دلایل پارگی کیسه آب

منظور از پارگی کیسه آب پاره شدن کیسه ای محتوی مایع آمنیوتیک است که در اوایل دوران بارداری در اطراف جنین ایجاد می شود.

در دوران بارداری، همیشه سوالاتی در مورد پارگی کیسه آب مطرح می شود. منظور از «پارگی کیسه آب» پاره شدن کیسه ای محتوی مایع آمنیوتیک است که در اوایل دوران بارداری در اطراف جنین ایجاد می شود. با پاره شدن این کیسه، مایع آمنیوتیک از واژن خارج خواهد شد. اما آیا این رویداد نشان می دهد که نوزاد به زودی به دنیا خواهد آمد؟ ما در این مقاله به این موضوع پرداخته و علل، نحوه تشخیص و اقدامات ضروری بعد از پارگی کیسه آب را بیان خواهیم کرد. همچنین توضیح می دهیم که در چه مواقعی، زایمان قبل از پارگی کیسه آب شروع می شود.

علل پاره شدن کیسه آب جنین

جنین در داخل کیسه آمنیوتیک قرار گرفته و با مایع آمنیوتیک احاطه شده تا از او در برابر آسیب محافظت شود. پاره شدن کیسه آب جزئی از روند طبیعی تولد نوزاد است. پزشکان در برخی از موارد که کیسه آب به طور خودبخود پاره نمی شود، از روش پارگی عمدی و مصنوعی استفاده می کنند. نحوه پاره شدن کیسه آب هنوز ناشناخته است، اما این فرایند ممکن است با سیگنال‌های مغزی جنین در ارتباط باشد. موقع نزدیک شدن وقت زایمان، جنین به سمت لگن حرکت کرده و سر جنین به کیسه فشار وارد می کند. در این وضعیت ممکن است کیسه آب پاره شود.

چطور بفهمیم کیسه آب جنین پاره شده است؟

پاره شدن کیسه آب ممکن است قبل یا هنگام زایمان رخ دهد. پاره شدن کیسه آب بدون درد است زیرا این کیسه فاقد گیرنده های درد هستند. برای تشخیص پارگی کیسه آب جنین باید به این نکته توجه کنید که تجربه پاره شدن کیسه آب برای هر زن باردار متفاوت است. ممکن است پارگی کیسه آب جنین به یکی از حالت های زیر باشد:

• در بسیاری از زنان باردار پاره شدن کیسه آب با خروج ناگهانی حجم زیادی از مایعات تقریبا بی رنگ و بی بو همراه است. در چنین مواقعی مادر باردار احساسی شبیه به ترکیدن یک بادکنک پر از آب را در شکم خود تجربه می کند.

• گاهی ممکن است مایع آمنیوتیک در برخی از افراد به صورت قطره ای خارج شود و چکه کند. در این حالت مادر متوجه رطوبت بیش از حد در لباس زیر خود می شود. اغلب این رطوبت با ترشحات طبیعی واژن یا ادرار اشتباه گرفته می شود.

• ممکن است کیسه آب پاره نشود. این مسئله به ندرت اتفاق می افتد و پزشک متخصص زنان مجبور شود حین زایمان کیسه را پاره کند.

در صورت شک به پارگی کیسه آب جنین سریعتر به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید.

چطور بفهمیم کیسه آب پاره شده یا ادرار کرده ایم؟

برای تشخیص فرق ادرار یا ترشحات طبیعی واژن از مایع آمنیوتیک باید به رنگ و بو مایع خارج شده دقت کنید. هنگام خروج مایع آمنیوتیک بویی شبیه ادرار را احساس نمی کنید زیرا مایع آمنیوتیک، بی بو یا دارای بوی نسبتا شیرین است. مایع آمنیوتیک، زرد و کاهی رنگ است در حالی که ترشحات واژینالی معمولا سفید و رقیق هستند. یک روش دیگر برای تشخیص این مایعات از یکدیگر این است که سرپا بایستید. اگر در وضعیت ایستاده، مایع بیشتری خارج شد یعنی کیسه آب جنین پاره شده است. همچنین اگر مایع به جای اینکه فوران تندی داشته باشد، آهسته و مداوم نشت کند، احتمالا به معنای خروج مایع آمنیوتیک است.

چه زمانی کیسه آب جنین پاره می شود؟

کیسه آب معمولا در حین فرایند زایمان پاره می شود. در موارد نادر ممکن است این اتفاق قبل از زایمان رخ دهد. در صورت پاره شدن کیسه آب و شروع نشدن فرایند زایمان، پزشک متخصص ممکن است از روش القای زایمان برای تحریک انقباضات رحمی استفاده کند. زیرا با افزایش تاخیر زمانی بین پاره شدن کیسه آب و فرایند زایمان، مادر و نوزاد در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار می گیرند. در بیشتر موارد، کیسه با کامل شدن دوره بارداری (39 تا 40 هفته و 6 روز) به طور خود بخود پاره می شود. با این حال، گاهی اوقات ممکن است این اتفاق قبل از موعد زایمان و پیش از هفته 37 بارداری رخ دهد. به این وضعیت پارگی زودرس کیسه آب (PPROM) می گویند.

