سونوگرافی واژینال چیست؟ هر آنچه باید بدانید!

پزشک زنان برای تشخیص دقیق‌تر وضعیت اندام‌های داخلی زنان در ناحیه لگن، مانند رحم، لوله‌های فالوپ، تخمدان و غیره می‌تواند از نوعی تصویربرداری با نام سونوگرافی واژینال استفاده کند. این سونوگرافی یکی از رایج‌ترین، دقیق‌ترین و مفیدترین ابزارهای تشخیصی است که پزشک برای مراقبت از سلامتی زنان به‌ کار می‌برد. در سونوگرافی واژینال پروب دستگاه درون واژن قرار داده می‌شود تا تصویر واضح‌تر، پر جزییات‌تر و مشخص‌تری از اندام‌های داخلی بر روی مانیتور ایجاد شود. از این روش برای تشخیص بیماری‌هایی از جمله برخی دردها و خونریزی‌های غیر طبیعی، کیست‌ها و توده‌های رحم و تخمدان و غیره استفاده می‌شود.

سونوگرافی واژینال چیست؟

سونوگرافی واژینال، نوعی سونوگرافی ایمن و معمولا بدون درد است که در آن پروب (حسگر) باریک درون واژن قرار می‌گیرد. این روش برای تصویربرداری از اندام‌های تناسلی زنان استفاده می‌شود و مزیت اصلی آن تصویربرداری با کیفیت بالا و جزئیات بیشتر از اندام‌های داخل لگن است. زیرا به دلیل قرار گرفتن مستقیم پروب در نزدیکی اندام‌های مورد نظر، کیفیت تصویربرداری نسبت به سونوگرافی شکمی که از روی شکم انجام می‌شود، معمولاً بهتر است. از سونوگرافی واژینال برای تشخیص بیماری‌های رحم و تخمدان، بررسی بارداری، بررسی مشکلات باروری، بررسی دردهای لگنی و بررسی بیماری‌های مثانه و مجاری ادراری استفاده می‌شود.

تفاوت سونوگرافی واژینال با شکمی

سونوگرافی واژینال گاهی به نام «اندوواژینال» نیز شناخته می‌شود، زیرا در این روش دستگاه ثبت تصاویر (مبدل) داخل واژن قرار می‌گیرد. در واقع، این روند با سونوگرافی شکمی سنتی متفاوت است که در آن مبدل روی سطح شکم حرکت داده می‌شود.
علاوه بر این، تصاویر به دست آمده از سونوگرافی واژینال جزئیات بیشتری از اندام‌ها و بافت نرم داخل لگن ارائه می‌دهند. با این حال، اگر انجام این روش امکان‌پذیر نباشد، می‌توان از سونوگرافی شکمی استفاده کرد. برای مثال، در بارداری‌هایی که جفت در نزدیکی دهانه رحم قرار دارد، استفاده از روش واژینال ممکن است باعث خونریزی غیرضروری شود.

زمان انجام سونوگرافی واژینال

زمان انجام سونوگرافی واژینال به دلایل مختلفی بستگی دارد، اما معمولاً در دوره پریود انجام نمی‌شود. بهترین وقت برای انجام آن زمانی است که رحم و تخمدان‌ها در بهترین حالت برای تصویربرداری قرار داشته باشند. در کل، زمان دقیق را پزشک یا تکنسین سونوگرافی تعیین می‌کند، اما عوامل موثر بر زمان مناسب، هدف از انجام سونوگرافی، وضعیت هورمونی بیمار و میزان دسترسی به دستگاه سونوگرافی است. به طور کلی، بهترین زمان برای سونوگرافی واژینال زمانی است که بیمار احساس راحتی و بدون درد داشته باشد. پزشک یا تکنسین سونوگرافی، شما را در مورد بهترین زمان برای انجام سونوگرافی راهنمایی خواهند کرد.

دلایل انجام سونوگرافی واژینال

پزشک ممکن است سونوگرافی واژینال را برای تشخیص علت علائمی مانند درد لگن یا خونریزی غیرطبیعی تجویز کند. این روش می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری از یافته‌های غیرطبیعی در معاینه لگنی ارائه دهد که به تشخیص بیماری کمک می‌کند. هم‌چنین ممکن است برای پایش بارداری نیز استفاده شود. موارد قابل شناسایی با سونوگرافی واژینال عبارتند از:

• کیست‌ها
• تومورها
• فیبروم‌ها
• پولیپ‌ها
• نشانه‌های عفونت لگنی
• نشانه‌های سرطان
• نشانه‌های بارداری خارج‌رحمی یا سقط
• علل احتمالی مشکلات باروری

• موقعیت صحیح یا نادرست آی‌یودی (IUD)

در دوران بارداری نیز به ویژه در سه ماهه اول (هفته اول تا دوازدهم)، پزشک ممکن است این روش را برای موارد زیر تجویز کند:

• تأیید بارداری
• تعیین سن بارداری
• پایش ضربان قلب جنین
• شناسایی علائم هشداردهنده سقط یا زایمان زودرس
• شناسایی شرایطی مانند جفت پایین (پلاسنتا پرویا) که بر برنامه‌ریزی بارداری تأثیر می‌گذارد.

