حمام کردن نوزاد و همه نکاتی که یک مادر باید بداند

آیا نمی‌دانید روش استحمام نوزاد چگونه است؟ این مقاله؛ یک راهنمای گام به گام برای کمک به شما برای تسلط بر اصول اولیه حمام نوزاد است. 

نوزادتان را به خانه آورده‌اید و بعد از چند روز قصد دارید او را حمام کنید. ناگهان می‌بینید حمام نوزاد به آن سادگی که به نظر نمی‌رسید نیست و با حجمی از سئوال‌ها مواجه می‌شوید: دمای مناسب حمام چقدر باید باشد؟ حمام نوزاد را از کدام قسمت بدن او باید شروع کنید؟ آیا باید نافش را بشویید یا نه؟ نگران نباشید پاسخ همه این پرسش‌ها را دریافت خواهید کرد.

طریقه استحمام نوزاد

طریقه استحمام نوزاد، بیشتر از هر چیزی بر ایمنی یعنی به درجه حرارت آب و حمام و به حداقل رساندن خطر آسیب بستگی دارد. اولین حمام کودک باید حمام اسفنجی باشد. یعنی از یک اسفنج نرم یا یک پارچه صابونی برای تمیز کردن او استفاده می‌کنید و نیازی نیست او را در آب قرار بدهید. اگر مجبور نیستید، نیازی نیست ناف او را خیس کنید. ناف نوزاد حدود دو هفته پس از تولد او جدا می‌شود، سپس می‌توانید حمام کامل انجام بدهید.

در ادامه با روش استحمام نوزاد به صورت گام به گام آشنا می‌شوید:

لوازم حمام نوزاد را آماده کنید

آماده‌سازی وسایل حمام نوزاد، کلید یک حمام سریع، آسان و ایمن است. شما باید مطمئن شوید که تمام لوازم خود را در دسترس دارید. به این ترتیب، می‌توانید همیشه یکی از دست‌های خود را روی کودک نگه دارید و از لغزیدن او جلوگیری کنید. استحمام باید در محیطی با دمای کنترل شده انجام شود. برای جلوگیری از سرما، پنجره‌ها را ببندید.

چیزهایی که برای حمام نوزاد نیاز دارید، عبارتند از:

• مایع شستشوی بدن و شامپو: این مواد می‌تواند یک محصول ترکیبی یا بطری‌های جداگانه شستشوی بدن و شامپو باشد. مطمئن شوید هر چیزی که استفاده می‌کنید بدون عطر است.
• یک دستمال شستشوی نرم
• یک کاسه کوچک برای آبکشی
• یک حوله خشک و نرم برای خشک کردن: قبل از شروع حمام، حوله را باز کنید و صاف قرار بدهید. به این ترتیب مجبور نیستید آن را در حالی که کودک خود را در آغوش دارید، باز کنید.
• یک پوشک تمیز
• لباس‌هایی که باید بعد از حمام به نوزاد بپوشانید.

برای حمام اسفنجی: دو لگن را با آب پر کنید، یکی را با آب صابون، یکی را با آب ساده برای شستشو.

برای حمام کامل: وان کودک را با حداکثر پنج سانتی‌متر آب پر کنید. مطمئن شوید که وان کودک در یک مکان امن، صاف و محکم مانند وان حمام قرار دارد.

آیا لوسیون نوزاد هم باید آماده کنید؟

برای استفاده از لوسیون منتظر بمانید. پوست نوزادان معمولا برای مقابله با لوسیون‌ها به اندازه کافی بالغ نیست. بنابراین، در صورت امکان در ماه اول از لوسیون استفاده نکنید. پس از آن نیز از لوسیون مخصوص نوزاد استفاده کنید. هر چند که نوزادان به اندازه کافی لیز هستند و دلیلی برای اضافه کردن لوسیون وجود ندارد.

دمای حمام

دمای آب حمام نوزاد نباید بیشتر از 38 درجه سانتیگراد باشد. چون نوزادان نسبت به کودکان بزرگتر و بزرگسالان به تغییرات دما حساس‌تر هستند و به راحتی تحت تاثیر گرما یا سرما قرار می‌گیرند. نوزادان و بزرگسالان در تنظیم دما، ویژگی‌های فیزیولوژیکی بسیار متفاوتی دارند. بنابراین دمای آب فقط کمی گرمتر از دمای بدن باشد.

بهتر است سیستم گرم‌کننده آب را در پایین‌ترین حالت، حداکثر 49 درجه سانتی‌گراد قرار بدهید. این کار باعث می‌شود که آب حمام به طور تصادفی بیش از حد گرم نشود.

