ارتودنسی فانکشنال یا کاربردی؛ مزایا و انواع دستگاه ها

ارتودنسی فانکشنال یا کاربردی می‌تواند برای سلامت و عملکرد دهان در هر سنی مفید باشد. در این مقاله درباره این ارتودنسی، مزایا و انواع دستگاه‌های آن توضیحاتی را ارائه می‌دهیم.

در این مقاله می‌خوانید: 

• ارتودنسی فانکشنال چیست؟
• معیارهای استفاده از ارتودنسی فانکشنال
• ارتودنسی فاکنشنال یا کاربردی چه مشکلاتی را اصلاح می کند؟
• دندان های فشرده
• کراس بایت
• اوربایت
• نمونه هایی از دستگاه های ارتودنسی فانکشنال
• بلوک های بایت (بایت بلاک)
• بازکننده های کام
• رام کننده های زبان
• اسپیسرها
• مراقبت و رژیم غذایی ارتودنسی فانکشنال
• آیا بزرگسالان می توانند ارتودنسی فانکشنال انجام دهند؟
• خلاصه

ارتودنسی فانکشنال چیست؟

ارتودنسی فانکشنال، دستگاه ارتودنسی است که از نیروهای عضلانی دهان و صورت و اصلاح رشد برای اصلاح مشکلات دندانی و اسکلتی استفاده می‌کند. این نوع ارتودنسی، برای اصلاح مال اکلوژن‌های کلاس دو و فقط برخی موارد خفیف مال اکلوژن کلاس سه استفاده می‌شود.

معیارهای استفاده از ارتودنسی فانکشنال

بیمار باید از نظر کلینیکی مورد ارزیابی قرار بگیرد تا از راحتی استفاده از ارتودنسی فانکشنال مطمئن شود. تاثیر ارتودنسی فانکشنال زمانی بیشتر می‌شود که در دوران جهش رشد بلوغ استفاده شود که معمولا برای دختران سن 10-12 سالگی و برای پسران 12-14 است. 

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی ارتودنسی دندان

ارتودنسی فاکنشنال یا کاربردی چه مشکلاتی را اصلاح می کند؟

در برخی موارد، استفاده از ارتودنسی فانکشنال یا کاربردی می‌تواند تعداد سال‌هایی را که بیمار ممکن است به استفاده از بریس نیاز داشته باشد، کاهش دهد. گاهی ارتودنسی فانکشنال ممکن است به طور همزمان با بریس استفاده شوند. علاوه بر این، چون ارتودنسی کاربردی قابل جابجایی است، بیماری می‌تواند راحت‌تر از بریس‌ها استفاده کند و محدودیت‌های غذایی کمتری داشته باشد.

برخی از مشکلات دهان و دندان که ارتودنسی فانکشنال می‌تواند به رفع آن کمک کند، عبارتند از:

• دندان‌های فشرده
• کراس بایت
• کام باریک
• اوربایت 

دندان های فشرده

دندان‌های فشرده یا نامرتب می‌تواند مشکلی جزئی، یا قابل توجه باشد. همپوشانی‌های جزئی دندان‌ها با هم ممکن است در جویدن یا راحتی تداخل ایجاد نکند. با این حال، فشردگی یا ناهماهنگی شدید می‌تواند به مشکلات جویدن، سایش بیش از حد دندان‌ها، بیماری لثه و مشکلات گفتاری منجر شود.

بیشتر بخوانید: هوم بلیچینگ چیست؛ آیا واقعا هوم بلیچینگ در سفیدی دندان ها تاثیرگذار است؟

کراس بایت

کراس‌بایت، شرایطی است که دندان‌های بالایی با دندان‌های پایین تراز نمی‌شوند. مثلا 2 دندان جلویی بالا با دندان‌های جلویی پایین همخوانی ندارند. کراس‌بایت می‌تواند خطر بروز مشکلات متعدد از جمله مشکلات زیر را افزایش دهد:

• سردردهای مکرر
• مشکلات گفتاری
• آپنه خواب
• اختلال مفصل گیجگاهی فکی 
• پوسیدگی دندان

اُوِربایت

اوربایت، یا اُوِرجت در محاوره به عنوان دندان «باک» شناخته می‌شود و وضعیتی است که بین دندان‌های پیش بالا و پایین هم‌پوشانی وجود دارد. مقداری همپوشانی بین دندان‌ها نه تنها طبیعی، بلکه ضروری است، اما این همپوشانی نباید بیش از حد باشد. اوربایت با دیپ‌بایت متفاوت است. دیپ‌بایت یکی از انواع مال اکلوژن دندان و شرایطی است که در آن دندان‌های جلویی فک بالایی فرد، در حالت بسته بودن دهان با دندان‌های پایینی هم‌پوشانی دارند. 

برخی از مشکلات مرتبط با اوربایت شدید عبارتند از:

• مشکلات تنفسی
• مشکلات جویدن
• آسیب به دندان‌ها یا لثه‌ها
• اختلالات گفتاری

بیشتر بخوانید: دندان مصنوعی ژله ای چیست؟

نمونه هایی از دستگاه های ارتودنسی فانکشنال

دستگاه‌های ارتودنسی زیادی وجود دارد، از وسایل اکریلیک متحرک گرفته تا الاستیک. ارتودنتیست شما با توجه به کاربرد هر دستگاه و نیازهای دندان‌های شما، آن را برایتان انتخاب می‌کند. نمونه‌های متداول دستگاه‌های ارتودنسی فانکشنال عبارتند از: بلوک‌های بایت، بازکننده‌های کام، رام‌کننده‌های زبان و فاصله‌دهنده (اسپیسر).