این روش هم‌چنین می‌تواند در برنامه‌ریزی برای جراحی کمک‌کننده باشد.

سونوگرافی واژینال چگونه است؟

سونوگرافی واژینال یک روش تصویربرداری پزشکی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از اندام‌های داخلی لگن استفاده می‌کند. این روش با استفاده از یک پروب نازک و انعطاف‌پذیر که درون واژن قرار می‌گیرد، انجام می‌شود. دستگاه امواج صوتی را به بافت‌های داخلی بدن می‌فرستد و بازتاب‌های این امواج را دریافت می‌کند. این بازتاب‌ها توسط دستگاه پردازش شده و تصاویری از اندام‌های لگن مانند رحم، تخمدان‌ها، مثانه و گردن رحم را ایجاد می‌کنند. متخصص سونوگرافی تصاویر را بر روی مانیتور مشاهده کرده و اطلاعات جمع‌آوری شده را به پزشک گزارش می‌دهد. پزشک می‌تواند به کمک این تصاویر، تشخیص‌های پزشکی را انجام دهد. نکات مهم درباره این سونوگرافی آن است که در برخی افراد، سونوگرافی واژینال ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، اما معمولاً تحمل‌پذیر است. همچنین باید بدانید که متخصص سونوگرافی از ژل مخصوصی برای ایجاد تماس بهتر پروب با واژن استفاده می‌کند. در طول انجام سونوگرافی نیز حریم خصوصی بیمار کاملا رعایت می‌شود.

نحوه آمادگی برای سونوگرافی واژینال

سونوگرافی واژینال معمولاً نیاز به آمادگی خاصی ندارد. روند انجام آن نیز سریع و نسبتاً بدون درد است و به ندرت عوارض جانبی ایجاد می‌کند. به علاوه، معمولاً نیازی نیست برای بعد از انجام آن کسی همراهتان باشد یا شما را به خانه یا محل کار برساند. با این حال، برای آمادگی بهتر می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:

• لباس راحتی بپوشید که به‌راحتی قابل تعویض باشد. احتمالاً باید شلوار و لباس زیر خود را دربیاورید و ممکن است نیاز به پوشیدن گان مخصوص نیز داشته باشید.
• اگر در دوران قاعدگی هستید، تامپون را قبل از انجام سونوگرافی خارج کنید.
• به دستورالعمل‌های پزشک در مورد نوشیدن مایعات و استفاده از سرویس بهداشتی توجه کنید. پر یا خالی بودن مثانه می‌تواند بر ظاهر اندام‌ها در تصویر تأثیر بگذارد و ممکن است لازم باشد با مثانه خالی، پر یا نیمه‌پر در زمان مراجعه حاضر شوید.

سونوگرافی واژینال چگونه انجام می‌شود؟

این سونوگرافی در اتاق مخصوص سونوگرافی در بیمارستان، مرکز رادیولوژی یا کلینیک‌های تخصصی زنان و زایمان انجام می‌شود. این سونوگرافی سخت و دردناک نیست و به راحی انجام می شود. آشنایی با مراحل سونوگرافی واژینال می تواند نگرانی شما را از بابت انجام آن کم کند. مراحل انجام کار عبارتند از:

• ابتدا مانند معاینه لگنی، با زانوهای خم شده و احتمالاً قرار دادن پاها در رکاب مخصوص، روی تخت معاینه دراز می‌کشید.
• پزشک یا تکنسین یک کاور (مانند کاندوم) و ژل روان‌کننده گرم را روی مبدل قرار می‌دهد و آن را به‌آرامی وارد واژن می‌کند.
• پس از ورود، مبدل امواج صوتی ارسال می‌کند و تصاویر زنده‌ای از اندام‌های لگنی روی مانیتور ظاهر می‌شود. تکنسین ممکن است از شما بخواهد بی‌حرکت بمانید یا کمی بدن‌تان را تغییر دهید تا بتواند از زوایای مختلف عکس‌برداری کند.
• اگر سونوگرافی شما از نوع تزریق سالین (سونوهیستروگرام) باشد، ممکن است مراحل اضافی نیز انجام شود.
• پس از ثبت تصاویر کافی، مبدل به‌آرامی خارج می‌شود.