عوارض پارگی زودرس کیسه آب

پاره شدن کیسه آب پیش از هفته 37 بارداری حدودا در 3 تا 10 درصد از بارداری ها مشاهده می شود. عوارض پاره شدن زودرس کیسه آب عبارتند از:

• عفونت در مادر یا نوزاد

• کنده شدن جفت یا جدا شدن جفت از رحم

• مشکلات بند ناف

جدا شدن جفت از رحم

نوزاد نیز ممکن است دچار عوارض ناشی از زایمان زودرس شود. اگر پاره شدن کیسه آب در هفته 34 بارداری یا دیرتر اتفاق بیفتد، پزشک ممکن است برای کاهش خطر عوارض، زایمان زودرس را پیشنهاد دهد. اما اگر نشانه ای از عفونت وجود نداشته باشد، ممکن است اجازه دهد تا بارداری، تحت نظارت دقیق، تا زمان شروع زایمان ادامه پیدا کند. اگر کیسه آب قبل از هفته 34 بارداری پاره شود، پزشک سعی می کند زایمان را به تعویق بیندازد. به این ترتیب جنین بیشتر امکان رشد پیدا خواهد کرد. در این شرایط، آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری از بروز عفونت در مادران و داروهای کورتیکواستروئید برای رشد سریعتر ریه‌های جنین تجویز خواهد شد.

اگر کیسه آب پاره شد چه کار کنیم؟

پارگی کیسه آب به این معنا نیست که بلافاصله زایمان می کنید. گاهی اوقات، انقباضات رحمی ممکن است ساعت ها بعد از پارگی غشاها شروع شوند. اگر انقباضات طی معمولا 24 ساعت شروع نشود، پزشک متخصص ممکن است از القای زایمان برای کاهش خطر عفونت استفاده کند. پس از پاره شدن کیسه آب باید از راهنمایی های پزشک یا مامای خود پیروی کنید. اگر کیسه آب تان پاره شود:

• باید از انجام هر کاری که ممکن است باعث ورود میکروب به داخل واژن شود، خودداری کنید.

• نوار بهداشتی خیلی نازک یا پد برای جذب مایع آمنیوتیک مفید است.

• در این مواقع استفاده از تامپون توصیه نمی شود.

• برقراری رابطه جنسی بعد از پاره شدن کیسه آب ممنوع است.

در صورت پاره شدن کیسه آب چه زمانی به بیمارستان مراجعه کنیم؟

زمانی که کیسه آب پاره شده باید در موارد زیر فورا به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید:

• اگر مایع ترشح شده قهوه‌ای، سبز رنگ یا بد بو باشد. این نشان می دهد جنین دارای حرکت روده ای یا همان مدفوع در رحم است.

• اگر تست عفونت استرپتوکوکی گروه B در طول مراقبتهای دوران بارداری مثبت بوده است.

• اگر دوره بارداری شما کامل نشده باشد.

• ممکن است احساس کنید چیزی در واژن شما وجود دارد یا ببینید که بند ناف آویزان شده است.

آیا پاره نشدن کیسه آب برای شروع زایمان خطرناک است؟

در بیشتر موارد، انقباضات رحمی قبل از پاره شدن کیسه آب شروع خواهند شد. پارگی پیش از موعد کیسه آب، قبل از شروع انقباضات رحمی تنها در حدود 8 درصد از بارداری ها رخ می دهد. اگر کیسه آب در حین زایمان پاره نشود، پزشک یا ماما از روشی به نام آمنیوتومی برای پاره کردن عمدی و مصنوعی غشاء یا کیسه آب استفاده می کنند. در این روش با عبور یک ﻗﻼب پلاستیکی نازک از دهانه رحم، سوراخ کوچکی در کیسه آمنیوتیک ایجاد می کنند تا مایع آمنیوتیک خارج شود. این روش معمولا دردناک نیست اما ممکن است خراش کوچکی روی سر نوزاد ایجاد کند. در صورت بروز هرگونه ناراحتی در حین انجام این روش، باید بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. مدت کوتاهی پس از آمنیوتومی، انقباضات رحمی شدت می یابد.

سخن پایانی

برای شروع زایمان طبیعی، لازم است کیسه آبی که اطراف جنین را گرفته پاره شود. در بیشتر اوقات، پارگی کیسه آب به صورت خود بخودی قبل یا در حین زایمان رخ می دهد. در موارد دیگر، پزشک متخصص ممکن است برای القا و شروع زایمان، غشا را به طور مصنوعی پاره کند. با پاره شدن کیسه آب، مایع آمنیوتیک به صورت فوران ناگهانی یا قطره قطره و آرام خارج می شود. گاهی اوقات تشخیص مایع آمنیوتیک از ادرار یا ترشحات واژینالی دشوار است. روش تشخیص تفاوت ترشحات با ادرار در این مقاله توضیح داده شد. در صورت داشتن هر گونه سوال یا نگرانی درباره کیسه آب و یا پاره شدن کیسه آب جنین به پزشک یا مامای خود مراجعه کنید.

منبع: دکتر متین ذاکرین