تربیت کودک بدون تنبیه، چگونه؟

همه والدین دوست دارند بدانند شیوه تربیتی صحیح کدام است و چگونه می‌توانند در تربیت فرزندان شان موفق باشند. آیا باید مهربانی را به مرحله ای برسانند که فرزندان به خود اجازه دهند دست به هر کاری بزنند یا بر عکس برای کوچک‌ترین خطایی فرزندان را تنبیه کنند؟ به راستی معنای تنبیه چیست و برای تربیتی موفق باید تنبیه را حذف کرد؟

یکی از اهداف مهم تربیتی آن است که واکنش‌ها سریع و منسجم باشند. همچنین رفتار مناسب باید تدریجی و گام به گام به کودک آموخته شود. بنابراین باید حوصله به خرج داد و خشمگین و عصبانی نشد. برای در پیش گرفتن برنامه‌های تربیتی بدون نیاز به تنبیه بدنی، توجه به این نکات حائز اهمیت است:

- رفتاری را که از فرزندان تان انتظار دارید بیان کنید.

- انتظارات تان را به فرزندان بگویید.

- میزان آگاهی تان را از توانایی‌ها و محدودیت‌های سنی کودکان افزایش دهید تا انتظاراتی بی جا نداشته باشید.

- باید بپذیرید فرزندتان می تواند اشتباه کند تا بتواند رفتارهای صحیح را بیاموزد. پس به او فرصت دهید و خطاهای او را نوعی تجربه و فرصت بدانید.

- اگر فرزندتان رفتاری ناشایست مرتکب شد، بی‌آنکه با او برخورد کنید، سر او داد نزنید ولی قاطع باشید اما تاخیر در برخورد مناسب با کودک باعث می‌شود که او رفتار نادرست خود را فراموش کند و نیازی به اصلاح آن احساس نکند.

- توقع نداشته باشید کودکان کاملا تحت فرمان شما باشند. بعضی از آنها آرام هستند و بعضی دیگر سرکش و نافرمان. سعی کنید آنها را قانع کنید.

- به فرزندتان بیاموزید هر عملی نتیجه‌ای دارد. به او بگویید:" اگر رفتار ناشایستت را ادامه بدهی از فلان امتیاز محروم خواهی شد." این بهترین تنبیه است. بسیاری از والدین گمان می‌کنند مجازات همیشه باید با داد و فریاد و تنبیه فیزیکی توأم باشد. درصورتی که محروم کردن فرزند از چیزی که دوست دارد، بهترین تنبیه به شمار می‌رود.

- هیچ‌گاه مجازات‌های غیر واقعی برای فرزندتان در نظر نگیرید. مثلا نگویید:" اگر فلان کار را انجام دهی دستت رو می‌شکنم." زیرا ممکن است کودک فکر کند شما چنین کاری خواهید کرد.

- وانمود نکنید خیلی مهربان هستید و قدرت کافی برای برخورد مناسب با کودک را ندارید؛ ‌بلکه شخص دیگری مانند آقا دزده، آقا پلیسه یا آقای دکتر توانایی انجام این کار را دارند. هیچ‌گاه نگویید:" اگر بچه خوبی نباشی به آقا دکتره می‌گم به‌ت آمپول بزنه."

- البته بعضی کودکان قانع نمی‌شوند و به محض گرفتن وسیله‌ای از آنها، شروع به گریه می‌کنند؛ بدون آنکه تصور کنید در حال اذیت کردنش هستید، گریه‌اش را تحمل کنید و بدانید در این هنگام شما در حال آموزش او هستید تا یاد بگیرد نباید بی‌محابا با هر وسیله‌ای بازی کند یا هر کاری می‌خواهد انجام دهد.

- خشم تان را کنترل کنید. علت آن را بیابید و از بین ببرید.

- فراموش نکنید که برای همه کودکان یک تنبیه کارایی ندارد. با توجه به شناخت روحیات فرزند تان، فرهنگ خانواده و شرایط موجود تنبیهی خلق کنید.

- هیچ‌گاه فرزندتان را کتک نزنید، فریاد نکشید و از روی خشم و نفرت و با چهره‌ای عصبانی با او برخورد نکنید، چون کودکان در همه حال به عشق و محبت نیاز دارند؛ حتی در مواقعی که عملی ناپسند مرتکب می‌شوند. به‌هیچ‌وجه به فرزندتان توهین نکنید و مخالفت تان را با صدای آرام ابراز کنید.