شستن نوزاد را از بالا به پایین شروع کنید

حمام کردن نوزاد را از سرش شروع و به سمت پایین بدنش حرکت کنید. نیمه بالایی بدن نوزادان معمولا تمیزترین ناحیه است، در حالی که ناحیه پوشک محتمل‌ترین ناحیه برای تجمع باکتری‌ها به شمار می‌رود. با از بالا به پایین شستن نوزاد کمتر احتمال دارد باکتری‌ها را به قسمت‌های تمیزتر کودک منتقل کنید.

همچنین شروع شستن نوزاد از بالا به حفظ کنترل بهتر کمک می‌کند. برای نوزادانی که حمام اسفنجی دارند، فقط باید روی مناطق کثیف تمرکز کنید. پس از تمیز شدن، نوزاد را از وان خارج کنید و در یک حوله نرم بپیچید تا خشک شود. سپس سریع لباس‌های او را بپوشانید تا گرم شود.

در آغوش گرفتن نوزاد حین حمام نوزاد

احتیاط کنید. نوزادان هنگام خیس شدن لغزنده هستند. اگر نوزاد تازه متولد شده حمام را دوست نداشته باشد (که احتمال آن وجود دارد)، ممکن است گریه کند و حتی بیشتر مستعد لیز خوردن می‌شود. برای ایمن نگه داشتن نوزاد از سقوط هنگام حمام راهکارهای زیر را به کار ببرید:

1. سر و گردن نوزاد را با دست غیر غالب خود حمایت کنید. از دست غالب خود برای تمیز کردن استفاده کنید. (مثلا اگر راست‌دست هستید، کودک را با دست چپ نگه دارید و از سمت راست خود برای نگه داشتن دستمال استفاده کنید)

2. برای ایمن نگه داشتن کودک به وان کودک تکیه نکنید. برخی از این وان‌ها دارای پد و بالشتک هستند که می‌تواند این توهم را ایجاد کند که نوزادان ایمن هستند، اما این وسایل از لغزش جلوگیری نمی‌کنند. همچنین می‌توانند در صورت سر خوردن نوزاد خطر خفگی به همراه داشته باشند.

3. هرگز کودک را بدون مراقبت در آب یا نزدیک آن رها نکنید. حداقل یک دستتان را همیشه روی کودک نگه دارید.

4. اگر می‌توانید، از یک شخص دیگر برای حمام کردن نوزاد استفاده کنید. چهار دست بهتر از دو دست است.

سریع ادامه دهید

ممکن است دوست داشته باشید نوزاد در وان بماند و خیس بخورد، اما بهتر است کودک سریع تمیز شود. بهتر است که حمام کودکتان را خیلی بیشتر از پنج دقیقه طول ندهید. پس از آن، آب شروع به خنک شدن می‌کند و برای نوزاد ناراحت‌کننده می‌شود.

استحمام نوزاد، صبح بهتر است یا شب؟

این موضوع به شما بستگی دارد. زمانی را انتخاب کنید که در آن عجله ندارید یا احتمال این‌که کسی مزاحم کارتان شود کمتر است. برخی از والدین حمام صبحگاهی را انتخاب می‌کنند تا نوزاداشان هوشیار باشد. برخی دیگر ترجیح می‌دهند حمام کردن نوزاد را به بخشی از یک مراسم آرام‌بخش قبل از خواب تبدیل کنند. اگر نوزاد خود را بعد از شیر دادن حمام می‌کنید، ابتدا کمی صبر کنید.

هر چند وقت یکبار نوزاد را حمام کنیم؟

نوزادان معمولا نیازی به حمام کردن بیش از دو یا سه بار در هفته ندارند. نوزادان واقعا آنقدر کثیف نمی‌شوند و فقط باید هنگام تعویض پوشک پاک شوند تا اندام خصوصی آن‌ها تمیز بماند. بنابراین یک حمام اسفنجی سریع می‌تواند کثیفی را از روی پوست نوزاد و مناطقی مانند زیر چانه یا پشت زانو  پاک کند.

نوزادان را نباید هر روز حمام کرد. زمان حمام برای والدین می‌تواند سخت باشد و گاهی اوقات می‌تواند باعث خشکی بیش از حد پوست کودک شود. زمانی که نوزادان قرار است حمام کنند، حتما به دما و موقعیت آن‌ها توجه کنید تا امن و راحت باشند. 

خلاصه

روش استحمام نوزاد در ابتدای تولد باید با استفاده از حمام اسفنجی باشد و نیازی نیست او را در آب قرار بدهید، فقط با استفاده از یک اسفنج یا دستمال نرم، او را تمیز کنید. نوزادان را باید از بالا به پایین یعنی از تمیزترین قسمت بدن بشویید و به سمت پایین بدن او و ناحیه پوشک بروید. در حمام نوزادان، مهم‌ترین نکته حفظ ایمنی است. دمای آب را در 38 درجه سانتی‌گراد نگه دارید و پیش از حمام، همه وسایل را آماده کنید.