نتایج سونوگرافی واژینال

اگر پزشک خودتان سونوگرافی واژینال را انجام دهد، ممکن است همان روز نتایج را با شما در میان بگذارد. در غیر این صورت، تصاویر به یک پزشک متخصص سونوگرافی (سونولوژیست) ارسال می‌شود تا آن‌ها را تحلیل کند. سونولوژیست پس از بررسی تصاویر، گزارشی تهیه می‌کند و نتایج را به پزشک شما ارائه می‌دهد.
نتایج این سونوگرافی ممکن است اطلاعات کافی برای یک تشخیص قطعی را فراهم کند، اما در مواردی که هنوز ابهام وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی نیز تجویز کند. حتماً از پزشک خود بپرسید که نتایج سونوگرافی چه تأثیری در برنامه درمانی شما خواهد داشت.

سوالات متداول

خیلی از زنان که سونوگرافی واژینال برای آنها تجویز شده است، سوالات و ابهاماتی در این زمینه دارند که در این بخش به آنها پاسخ داده شده است:

سونوگرافی واژینال چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان انجام سونوگرافی واژینال به دلایل مختلفی بستگی دارد، اما معمولاً بین 10 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. عوامل موثر بر زمان سونوگرافی عبارتند از: هدف از انجام سونوگرافی (نوع بررسی و اطلاعات مورد نیاز، مدت زمان را تغییر می‌دهد. بررسی‌های ساده سریع‌تر هستند، در حالی که بررسی‌های پیچیده‌تر یا دقیق‌تر ممکن است زمان بیشتری بگیرند)، تجربه تکنسین (تکنسین‌های با تجربه می‌توانند سریع‌تر تصاویر را بگیرند)، وضعیت بیمار (در مواردی که بیمار احساس ناراحتی یا نگرانی داشته باشد، ممکن است زمان بیشتری برای ایجاد آرامش و همکاری لازم باشد) و اندازه و ساختار اندام‌ها. در هر صورت، به طور کلی، حدود 15 دقیقه یک زمان تقریبی متوسط برای یک سونوگرافی واژینال است.

آیا باید برای سونوگرافی واژینال موهای ناحیه تناسلی را اصلاح کرد؟

خیر. لزوماً نیازی به اصلاح موهای ناحیه تناسلی برای سونوگرافی واژینال نیست. تکنسین سونوگرافی می‌تواند با استفاده از ژل مخصوص و فشار ملایم، تصویر دقیقی از اندام‌های مورد نظر را به دست آورد، حتی اگر موهایی در این ناحیه وجود داشته باشد. در برخی موارد، ممکن است موها کمی مانع ایجاد کنند، اما این مسئله معمولاً جزئی است و قابل حل است. نحوه اصلاح یا اصلاح نکردن نیز کاملاً به راحتی شخصی شما بستگی دارد.

آیا سونوگرافی واژینال درد دارد؟

سونوگرافی واژینال ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، اما معمولاً دردناک نیست. احساسِ فشار خفیف یا ناراحتی مختصر در حین انجام سونوگرافی واژینال شایع و طبیعی است. این احساس به دلیل وارد شدن حسگر به داخل واژن و فشار ملایمی است که در هنگام انجام این روش ایجاد می شود. همچنین مدت زمان این احساس ناراحتی کوتاه است و معمولاً پس از اتمام سونوگرافی از بین می رود. مبدل طوری طراحی شده که متناسب با شکل واژن بوده و تا حد امکان بدون درد باشد. ژل روان‌کننده هم باعث تسهیل ورود آن می‌شود. با این حال، ممکن است هنگام ورود مبدل کمی احساس فشار یا ناراحتی داشته باشید، مشابه احساسی که هنگام تست پاپ ‌اسمیر و وارد شدن اسپکولوم دارید.

آیا سونوگرافی واژینال خطرناک است؟

به طور کلی سونوگرافی واژینال ایمن تلقی می‌شود و خطرات آن بسیار کم است. به طور معمول، هیچ خطری برای زنان، مادران یا جنین در حین انجام این نوع سونوگرافی وجود ندارد. خطرات بسیار نادر این روش شامل مواردی همچون عفونت (احتمال ابتلا به عفونت به دلیل تماس با دستگاه بسیار کم است، اما رعایت بهداشت و استفاده از روش‌های استریل توسط تکنسین، این خطر را به حداقل می‌رساند) و آسیب به بافت (استفاده از دستگاه سونوگرافی با تکنیک مناسب، احتمال آسیب به بافت واژن یا رحم را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد) است. در مقایسه با سایر روش‌های تشخیصی، خطر سونوگرافی واژینال بسیار ناچیز است.

جمع‌بندی

سونوگرافی واژینال یک روش رایج و کاربردی است که می‌تواند به پزشک شما در شناسایی علت علائم ناخوشایندی که تجربه می‌کنید کمک کند. این روش به تلاش یا آمادگی زیادی از سوی شما نیاز ندارد، اما اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشک قرار می‌دهد تا شرایطی که ممکن است به درمان نیاز داشته باشند، بهتر شناسایی شوند.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.