چه آزمایش‌هایی باید در چکاپ برای ریزش مو انجام شوند؟ تعرفه قیمتی ۱۴۰۴

علت نیاز به انجام آزمایش در چکاپ ریزش مو

انجام آزمایش‌های مختلف قبل از شروع درمان ریزش مو ضروری است، زیرا ریزش مو می‌تواند ناشی از عوامل متنوع و پیچیده باشد و درمان بدون شناخت دقیق علت، اغلب بی‌نتیجه یا حتی مضر است. دلایل اصلی ضرورت انجام این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:

تشخیص علت دقیق ریزش مو

ریزش مو می‌تواند ناشی از کمبود مواد مغذی، اختلالات هورمونی، بیماری‌های تیروئید، مشکلات کبد یا کلیه، یا عوامل ژنتیکی باشد. بدون انجام آزمایش‌های مرتبط، پزشک نمی‌تواند علت اصلی را تشخیص دهد و درمان فقط علائم را هدف قرار می‌دهد، نه علت را.

بیشتر بخوانید: ۵ دلیل ریزش مو هورمونی | ۴ نشانه مهم و بهترین روش‌های درمان

انتخاب درمان مناسب

اگر علت ریزش مو هورمونی باشد، داروهای تقویتی یا محلول‌های موضعی جوابگو نیستند و نیاز به درمان هورمونی یا اصلاح اختلالات تیروئید است. برعکس، اگر مشکل کمبود ویتامین یا آهن باشد، مکمل‌های تغذیه‌ای مؤثر خواهند بود. آزمایش‌ها مسیر درمانی درست را مشخص می‌کنند.

پیشگیری از آسیب بیشتر

مصرف خودسرانه داروها یا مکمل‌ها بدون تشخیص علت می‌تواند باعث آسیب به کبد، کلیه یا تعادل هورمونی شود. آزمایش‌ها کمک می‌کنند تا درمان با کمترین ریسک شروع شود.

پایش اثربخشی درمان

با داشتن آزمایش‌های اولیه، پزشک می‌تواند تغییرات سطح هورمون‌ها، مواد مغذی یا عملکرد اندام‌ها را طی درمان رصد کند و در صورت نیاز اصلاحات لازم را انجام دهد.

تشخیص عوامل همزمان

گاهی ریزش مو نتیجه چند عامل است، مثل کم‌خونی همراه با اختلال تیروئید. بدون آزمایش جامع، ممکن است تنها یک عامل درمان شود و مشکل ادامه پیدا کند.

بنابراین، آزمایش‌های قبل از درمان، پایه علمی و امنیت درمان ریزش مو را تضمین می‌کنند و شانس موفقیت درمان را به طور چشمگیری افزایش می‌دهند.

بیشتر بخوانید: درمان ریزش سکه ای مو، ۵ روش مؤثر و کارآمد

لیست آزمایشات چکاپ ریزش مو

مهم در آزمایشات چکاپ ریزش مو عبارت است از:

 ۱. آزمایش‌های خونی پایه

 الف) شمارش کامل سلول‌های خون (CBC)

این آزمایش وضعیت عمومی خون را نشان می‌دهد و کم‌خونی یا اختلالات خونی را تشخیص می‌دهد که می‌تواند یکی از علل ریزش مو باشد.

 کمبود گلبول قرمز یا اختلالات هموگلوبین می‌تواند جریان خون به فولیکول‌های مو را کاهش دهد و باعث ریزش مو شود.

 ب) آزمایش آهن و فریتین

کمبود آهن یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو است، به ویژه در زنان جوان و بانوانی که عادت ماهانه سنگین دارند. سطح فریتین نشان‌دهنده ذخایر آهن بدن است و حتی اگر سطح آهن خون طبیعی باشد، کاهش فریتین می‌تواند نشانه کمبود آهن باشد.

 ج) آزمایش ویتامین‌ها و مواد معدنی

سطح ویتامین D، ویتامین B12، روی و سلنیوم در سلامت مو نقش مهمی دارند. کمبود هر یک از این ویتامین‌ها می‌تواند روند ریزش مو را تشدید کند.

 2. آزمایش‌های هورمونی

 الف) هورمون‌های تیروئید (TSH، T3، T4)

اختلالات تیروئید، به ویژه کم‌کاری و پرکاری تیروئید، یکی از علل شایع ریزش مو هستند. آزمایش هورمون‌های تیروئید می‌تواند اختلال عملکرد غده تیروئید را شناسایی کند.

 ب) هورمون‌های جنسی

در مردان، سطح تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT) می‌تواند به تشخیص الگوی طاسی مردانه کمک کند.

در زنان، هورمون‌های استروژن، پروژسترون و آندروژن‌ها، از جمله تستوسترون آزاد و SHBG، می‌توانند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشند که با ریزش مو همراه است.

