چگونه افتادگی رحم را تشخیص دهیم؟

به طور طبیعی ماهیچه های کف لگن رحم را به دیواره لگن متصل می کنند. به دلایل مختلفی ماهیچه های کف لگن ضعیف می شوند و توانایی نگهداری رحم را ندارند. در نتیجه رحم از جای اصلی خود خارج شده و درون کانال واژن به پایین می افتد. به این حالت افتادگی رحم می گویند. افتادگی رحم در دختران و نیز در زنان اتفاق می افتد.

درجه بندی افتادگی رحم
درجه افتادگی رحم در زنان بر علائم افتادگی رحم و نیز انتخاب روش درمان آن بسیار تاثیرگذار است. درجات افتادگی رحم عبارت است از:
افتادگی رحم درجه یک
دهانه رحم به درون واژن می افتد. این خفیف ترین درجه افتادگی رحم در زنان است که باعث کاهش طول کانال واژن می شود.
افتادگی رحم درجه دو
در این درجه از افتادگی، دهانه رحم به درون دهانه واژن می افتد و به دیواره واژن می چسبد.
افتادگی رحم درجه سه
دهانه رحم در افتادگی درجه ۳ از دهانه واژن خارج شده و بیمار می تواند آن را مشاهده و حس کند.
بیرون زدگی رحم
این حالت شدیدترین درجه افتادگی رحم است که در آن کل رحم از واژن بیرون می زند. در این وضعیت تمام ماهیچه هایی که رحم را به دیواره لگن متصل می کردند تضعیف و شل شده اند.

علائم افتادگی رحم
افتادگی رحم معمولا با مشکلات ادراری همراه است. زنانی که دچار این عارضه می شوند انواع مختلفی از بی‌اختیاری ادراری، تکرر ادرار و یا انسداد ادراری را تجربه می کنند. در دفع مدفوع نیز دچار اختلالاتی مثل دفع ناقص می شوند. عوارضی مثل:
درد کمر، پهلو و لگن
خونریزی واژینالی یا ترشحات زیاد واژن
احساس فشار در لگن یا خارج شدن چیزی از واژن
درد هنگام نزدیکی
عفونت ادراری مکرر
عفونت و التهاب لگن
مشاهده بیرون زدگی رحم از دهانه واژن
خونریزی شدید قاعدگی
خونریزی یا لکه بینی بعد از رابطه جنسی به خاطر وجود زخم در دهانه رحم که ناشی از افتادگی رحم است
از دیگر علائم افتادگی رحم در زنان هستند. همچنین زنانی که دچار افتادگی رحم هستند، در راه رفتن یا پیاده روی مشکل دارند و درد مداومی را در پشت خود احساس می کنند.

علت افتادگی رحم
بروز مشکلاتی مثل افتادگی لگن، افتادگی مثانه و افتادگی روده می تواند به واژن فشار وارد کرده و باعث افتادگی رحم در زنان شود. افتادگی رحم اغلب به دلیل بالا رفتن سن و کاهش هورمون استروژن (هورمون تقویت کننده ماهیچه های لگن) در اثر یائسگی اتفاق می افتد. عوامل دیگری نیز در افتادگی رحم تاثیرگذار است. مثلا:
زایمان طبیعی
حاملگی
مسائل ژنتیکی
مصرف دخانیات
ورزش های سنگین مثل وزنه برداری
چاقی یا کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن
یبوست مزمن
جراحی های ناحیه لگن
به علاوه، ضربه به اندام های لگنی در اثر سوانح، شل شدگی و ضعف ماهیچه های لگن و سرفه های شدید مزمن نیز می تواند از دیگر علل افتادگی رحم در زنان باشد.

افتادگی رحم و بارداری
افتادگی رحم در طول بارداری هم می تواند اتفاق بیفتد. در این شرایط، ممکن است افتادگی رحم هیچ علائمی نشان دهد. اما ممکن است افتادگی رحم در بارداری با علائم زیر همراه باشد:
خونریزی واژن
ترشحات زیاد واژینالی
احساس سنگینی در لگن
بروز عفونت های مکرر در مثانه
اختلال در رابطه جنسی در دوران بارداری
یبوست شدید با وجود نوشیدن آب فراوان
حتی در دوران بارداری نیز ممکن است افتادگی درجه سوم اتفاق بیفتد. بنابراین مادر باردار متوجه بیرون زدگی گردن رحم از دهانه واژن خواهد شد.

