فاموتیدین (Famotidine) یکی از داروهای پرکاربرد در درمان بیماریهای مرتبط با اسید معده است. این دارو از گروه مسدودکنندههای گیرنده H۲ هیستامین است که با کاهش ترشح اسید معده، علائم بیماریهایی مانند رفلاکس معده، زخم معده و اثنیعشر، و سندرم زولینگر-الیسون را تسکین میدهد.
مکانیسم اثر فاموتیدین
فاموتیدین با مسدود کردن گیرندههای H۲ در سلولهای جداری معده، باعث کاهش ترشح اسید کلریدریک میشود. این مکانیسم به بهبود زخمهای گوارشی، تسکین سوزش معده، و پیشگیری از آسیبهای ناشی از اسید کمک میکند.
موارد مصرف فاموتیدین
فاموتیدین در درمان و پیشگیری از بیماریهای زیر کاربرد دارد:
بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)
زخم معده و زخم اثنیعشر
سندرم زولینگر-الیسون (ترشح بیش از حد اسید معده)
التهاب و زخم مری ناشی از اسید
پیشگیری از زخم ناشی از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
سوءهاضمه عملکردی
نحوه مصرف و دوز مناسب فاموتیدین
دوز فاموتیدین بسته به نوع بیماری متفاوت است. در زیر رایجترین دوزها آورده شده است:
۱. رفلاکس معده (GERD)
بزرگسالان: ۲۰ میلیگرم دو بار در روز برای ۶ هفته
کودکان: ۰٫۵ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، دو بار در روز (حداکثر ۴۰ میلیگرم در روز)
۲. زخم اثنیعشر
درمان: ۴۰ میلیگرم شبها قبل از خواب برای ۴ تا ۸ هفته
نگهدارنده: ۲۰ میلیگرم شبها
۳. زخم معده
۴۰ میلیگرم شبها برای حداکثر ۸ هفته
۴. سندرم زولینگر-الیسون
شروع با ۲۰ میلیگرم هر ۶ ساعت؛ در صورت نیاز میتوان دوز را تا ۱۶۰ میلیگرم هر ۶ ساعت افزایش داد
نکته: در بیماران با نارسایی کلیه (کلیرانس کراتینین < ۵۰ ml/min) دوز باید کاهش یابد.
عوارض جانبی فاموتیدین
فاموتیدین در اغلب بیماران به خوبی تحمل میشود، اما برخی عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
عوارض شایع فاموتیدین:
سردرد
سرگیجه
یبوست یا اسهال
عوارض نادر ولی مهم فاموتیدین:
گیجی و اختلالات شناختی (بهویژه در سالمندان)
اختلال در ریتم قلب (طولانی شدن فاصله QT)
واکنشهای آلرژیک (راش، کهیر، آنافیلاکسی)
کاهش تعداد پلاکتها
مصرف طولانیمدت ممکن است باعث:
کاهش جذب ویتامین B12 شود.
افزایش احتمال عفونتهای گوارشی (مانند کلستریدیوم دیفیسیل) شود.
اختلال در جذب کلسیم و منیزیم شود.
تداخلات دارویی فاموتیدین
برخی داروهایی که ممکن است با فاموتیدین تداخل داشته باشند:
داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول و ایتراکونازول (جذب کاهش مییابد)
آتازاناویر (کاهش اثر دارو)
وارفارین و فنیتوئین (نیاز به مانیتورینگ سطح خونی)
موارد احتیاط فاموتیدین
در سالمندان، مصرف با احتیاط انجام شود، زیرا ممکن است باعث گیجی یا توهم شود.
در دوران بارداری بیخطر تلقی میشود (رده B)، اما بهتر است زیر نظر پزشک مصرف شود.
در بیماران کلیوی، نیاز به تنظیم دوز دارد.
بهتر است قبل از مصرف دارو، سابقه حساسیت دارویی بررسی شود.
منبع: سلامت نیوز