایت همسرشان را در خانه‌داری و بچه‌داری احساس نمی‌کنند، آسیب‌پذیر شده و بدل به مادر عصبانی می‌شوند. به هر حال دلایل متعددی برای از دست دادن مدیریت اعصاب و رفتار وجود دارد که گام نخست برای از بین بردن آنها، شناخت و تعریف دقیق‌شان است.
مثال‌های دیگر از محرک‌هایی که شما را به یک مادر عصبانی تبدیل می‌کند:
- نداشتن تغذیه مناسب و مطلوب که باعث ضعیف شدن بدن‌تان می‌شود؛
- استفاده بیش از حد از فضای مجازی و فناوری‌های روز؛
- اختصاص ندادن وقتی به خود در طول روز؛
- خارج نشدن از منزل برای مدتی طولانی؛
- کار کردن برای ساعات طولانی؛
- نداشتن وقتی برای معاشرت با دیگران.
محرک‌های عصبانیت برای هر کس مختص به خود اوست. در واقع، هر کس به دلایل متعدد و مختلفی می‌تواند عصبانی شود و رفتاری نامناسب بروز بدهد. مهم این است که خود را دقیق‌تر نگاه کنید و ببینید که چه عواملی به این عصبانیت دامن می‌زنند. باید ببینید که دقیقا چه محرک‌هایی در زندگی از شما یک مادر عصبانی می‌سازد.
روش‌های آرام شدن خود را پیدا کنید
بعد از اینکه فهمیدید در چه لحظاتی و به چه علتی در گروه مادران عصبانی قرار می‌گیرید باید به دنبال روش‌هایی باشید که به آرام شدن‌تان کمک می‌کنند. بعضی از افراد با گوش دادن به موسیقی، عصبانیت خود را فروکش می‌کنند، بعضی با دردِ دل کردن با دیگران و… . موضوع این است که همه ما انسان هستیم و نباید از اینکه گاهی به یک مادر عصبانی بدل می‌شویم، خود را سرزنش کنیم.
باید با شناخت اینکه در چه موقعیت‌هایی عصبانی می‌شوید، سعی کنید خود را آماده اجرای راه‌کارهایی کنید که در آن شرایط موجب کنترل‌ رفتارتان می‌شود. مثلا موسیقی آرامش‌بخش گوش کنید، دوش بگیرید، عود روشن کنید و… . هزاران روش و استراتژی برای آرام کردن خود در هنگام عصبانیت وجود دارد. البته نکته طلایی این است که در زمانی این روش‌ها را کشف کنید که آرام هستید و هنوز آتش عصبانیت به جان‌تان نیفتاده است.

فرایند عصبانیت چگونه است؟
عصبانیت یک لحظه آنی و اتفاقی نیست. مثلا زمانی که فرزندتان را به پارک برده‌اید و او راضی نمی‌شود به دست‌شویی برود و برای اینکه به بازی کردن خود ادامه بدهد، شلوارش را خیس می‌کند، یک‌دفعه و آنی عصبانی نمی‌شوید. بلکه روندی تدریجی و مداوم از استرس‌ها و فشارهایی که تجربه می‌کنید، شما را به سمت یک لحظه ناگهانی هدایت می‌کند که دیگر کاملا کنترل‌تان را از دست می‌دهید و شروع به ابراز واکنش می‌کنید. مثلا فریاد می‌زنید، گریه می‌کنید یا… .
پس عصبانیت، یک فرایند است که به تدریج و به دلیل تجربه فشارهایی پی در پی در شما ایجاد می‌شود. باید تلاش کنید تا فشارها، استرس‌ها و تجربه‌های ناخوشایند خود را با روش‌هایی آرام‌بخش که مخصوص خودتان است به تدریج و در لحظه‌های مختلف دفع کنید تا به نقطه جوش نهایی نرسید.

در آخر
مادر عصبانی لزوما مادر بدی نیست. بلکه شخصیتی دارد که هنوز یاد نگرفته چطور خود را کنترل و آرام کند. همه انسان‌ها قابلیت رشد و تغییر دارند و برای بهبود رفتارهای‌شان می‌توانند یاد بگیرند، آگاهی کسب کنند و با تمرین رفتارهای نامطلوب خود را عوض کنند. شما هم خود را یک مادر عصبانی ندانید و تصمیم بگیرید که با از بین بردن این برچسب برای خود، روزها و ثانیه‌های طلایی‌تر و زیباتری برای فرزندان و خانواده‌تان درست کنید.
کافی است، بدانید که چرا عصبانی می‌شوید و روش‌هایی برای دفع این عصبانیت پیدا کنید. مادری که راحت‌تر و قوی‌تر با مشکلات مختلف کنار می‌آید و می‌تواند راه‌کاری برای رفع عصبانیت و اخلاق‌های ناپسند خود پیدا کند، الگویی ایده‌آل برای فرزندانش خواهد بود. الگویی ایده‌آل که روش حل مسأله را به خوبی می‌داند و در شرایط سخت و بحرانی دست‌پاچه نمی‌شود، از کوره در نمی‌رود و می‌تواند با تعریف مسأله اقدام به تولید راه‌حل‌های صحیح و مناسب کند.