علایم کولیک در نوزاد، چگونگی تشخیص

کولیک عبارت است از دل دردهایی که معمولا در نوزادان از ۱۵ روزگی آغاز می‌شود و تا ۵ ماهگی ادامه پیدا می کند. ویژگی دردهای کولیکی این است که به رغم بررسی های زیاد معمولا علت مشخصی برایش پیدا نمی شود.
گریه مداوم نوزادان به مدت طولانی که اغلب در پایان روز آغاز می‌شود و نوزاد خیلی سخت آرام می‌گیرد. این درد به صورت موجی نمایان می‌شود. ابتدا نوزاد به نظر آرام می‌آید سپس ناگهان شروع به گریه می‌کند در این هنگام صورت نوزاد قرمز می‌شود و دست‌هایش را محکم مشت کرده و پاها را به داخل شکم کشیده یا سفت می‌کند. کولیک بیشتر عصرها و شبها ایجاد می شود و تقریبا 20 درصد شیرخواران دچار کولیک می‌شوند.
قانون 3 چیست؟
قانون ۳ عبارت است از اینکه علایم کولیک باید حداقل ۳حمله، ۳ بار در هفته و برای ۳ هفته متوالی ایجاد شود تا تشخیص کولیک برای کودک مسجل شود.
از آنجا که هرگونه بی‌قراری و دل‌درد در نوزاد را نمی‌توان فقط به کولیک نسبت داد، تشخیص آن تنها با مراجعه به متخصص اطفال امکان‌پذیر است تا والدین مطمئن شوند که نوزاد مشکل خاص دیگری ندارد، چرا که خونریزی های مغزی، حساسیت به مواد غذایی که مادر از آنها تغذیه می کند، ریفلاکس مواد غذایی از معده به مری و هم چنین التهاب گوش میانی ممکن است علایمی شبیه به کولیک شیرخواری ایجاد کند که نیازمند بررسی های بیشترهستند. کولیک وابسته به جنسیت نیست و هم در نوزادان دختر و هم پسر وجود دارد، البته در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند، شیوع کمتری دارد.

علت کولیک چیست؟
بیشتر محققان بر این اعتقادند که علت کولیک به دلیل سیستم گوارش نابالغ شیرخواران است، آنها معتقدند که روده‌های نوزاد هنوز به طور کامل رشد نیافته، بنابراین در قبال حرکت مواد غذایی و هوا درون روده‌ها بسیار حساس بوده و این جریان در آنها ایجاد درد می‌کند.
علت کولیت در نوزادان
هم شیرخشک و هم شیر مادر ممکن است با کولیک شیرخوار ارتباط داشته باشد. گاهی اوقات نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند به علت وجود یک ماده خاص در غذای مادرشان مبتلا به کولیک می‌شوند.
برخی مادران دریافته‌اند که با مصرف شیر گاو یا فرآورده‌های گاوی مثل گوشت و لبنیات، کودکشان دچار کولیک می‌شود و با مصرف نکردن آنها این وضعیت بهبود می‌یابد به این مادران توصیه می‌شود چنانچه کودکتان را با شیر خودتان تغذیه می‌کنید برای چند روز این گونه مواد را مصرف نکرده تا ببینید آیا تفاوتی در وضعیت کودکتان ایجاد می‌شود یا نه؟ اگر کولیک کودکتان بهبود یافت که علت را پیدا کرده‌اید، اگرنه نیازی به محروم کردن خود از این مواد نیست. گاهی با مصرف غذاهای نفاخ مانند حبوبات، کلم، بادمجان و... علائم کولیک در نوزاد به وجود می‌آید که توصیه می‌شود در صورتی که با مصرف این مواد غذایی کودکتان بی‌قرار و ناآرام شد، از مصرف این‌گونه مواد غذایی اجتناب کنید.
- اگر کودک با شیر خشک تغذیه می‌شود، برای پی بردن به این مساله که آیا شیر خشک سبب تحریک کودک می‌شود، ممکن است لازم باشد شیر خشک را عوض کنید.
- حتما به این نکته توجه کنید که کودک پس از مصرف شیر مادر یا شیر خشک، باید آروغ بزند تا فشار تجمعی ناشی از بلع هوا کاهش یابد.
- پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مصرف بسیاری از داروهای ضدکولیک، خطری برای نوزادان ندارد. از طرفی مصرف بسیاری از این داروها نیز برای رفع کولیک، موثر واقع نشده است.
- گاهی برای کاهش حملات کولیک، والدین به استفاده از داروهای خواب آور متوسل می شوند. توصیه می شود در سنین پایین تر از شش ماه به هیچ عنوان از داروهای خواب آور برای آرام کردن کودکان استفاده نشود.
برای آرام کردن کودک چه باید کرد؟
کولیک خود به خود و با بزرگ‌تر شدن نوزاد برطرف می‌شود اما‌ برخی اقدامات‌ به آرامش و راحتی بیشتر کودک و مادر کمک می‌کند:
_ برای کودک محیطی آرام و کم سر و صدا و کم نور تامین کنید. این کار باعث آرامش و کاهش تحریک‌پذیری او می‌شود.
_ یکی از بهترین راه‌های آرام کردن کودک در آغوش گرفتن شیرخوار است، بخصوص توسط مادر که کودک احساس امنیت و آرامش می‌کند.
_ بیش از حد به کودک شیر ندهید. بعد از تغذیه حتما هوای معده را با ماساژ پشت نوزاد تخلیه کنید.
_ هنگام شیر دادن با شیشه شیر یا سینه مادر به گونه‌ای به وی شیر دهید که هوا وارد دهان و معده شیرخوار نشود.
_ گاهی برخی از موسیقی‌ها باعث آرام شدن کودک می‌شود. بعضی مادران می‌گویند مثلا صدای سشوارو جارو برقی و پنکه باعث آرام شدن کودکشان می‌شود، یا با ماشین سواری آرام می شوند.
_ ماساژ شکم یا استفاده از حوله گرم (نه داغ) روی شکم نوزاد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
_ کودک را هرگز قنداق نکنید.