سیکل قاعدگی در یک زن با چند مرحله مختلف همراه است که معمولا در ۳ روز پیش از شروع پریود، لکه بینی اتفاق میافتد. اگر لکه بینی در روزهای مشخص خود مشاهده شود کاملا طبیعی است و جای هیچ نگرانی وجود ندارد اما لکه بینی بدون عادت ماهانه چیزی است که میتواند کمی شما را نگران کند. اما علت این اتفاق چیست؟ مواردی از جمله بارداری، یائسگی، عفونت، عدم تعادل هورمونی، سندرم تخمدان پلی کیستیک یا فیبروم از علل ایجاد لکه بینی بدون عادت ماهانه محسوب میشوند. ما در این متن همه چیز را درباره این مشکل بررسی خواهیم کرد، با ما همراه باشید.
علت لکه بینی بدون عادت ماهانه
خونریزی خفیف که به صورت قطرهقطره دفع میشود همان لکهبینی بدون قاعدگی است که دلایل مختلفی دارد مانند تغییرات هورمونی، بارداری، عفونتها، مشکلات دهانه رحم، اختلالات هورمونی، اختلال در عملکرد تیروئید، سندرم تخمدان پلیکیستیک، پیاماس و ... در صورتی که لکه بینی بدون عادت ماهانه بر اثر یکی از دلایل ذکر شده باشد با برطرف کردن علت اصلی لکه بینی نیز درمان شده و عادت ماهانه بدون مشکل مجدد تنظیم میشود. در صورتی که این لکهبینی با درد شدید، بوی بد و علائم غیرمعمول و طبیعی دیگری هر ماه باشد و مدت زیادی ادامه پیدا کند بهتر است حتماً به پزشک متخصص مراجعه شود.
علت شروع لکه بینی به جای پریود (دلایل طبیعی)
همانطور که توضیح داده شد لکه بینی بدون قاعدگی یا به جای پریود دلایل مختلفی دارد که برخی علل طبیعی هستند و با پایان یافتن دوره آن علت لکه بینی هم پایان مییابد مانند بارداری، برخی دیگر دلایلی مانند اختلالات هورمونی دارند که حتماً باید با دارو درمان شوند. در ادامه این دلایل که زمینهساز لکهبینی در فرد هستند شرح داده شدهاند:
بارداری
یکی از دلایل بروز لکه بینی بدون پریود شدن، میتواند بارداری شما باشد! در واقع هنگامی که تخمک بارور شده وارد رحم میشود و به دیواره آن می چسبد، و همچنین زمانی که جنین در روزهای ابتدایی خود در رحم لانه گزینی میکند، ممکن است لکهبینی داشته باشید. این نوع لکهبینی ممکن است قهوهای یا صورتی باشد و در اوایل بارداری طبیعی در نظر گرفته میشود. پس اگر تا چند وقت پیش از آن رابطه جنسی داشتهاید، میتوانید احتمال وجود بارداری را در خود بررسی کنید.
تغییرات هورمونی در دوران بلوغ
دوره بلوغ و شروع چرخه قاعدگی ممکن است در ماههای اول تنها با لکهبینی همراه باشد. همچنین اولین پریود یک دختر ممکن است بسیار سبک باشد و میزان خونریزی در آن خیلی کم باشد. علاوه بر آن معمولاً در چند سال اول پریودهای نامنظم وجود دارد که ممکن است لکهبینی گاه به گاه را نیز شامل شود. پس اگر در دوره بلوغ به سر میبرید و اولین تجربههای خود از پریود شدن را پشت سر میگذارید، از لکهبینی نترسید و نگران نشوید.
تغییرات هورمونی در دوران یائسگی
ممکن است در دوران گذار به یائسگی لکهبینی داشته باشید که معمولاً جای نگرانی ندارد. معمولا زنان در دوره پیشیائسگی تغییراتی در پریودشان اتفاق میافتد. این تغییرات ممکن است در زمان شروع خونریزی و تاخیر در آن باشد و یا در میزان خونریزی آنها تغییراتی پدید آید. وجود لکهبینی در این دوره طبیعی است اما برای اطمینان باید با پزشک خود مشورت کنید.
تخمک گذاری
هنگامی که تخمک در طول چرخه قاعدگی شما آزاد میشود، از ساختاری که آن را احاطه کرده است بیرون میآید. این میتواند باعث ایجاد لکههای صورتی یا قرمز شود. خونریزی لکهبینی بسیار خفیف است و معمولاً فقط یکی دو روز طول میکشد. البته این موضوع برای همه اتفاق نمیافتد و خیلی از زنان با چنین لکهبینیهایی مواجه نمیشوند. اما احتمال بروز آن وجود دارد.