زمان مراجعه به پزشک برای افتادگی رحم
با مشاهده هر یک از علائم افتادگی رحم خانم ها باید برای درمان آن اقدام کرده و هرچه سریعتر به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنند. پزشک برای تشخیص افتادگی رحم ابتدا علائم بیمار را بررسی کرده و درباره سابقه خانوادگی بیمار سوال می کند.
ممکن است برای تشخیص این عارضه و علت ایجاد آن انجام برخی از آزمایشها را برای بیمار تجویز کنند. نحوه تشخیص افتادگی رحم در ادامه بیشتر توضیح داده شده است. بعد از تشخیص شدت افتادگی رحم پزشک بر اساس شدت درجه افتادگی و وضعیت بیمار، روش درمانی مناسب را برای بیمار تجویز می کند.

افتادگی رحم چگونه تشخیص داده میشود؟
روش تشخیص افتادگی رحم برای تعیین درجه افتادگی آن متنوع است. پزشک بیمار را در حالت خوابیده و ایستاده معاینه کرده و از او می خواهد با زور زدن، سرفه یا قرار گرفتن در وضعیت دفع مدفوع به شکم خود فشار بیاورید. ممکن است برای معاینه خود پزشک شکم بیمار را فشار دهد.
همچنین موارد زیر به عنوان روش تشخیص افتادگی رحم در زنان به کار می روند:
معاینه لگنی و معاینه واژینالی
سونوگرافی: تشخیص افتادگی رحم با سونوگرافی برای افرادی است که دچار افتادگی کامل رحم (بیرون زدگی رحم از دهانه واژن) و انسداد حالب شده اند. این سونوگرافی برای کلیه بیمار تجویز می شود.
ام آر آی
سی تی اسکن
تست پاپ اسمیر
آزمایش ادرار
اولتراسوند نیز یک راه تشخیص افتادگی رحم است که به کمک امواج صوتی تصاویری ایجاد می کند. برای ایجاد این تصاویر میله اولتراسوند وارد واژن یا شکم می شود.

درمان افتادگی رحم
پزشکان برای درجات خفیف افتادگی رحم روش درمان خانگی افتادگی رحم مثل کاهش وزن، ترک سیگار، تغییر رژیم غذایی، انجام تمرینات کگل و ... را به بیماران خود توصیه می کنند. همچنین ممکن است درمان های زیر برای موارد پیشرفته تر برای بیمار تجویز شود:
دارو درمانی
در این روش با مصرف کرم های استروژنی، ماهیچه های نگهدارنده رحم که در دیواره لگن وجود دارند، تقویت می شوند.
استفاده از پساری
زنانی که امکان جراحی ندارند و با روشهای دیگر بهبود نمی یابند، از دستگاه پساری برای نگه داشتن رحم در جای اصلی خود استفاده می کنند. به همین دلیل پزشکان از این روش برای درمان افتادگی رحم در بارداری استفاده می کنند.
جراحی هیسترکتومی (برداشتن رحم)
این جراحی برای درجات شدید افتادگی رحم تجویز می شود. با انجام جراحی هیسترکتومی، زنان توانایی بارداری را از دست می دهند.
جراحی لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی یک روش تهاجمی است که به کمک آن یک دستگاه لاپاراسکوپ از راه ناف وارد شکم می شود تا رحم را به جای اصلی خود برگرداند.
اگر بیمار ورزشهای سنگینی مثل وزنه برداری انجام می دهد، برای درمان افتادگی رحم باید از انجام چنین ورزش هایی خودداری کند.

پیشگیری از افتادگی رحم
توصیه نمی شود برای جلوگیری از افتادگی رحم، زایمان سزارین انجام دهید. زیرا ریسک و عوارض سزارین خیلی بیشتر از افتادگی رحم است. روشهایی برای درمان افتادگی رحم وجود دارد که می توانید آنها را امتحان کنید. همچنین با رعایت نکات زیر می توانید از بروز افتادگی رحم یا شدت یافتن درجات آن جلوگیری کنید:
ورزش های سنگین انجام ندهید.
در رژیم غذایی خود از غذاهای فیبردار استفاده کنید تا دچار یبوست نشوید.
اگر یبوست مزمن و شدید دارید حتما برای درمان آن هرچه سریعتر اقدام کنید.
مراقب وزن و تناسب اندام خود باشید.
همچنین برای افزایش قدرت عضلات بدن به طور منظم ورزش کنید. می توانید برای تقویت عضلات کف لگن روزانه چندین مرتبه تمرینات ورزشی کیگل یا کگل را انجام دهید.