آموزش موسیقی به کودکان، چه فوایدی دارد؟

هفته نامه سلامت: هدف از آموزش موسیقی به کودکان، تقویت درک و تخیل و شکوفایی استعدادهای آن‌هاست.

اغلب افراد از موسیقی لذت می‌برند و آن را شکلی از سرگرمی گذرا می‌دانند، اما برای افرادی که به طور جدی از دوران کودکی به تعلیم نواختن یک ساز می‌پردازند، تجربه موسیقی ممکن است چیزی بیشتر از این باشد.

تقویت هوش و حافظه

پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که میان آموزش موسیقی در دوران کودکی و تقویت برخی توانایی‌های ذهنی دیگر ارتباط محکمی وجود دارد. در یکی از این تحقیقات در موسسه موسیقی و ذهن در دانشگاه مک مستر در کانادا پژوهشگران گروهی از کودکان در سنین پیش از مدرسه را که درس موسیقی می‌گرفتند با کودکانی که به کلاس موسیقی نمی‌رفتند، مورد مقایسه قرار دادند. کودکانی که آموزش موسیقی دیده بودند، پاسخ‌های مغزی قوی‌تری به شماری از آزمایش‌های تشخیص صدا نشان دادند.

این پژوهش بیانگر این بود که ظاهرا آموزش موسیقی باعث تغییر بخشی از قشر مغز می‌شود که مسئول شنوایی در کودکان است، اما آیا ممکن است آموزش موسیقی درکودکی تاثیر گسترده‌تری بر مغز داشته باشد و نحوه تفکر و شناخت را تغییر دهد؟ بررسی فوق روی کودکان نشان داد حتی یک یا دو سال آموزش موسیقی براساس آزمایش‌هایی که تکانه‌های الکتریکی و مغناطیسی در مغز را ثبت می‌کنند باعث تقویت حافظه و توجه می‌شود.

بنابراین تصور بر این است که آموزش موسیقی (نه لزوما گوش دادن منفعل به موسیقی) بر توجه و حافظه اثر می‌گذارد و از طریق همین ساز و کار ممکن است باعث یادگیری بهتر در شماری از حوزه‌های شناختی شود.

دلیل این تاثیر آموزش موسیقی بر افزایش توانایی مغزی ممکن است این باشد که مهارت‌های حرکتی و شنوایی مورد نیاز برای نواختن یک ساز در یک ارکستر با دیگر افراد به شدت نیاز به توجه، حافظه و توانایی مهار سایر کنش‌ها دارد. تنها گوش دادن ساده به موسیقی موتسارت یا هر موسیقیدان دیگری باعث بهبود توانایی توجه و حافظه نمی‌شود. در یک بررسی دیگر که در دانشگاه هاروارد انجام شد، رابطه میان آموزش موسیقی در ابتدای کودکی و تقویت مهارت‌های حرکتی، شنوایی و همچنین بهبود در توانایی گفتاری و استدلال غیرشفاهی مشاهده شد.

تاثیر سازها بر شنوایی

دانشمندان همچنین کشف کرده‌اند که تعلیم سازهای متفاوت باعث تاثیرگذاری بر نواحی متفاوتی از مغز می‌شود. تغییرات در مغزهای آوازخوانان در محل‌هایی اندکی متفاوت نسبت به تغییرات مغز نوازنده سازهای زهی یا کی برد رخ می‌دهد. در یک بررسی دیگر که در دانشگاه اوهایو انجام شد، پژوهشگران نشان دادند که آموزش موسیقی به کودکان باعث می‌شود که پاسخ دهی شنوایی آن‌ها به حد کودکی ۲ تا ۳ سال بزرگتر از آن‌ها برسد. هرچند که لزوما ضریب هوشی یا خلاقیت آن‌ها افزایش نمی‌یابد.

به گفته این پژوهشگران هنگامی که فردی مرتبا به صدایی گوش می‌دهد، به ویژه صدایی که مانند موسیقی یا گفتار، هارمونیک یا معنادار است، سلول‌های مغزی مربوط در پاسخ‌دهی ترجیحی به این صداها در مقایسه با صداهای دیگر تقویت می‌شوند. بر اساس یافته‌های این پژوهشگران تغییرات ناشی از گوش دادن مرتب موسیقی با بالارفتن سن افزایش می‌یابد.

موفقیت تحصیلی با آموزش موسیقی

یک بررسی دیگر در دانشگاه تورونتو مستقیما به این موضوع پرداخت که آیا کسب توانایی موسیقیایی می‌تواند کودک را باهوش‌تر کند یا نه. انجام چنین ارزیابی‌های همیشه مشکل است زیرا کنترل میزان تاثیر سایر عوامل موثر بر هوش مانند میزان درآمد یا تحصیلات والدین مشکل است. با این وجود این تحقیق نشان داد صرفا گوش دادن به موسیقی دست کم در کوتاه مدت به توانایی فرد در انجام برخی از آزمون‌های شناختی کمک می‌کند. همچنین آموزش واقعی موسیقی در کودکان به موفقیت طولانی مدت‌تر آن‌ها در انجام این آزمون‌ها می‌انجامد.

موتسارت هم از ۵ سالگی شروع کرد. موتسارت موسیقی‌دان نابغه اتریشی در دوران کودکی استعداد فوق العاده موسیقیایی‌اش را نشان داد. او از ۵ سالگی ساختن موسیقی را با پیانو و ویولن شروع کرد و در دربارهای اروپایی اجرای موسیقی را ادامه داد. در ۱۷ سالگی موسیقی‌دان شهیر دربار سالزبورگ شد. او در طول سال‌های بعدی عمرش که ۳۵ سال بیشتر ادامه نیافت، شمار بسیاری از شاهکارهای موسیقی را آفرید. پدر موتسارت یک معلم حرفه‌ای موسیقی بود و از همان سنین پایین به آموزش موسیقی کودکان‌اش می‌پرداخت.

هنگامی که خواهر ۷ ساله موتسارت از پدرش درس پیانو می‌گرفت، موتسارت ۳ ساله مجذوب آن شده بود و به قول خواهرش اغلب وقت‌اش را با کلیدهای کلاویه ور می‌رفت و وقتی صدای خوبی از آن در می‌آورد خوشحال می‌شد.