چه بیماری های باعث لکه بینی می شوند؟
در کنار دلایلی که مطرح شد مانند بارداری و اختلالات هورمونی که باعث لکهبینی در فرد میشود بیماریهایی هم هستند که عوارض ثانویه آنها موجب اختلال در عادت ماهانه و لکهبینی در زنان میشود. این بیماریها به این شرح هستند:
پولیپ
یکی از مشکلات نسبتا شایع در زنان پولیپ رحم است که در آن تودههای خوشخیمی در دیوار رحم ایجاد میشوند. این مشکل نگران کننده نیست و حتی در اغلب موارد علائم و نشانهای هم ندارد. اما برای کسانی که پولیپ در آنها با نشانه همراه است، این علائم لکهبینی، بینظمی در پریود و حتی دردهای ناحیه لگنی را شامل میشود.
تومورهای فیبروئیدی
این تومورها از تجمع و یا گره خوردن تودههای عضلانی تغییر یافتهای تشکیل میشوند که در رحم ایجاد میگردد. این تودههای فیبروئیدی انواع مختلفی دارند و معمولا خوشخیم هستند. تومورهای فیبروئیدی در دهه 30 تا 40 زندگی زنان احتمال به وجود آمدن دارند و از نشانههای ایجاد آنها به لکهبینی اشاره میشود.
بیماری تیروئید
بروز تغییر در چرخه قاعدگی و ایجاد لکهبینی در زنان بدون پریود شدن یکی از علائم و دلایل وجود بیماریهای مربوط به تیروئید است. غده تیروئید تاثیر زیادی بر ترشح هورمونهای زنانه دارد و در صورت بروز اختلال در آن میتواند علاوه بر بینظمی در پریود موجب لکهبینی هم بشود.
وزن
داشتن اضافه وزن زیاد و همچنین کمبود وزن میتواند یکی از دلایل مهم در بروز لکهبینی بدون عادت ماهانه شود. در صورت وجود چنینی علائمی اولین قدم در بهبود آن رسیدن به وزن ایدهآل است. وزنی که متناسب با قد باشد، میتواند خیلی از مشکلات جسمی موجود در بدن را از جمله نظم سیکل قاعدگی برطرف کند.
عفونتهای مقاربتی (STIs)
این عفونتها از طریق هر نوع رابطه جنسی (واژن، مقعد، دهان) قابل انتقال هستند و میتوانند موجب بروز مشکلاتی از قبیل لکهبینی شوند. اگر دچار هر نوع عفونتی در دستگاه تناسلی خود شدهاید، لازم است که خیلی زود به پزشک مراجعه کرده و با روشهای مختلف به درمان آن بپردازید.
بیماری التهابی لگن
اختلال التهابی بدن یا بیماریهای التهابی بدن شامل عفونت قسمت فوقانی سیستم تولید مثل زنان از جمله رحم، تخمدان و لولههای فالوپ میشود. از نشانههای این نوع بیماریها به تغییر و بینظمی در سیکل قاعدگی، لکهبینی، درد در ناحیه شکم، ترشحات غیر طبیعی واژن، درد در حین رابطه جنسی و غیره است.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
در این بیماری سطح هورمونهای بدن یک زن دچار مشکل شده و عدم تعادل در ترشح این هورمونها موجب ایجاد کیستهایی در تخمدان میشود. اغلب این کیستها خوشخیم هستند اما میتوانند مشکلاتی از جمله اختلال در قاعدگی، لکهبینی و در موارد شدیدتر اختلال در بارداری را ایجاد کنند.
سرطان
یکی از علائمی که همراه تودههای سرطانی در دستگاه تناسلی زنان مشاهده میشود، لکهبینی است. اگر دچار این بیماری هستید احتمالا با لکهبینیهایی بدون پریود شدن مواجه شدهاید که برای درمان این مشکل باید با پزشک خود مشورت نمایید.
علت لکه بینی چیست؟ (دلایل بیرونی)
علت شروع لکه بینی به جای پریود میتواند به عوامل خارجی نیز وابسته باشد. کشف این عوامل که زمینه ساز لکهبینی به جای پریود شدهاند کمک میکند با از بین بردن آن عامل بیرونی لکهبینی نیز درمان شود. این عوامل بیرونی در ادامه توضیح داده شدهاند:
روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری
بعضی از این روشها ممکن است مخصوصاً وقتی برای اولین بار مصرف آنها را شروع میکنید، باعث ایجاد لکههای قهوهای شوند. مصرف قرصهای هورمونی و ضد بارداری که روی هورمونهای استروژن و پروژسترون تاثیر میگذارد و موجب لکهبینی بدون قاعدگی میشود.