بلوک های بایت (بایت بلاک)

بلوک‌های بایت از تماس دندان‌های بالا و پایین جلوگیری می‌کنند. دستگاه‌های کوچک معمولا به شکل L یا مثلثی و گاهی اوقات فنری هستند. بلوک‌های بایت را می‌توان به تنهایی برای بهبود هم‌ترازی یا همراه با بریس‌ها استفاده کرد. آن‌ها علاوه بر کمک به اصلاح ناهماهنگی بایت، از گاز گرفتن تصادفی براکت توسط بیماران نیز پیشگیری می‌کنند.

این دستگاه در سمت زبانی دندان‌های شما قرار می‌گیرد و به دندان‌های آسیاب پشتی متصل می‌شود. آن‌ها معمولا اکریلیک یا فلز و در رنگ‌های مختلف از جمله رنگ دندان موجود هستند.

بازکننده های کام

کام باریک می‌تواند به مشکلات متعدد دندانی مانند کراس بایت، فشردگی دندان‌ها، یا دندان‌های نهفته منجر شود. بازکننده کام با گشاد کردن فک بالایی از برخی از این مشکلات جلوگیری و فضای بیشتری را برای رشد و تراز صحیح دندان‌ها فراهم می‌کند.

گسترش‌دهنده در دو نوع ثابت یا متحرک وجود دارد. دستگاه به فک بالایی متصل و با نوارهایی در اطراف دندان‌ها یا مواد پلاستیکی که روی دندان‌های خاصی چسبانده و در جای خود نگه داشته می‌شود. یک کلید برای گشاد کردن تدریجی مورد استفاده قرار می‌گیرد و ارتودنتیست به شما توصیه می‌کند که هر چند وقت یکبار به میزان لازم این کلید را بچرخانید. میزان انبساط کام و میزان افزایش آن به نیاز بیمار بستگی دارد.

رام کننده های زبان

رام‌کننده زبان، یک وسیله کمکی است که برای کمک به ترک عادت بد فشار دادن زبان استفاده می‌شود. هنگامی که زبان به جای سقف دهان به دندان‌ها فشار می آورد، این فشار می‌تواند دندان‌ها را به سمت بیرون حرکت دهد. این عارضه معمولا در کودکان برای جلوگیری از ایجاد مشکلات دهان مورد درمان قرار می‌گیرد. این مشکلات عبارتند از: 

• آنکیلوگلوسیا
• اپن بایت
• عادات بد بلع
• اختلالات گفتاری

رام‌کننده زبان با میله‌های فلزی پشت دندان‌های جلویی حرکات زبان را هدایت می‌کند. این دستگاه با سیم به دندان‌های آسیاب بالایی و سپس در امتداد بالای داخلی دندان‌ها متصل می‌شود.

اسپیسرها

اسپیسرهای ارتودنسی بین دندان‌ها فاصله ایجاد می‌کنند. ارتودنتیست شما ممکن است از اسپیسر برای آماده‌سازی دندان‌های شما قبل از بریس استفاده کند. فاصله‌دهنده‌ها (یا جداکننده‌ها) معمولا بین دندان‌های آسیاب قرار می‌گیرند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص دندانپزشکی

مراقبت و رژیم غذایی ارتودنسی فانکشنال

بیمار باید ارتودنسی فانکشنال را در طول هفته‌های اول فقط چند ساعت در روز استفاده کند و به تدریج زمان استفاده از ارتودنسی را افزایش دهد. پزشک باید به بیمار اطلاع بدهد که ممکن است در ابتدا صحبت کردن برایش دشوار باشد، اما به مرور صحبت کردن برایش راحت‌تر می‌شود. برای موثر بودن، ارتودنسی فانکشنال متحرک باید حداقل 12 ساعت در روز استفاده کنید و ارتودنسی را هنگام غذا خوردن دربیاورید. باید از گاز زدن غذاهای سفت و چسبنده و خوردن لقمه‌های بزرگ اجتناب کنید تا  خطر شکستگی کاهش یابد. 

بیشتر بخوانید: مقایسه‌ ارتودنسی و کامپوزیت

آیا بزرگسالان می توانند ارتودنسی فانکشنال انجام دهند؟

ارتودنسی می‌تواند برای سلامت و عملکرد دهان در هر سنی مفید باشد. با این حال قابل ذکر است که ارتودنسی فانکشنال یا کاربردی معمولا توسط بیماران جوان استفاده می‌شود. به این دلیل که آن‌ها هنوز در حال رشد هستند، هدایت تغییرات می‌تواند آسان‌تر باشد.

ارتودنسی فانکشنال یا کاربردی عموما برای کودکان کمتر از 13 سال توصیه می‌شود. با این حال، بزرگسالان نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.

خلاصه

ارتودنسی فانکشنال یا کاربردی معمولا در سنین کمتر از 13 سال و برای اصلاح مشکلاتی مانند دندان‌های فشرده، کراس‌بایت، کام باریک و اوربایت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیمار باید ارتودنسی فانکشنال را در طول هفته‌های اول فقط چند ساعت در روز استفاده کند و به تدریج زمان استفاده از ارتودنسی را افزایش دهد.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.