بیشتر بخوانید: یائسگی ریزش مو را بیشتر می‌کند

 ج) پرولاکتین

سطح بالای پرولاکتین می‌تواند باعث ریزش مو و اختلالات هورمونی شود، به خصوص در زنان.

 ۳. آزمایش‌های مربوط به عملکرد کبد و کلیه

اختلالات کبدی یا کلیوی می‌تواند جذب و متابولیسم مواد مغذی را تحت تاثیر قرار دهد و در نهایت منجر به ریزش مو شود. آزمایش‌های آنزیم‌های کبدی (ALT، AST) و کراتینین و BUN در این زمینه مفید هستند.

 ۴. آزمایش‌های تخصصی دیگر

 الف) آزمایش آندروژن‌ها در زنان

در موارد ریزش موی با الگوی مردانه در زنان، بررسی آندروژن‌ها و تست‌های مربوط به PCOS ضروری است.

بیشتر بخوانید: بهترین قرص برای تنظیم هورمون های زنانه کدام است؟/ انواع قرص

 ب) آزمایش‌های ژنتیکی

در موارد طاسی ارثی و ریزش مو با الگوی خاص، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش‌های ژنتیکی تجویز کند.

 ج) بیوپسی پوست سر

در مواردی که علت ریزش مو نامشخص باشد، نمونه‌برداری از پوست سر می‌تواند کمک‌کننده باشد تا مشکلات التهابی، عفونت‌ها یا اختلالات فولیکولی تشخیص داده شوند.

چه کسانی باید در چکاپ ریزش مو آزمایش انجام دهند؟

آزمایش‌های چکاپ ریزش مو برای همه افراد ضروری نیست و معمولاً در افرادی توصیه می‌شود که ریزش مو آن‌ها غیرطبیعی، مداوم یا با علائم همراه است. افراد واجد شرایط انجام این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:

 1. افرادی با ریزش موی غیرعادی یا شدید

• ریزش مو ناگهانی یا بیش از حد معمول (مثلاً دسته‌ای یا نقاط خالی روی سر)
• کاهش قابل توجه حجم مو یا عقب‌نشینی خط مو
• ریزش مو در سنین غیرمعمول (مثلاً ریزش مو شدید در جوانی)

 2. کسانی که تغییرات هورمونی دارند

• زنان با دوره‌های قاعدگی نامنظم، علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا یائسگی زودرس
• مردانی با طاسی سریع و غیرمعمول

 3. افرادی با سابقه کمبود مواد مغذی یا رژیم غذایی نامناسب

• کسانی که کمبود آهن، ویتامین‌ها یا پروتئین دارند
• افراد گیاهخوار یا کسانی که رژیم غذایی محدود دارند

4. افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای

• اختلالات تیروئید، دیابت، بیماری‌های خودایمنی
• مشکلات کبدی یا کلیوی
• سابقه بیماری‌های مزمن یا درمان‌های دارویی خاص (مثل شیمی‌درمانی یا داروهای هورمونی)

 5. افرادی که به درمان‌های قبلی پاسخ نداده‌اند

• کسانی که از محلول‌های موضعی یا مکمل‌ها استفاده کرده‌اند ولی ریزش مو ادامه دارد
• افرادی که علت ریزش مو در معاینه بالینی مشخص نیست

انجام این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا علت دقیق ریزش مو را شناسایی کند و درمان مؤثر و هدفمند ارائه دهد، به جای اینکه درمان صرفاً علائم را هدف قرار دهد.

بیشتر بخوانید: ریزش مو در بارداری و هر آنچه باید درباره آن بدانید

آیا آزمایشات چکاپ ریزش مو در زنان و مردان متفاوت است؟

بله، آزمایش‌های چکاپ ریزش مو در زنان و مردان تا حدی متفاوت هستند، زیرا عوامل هورمونی، بیماری‌ها و کمبودهای تغذیه‌ای که باعث ریزش مو می‌شوند، در دو جنس ممکن است متفاوت باشند.

آزمایش‌های مشترک در زنان و مردان

• CBC (شمارش کامل سلول‌های خون): برای بررسی کم‌خونی یا مشکلات خونی
• آهن و فریتین: برای ارزیابی ذخایر آهن بدن
• ویتامین‌ها و مواد معدنی: شامل ویتامین D، B12، روی و سلنیوم
• عملکرد تیروئید (TSH، T3، T4): برای تشخیص کم‌کاری یا پرکاری تیروئید

آزمایش‌های بیشتر مورد توجه در زنان

• هورمون‌های جنسی: استروژن، پروژسترون و تستوسترون آزاد
• Shb (پروتئین اتصال‌دهنده هورمون جنسی): برای بررسی تعادل هورمون‌ها
• پرولاکتین: افزایش سطح آن می‌تواند باعث ریزش مو و اختلالات هورمونی شود
• بررسی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): در صورت ریزش موی با الگوی مردانه

آزمایش‌های بیشتر مورد توجه در مردان

• تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT): مرتبط با ریزش موی با الگوی مردانه
• آندروژن‌های دیگر: در صورت ریزش مو غیرعادی یا سریع

بسیاری از آزمایش‌ها پایه و مشترک هستند و تفاوت اصلی در آزمایش‌های هورمونی است. در هر دو جنس، بسته به سابقه خانوادگی، سن و سبک زندگی، ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند بیوپسی پوست سر یا آزمایش‌های ژنتیکی تجویز شود. تشخیص دقیق علت ریزش مو همیشه نیاز به بررسی جامع دارد و نمی‌توان تنها بر اساس جنسیت تصمیم گرفت.