سیگار کشیدن
سیگار به دلیل تاثیری که نیکوتین روی سیستم ایمنی، عملکرد هورمونها و موارد مشابه میگذارد یکی از دلایلی است که ممکن است فرد را دچار لکهبینی بدون قاعدگی کند. به طور کلی سیگار روی نوسانات هورمونی استروژن و پروژسترون تاثیر میگذارد که هر دو هورمون در عملکرد دستگاه تناسلی و تولید مثل خانمها نقس مستقیم و مهمی دارند. از طرفی سیستم ایمنی را ضعیف کرد و بدن مستعد عفونت در دستگاه تناسلی میشود. به دلیل کاهش جریان خون بر اثر استعمال دخانیات پوشش داخلی رحم دچار مشکل شده و افزایش التهاب و آسیب به بافتها در حم و دهانه رحم را نیز شاهد خواهیم بود. کشیدن سیگار بر تخمکگذاری و باروری نیز موثر است.
استرس
از دیگر عواملی که میتواند با ایجاد اختلال در سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون موجب لکهبینی در زنان شود استرس و فشار روحی و جسمی است. چرا که استرس زمینه ساز افزایش هورمون کورتیزول است که موجب بهم خوردن سطح دو هورمون یاد شده میگردد و مانع ضخیم شدن به موقع پوشش داخلی رحم میشود. این فرآیند معیوب در نهایت منجر به لکهبینی میشود.
تروما
رابطه جنسی خشن، سوء استفاده جنسی یا تجاوز جنسی نیز ممکن است باعث لکه بینی شوند. در صورتی که ضربه محکم با جسم خارجی به بدن وارد شود، یا اتفاق ناگهانی و آسیب روانی و جنسی به شخص وارد شود. شوک ناشی از حادثه موجب افزایش استرس، اختلال در هورمونها و تنش بالا در بدن شده و همه این موارد موجب اختلال در سیستم قاعدگی بدن و لکهبینی خواهد شد. وارد آمدن ضربه سنگین در ناحیه تناسلی یا ناحیه شکم که رحم را نیز شامل میشود نیز میتواند به طور مستقیم بافت ارگانهای جنسی و تولید مثل را تحت تاثیر منفی قرار دهد.
نحوه تشخیص لکه بینی به جای پریود
برای آنکه بدانید منظور از لکه بینی چیست و چه فرقی با خونریزی دوره پریود دارد، باید گفت که لکه بینی در تاریخی غیر از تاریخ پیش از شروع پریود اتفاق میافتد. در واقع در حالت طبیعی 3 تا 5 روز پیش از شروع پریود لکه بینی مشاهده میشود و این نوعی اعلام بدن برای چند روز آینده و شروع خونریزی پریود است. علاوه بر آن در لکه بینی میزان خونریزی بسیار کمتر از زمان پریود بوده و شامل رنگی شدن ترشحات بدن است. این رنگ ممکن است صورتی و یا قهوهای باشد، در صورتی که در پریود رنگ خون کاملا قرمز است. حجم خون و ترشحات خونی در دوره لکه بینی نیز بسیار کمتر از پریود بوده و برای کنترل آن میتوان از پد روزانه استفاده کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هنگامی که لکه بینی در تاریخی غیر از زمان طبیعی آن اتفاق بیوفتد، به معنای آن است که یک مورد غیر نرمال در بدن شما رخ داده است. بنابراین بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا با انجام سونوگرافی و آزمایش خون علتهای احتمالی این اتفاق بررسی گردد. در واقع هنگامی که دچار لکه بینی شدید، شرایط روحی و جسمی که در آن قرار دارید، بسیار مهم است. پس برای پیدا کردن علل آن حتما در نظر داشته باشید که آیا باردار هستید یا ممکن است که باردار باشید؟ آیا بعد از یائسگی لکه بینی یا خونریزی دارید؟ آیا بعد از رابطه جنسی متوجه لکه بینی یا خونریزی شدهاید؟ با توجه به پاسخهایی که به این سوالات میدهید و میزان غیرعادی بودن لکه بینی خود، خوب است که خیلی زود به پزشک زنان مراجعه کنید.