 شرایط انجام آزمایشات چکاپ ریزش

برای انجام آزمایش‌های چکاپ ریزش مو، شرایط نمونه‌گیری و آماده‌سازی بدن بسته به نوع آزمایش متفاوت است. رعایت این شرایط به دقت نتایج کمک می‌کند:

آزمایش‌های خونی پایه و تغذیه‌ای

CBC (شمارش کامل سلول‌های خون): نیازی به ناشتا بودن نیست، اما در صورت تجویز همزمان با آزمایش‌های دیگر ممکن است توصیه شود ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید.

آهن، فریتین، TIBC: بهتر است ناشتا انجام شود تا سطح آهن دقیق‌تر مشخص شود. معمولاً ۸ ساعت ناشتا کافی است.

ویتامین‌ها و مواد معدنی (B12، ویتامین D، روی، سلنیوم): اغلب نیاز به ناشتا بودن ندارند، اما برای برخی آزمایشگاه‌ها ناشتا بودن توصیه می‌شود.

آزمایش‌های هورمونی

TSH، T3، T4: ناشتا بودن لازم نیست، اما بهتر است صبح و در زمان مشخص انجام شود، زیرا هورمون‌های تیروئید نوسان روزانه دارند.

پرولاکتین: ناشتا بودن لازم نیست، ولی آزمایش صبح و بعد از استراحت کوتاه توصیه می‌شود، زیرا استرس یا فعالیت شدید سطح پرولاکتین را تغییر می‌دهد.

هورمون‌های جنسی (تستوسترون، استروژن، پروژسترون، SHBG): ناشتا بودن معمولاً لازم نیست، اما برای تست‌های خاص ممکن است دستورالعمل آزمایشگاه متفاوت باشد.

نکات عمومی برای آماده شدن قبل از آزمایش

• از مصرف مکمل‌ها و داروهای غیرضروری حداقل ۲۴ ساعت قبل با نظر پزشک خودداری کنید، زیرا ممکن است نتایج را تغییر دهند.
• از فعالیت بدنی شدید یا ورزش سنگین قبل از آزمایش خون پرهیز کنید.
• آرامش و استراحت قبل از نمونه‌گیری به کاهش استرس و نتایج دقیق‌تر کمک می‌کند.

جواب آزمایشات چکاپ ریزش مو تا چند وقت اعتبار دارد؟

نتایج آزمایش‌های چکاپ ریزش مو زمان مشخصی برای اعتبار قطعی ندارند، زیرا وضعیت بدن، هورمون‌ها و مواد مغذی با گذر زمان تغییر می‌کند. اما به طور تقریبی می‌توان موارد زیر را در نظر گرفت:

آزمایش‌های خونی پایه و تغذیه‌ای

CBC، آهن، فریتین، ویتامین‌ها و مواد معدنی: معمولاً تا ۳–۶ ماه قابل استناد هستند، مگر اینکه تغذیه یا وضعیت سلامت فرد تغییر کند.

آزمایش‌های هورمونی

TSH، T3، T4، پرولاکتین، هورمون‌های جنسی: نتایج هورمونی معمولاً ۳ ماه معتبر هستند، زیرا سطح هورمون‌ها ممکن است با استرس، تغییر وزن، داروها یا چرخه‌های قاعدگی تغییر کند.

آزمایش‌های تخصصی یا ژنتیکی

آزمایش‌های ژنتیکی یا بیوپسی پوست سر: نتایج این آزمایش‌ها پایدار هستند و نیاز به تکرار ندارند، مگر برای مقایسه روند بیماری یا پاسخ به درمان.

هزینه آزمایشات چکاپ ریزش مو

هزینه آزمایشات چکاپ ریزش مو بسته به نوع آزمایش، محل انجام آن (آزمایشگاه یا در منزل)، پوشش بیمه‌ای و تعرفه‌های جاری متفاوت است. در ادامه، برآوردی از هزینه‌های متداول این آزمایشات ارائه می‌شود:

سخن پایانی

ریزش مو می‌تواند ناشی از یک یا چند عامل همزمان باشد، بنابراین تنها یک آزمایش کافی نیست و بررسی جامع با کمک پزشک متخصص پوست و مو توصیه می‌شود. انجام این آزمایش‌ها به شناسایی علت اصلی ریزش مو کمک می‌کند و مسیر درمانی مناسبی ارائه می‌دهد.