درمان غیردارویی پانیک یا حمله هراس

حملات پانیک، حس‌های شدید و ناگهانی ترس هستند که علائم فیزیکی مانند ضربان قلب و تنفس سریع را به وجود می‌آورند. در این مقاله، اطلاعاتی درباره درمان غیر دارویی پانیک یا حمله هراس دریافت می‌کنید.

در این مقاله می‌خوانید:

• حمله پانیک یا حمله هراس چیست؟
• اختلال پانیک چیست؟
• علائم حمله پانیک چیست؟
• زمان حمله پانیک چقدر است؟
• دلیل حملات پانیک چیست؟
• تشخیص حملات پانیک
• درمان حملات پانیک و اختلال پانیک
• روان درمانی
• مصرف دارو
• پیشگیری از حملات پانیک یا حمله هراس
• درمان غیر دارویی پانیک یا حمله هراس
• چگونه به فردی که دچار حمله پانیک شده کمک کنید؟
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
• خلاصه

حمله پانیک یا حمله هراس چیست؟

حمله پانیک باعث ایجاد حس ناگهانی و موقتی ترس و واکنش‌های فیزیکی شدید در پاسخ به موقعیت‌های عادی و غیرتهدیدکننده می‌شود. در پانیک یا حمله هراس ممکن است زیاد عرق کنید، در نفس کشیدن مشکل داشته باشید و احساس کنید که قلبتان تند می‌زند یا این‌که دچار حمله قلبی شده‌اید.

حملات پانیک ویژگی اصلی اختلال پانیک است که در کنار شرایط زیر رخ می‌دهد:

• اختلالات اضطرابی
• اختلالات خلقی
• فوبیا
• اختلالات روان‌پریشی
• اختلالات مصرف مواد
• اختلالات مربوط به تروما و عوامل استرس‌زا
• برخی از شرایط پزشکی

در حالی که حملات پانیک به خودی خود برای سلامتی خطرناک یا مضر نیستند، حملات مکرر می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و سایر مسائل منجر شود.

بیشتر بخوانید: هاتا یوگا، تمرینی برای تعادل جسم و ذهن

اختلال پانیک چیست؟

اختلال پانیک، یک اختلال اضطرابی است که شامل حملات پانیک متعدد و غیرمنتظره می‌شود. یکی از ویژگی‌های اصلی اختلال پانیک این است که حملات معمولا بدون هشدار اتفاق می‌افتند و به دلیل مشکلات سلامت روانی یا شرایط فیزیکی دیگر نیستند و اغلب محرک خاصی برای آن‌ها وجود ندارد.

علائم حمله پانیک چیست؟

حمله پانیک به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد. علائم معمولا در عرض ۱۰ دقیقه پس از شروع به اوج می‌رسد و بلافاصله پس از آن ناپدید می‌شود. علائم فیزیکی حمله پانیک عبارتند از:

• درد قفسه سینه.
• ضربان قلب.
• دشواری در تنفس.
• لرزیدن.
• حالت تهوع.
• تعریق.
• گزگز یا بی‌حسی انگشتان دست یا پا.

ممکن است شرایط زیر را نیز تجربه کنید:

• وحشت شدید.
• احساس خفگی.
• ترس از دست دادن کنترل.
• این حس که ممکن است بمیرید.

حملات پانیک بسیار ناخوشایند هستند و می‌توانند ترسناک باشند.

بیشتر بخوانید: درمان افسردگی با روش های نوین بدون دارو

زمان حمله پانیک چقدر است؟

حملات پانیک معمولا ۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد، اما در برخی از افراد ممکن است یک ساعت ادامه داشته باشد.

دلیل حملات پانیک چیست؟

کارشناسان دقیقا نمی‌دانند چرا برخی از افراد حملات پانیک را تجربه می‌کنند. مغز و سیستم عصبی، نقش کلیدی در نحوه درک و مدیریت ترس و اضطراب دارد. محققان فکر می‌کنند که اختلال عملکرد آمیگدال (بخشی از مغز که ترس و سایر حس‌ها را پردازش می‌کند) ممکن است ریشه این شرایط باشد. همچنین عدم تعادل شیمیایی در اسید «گاما آمینوبوتیریک»، کورتیزول و سروتونین نیز ممکن است در این حملات نقش داشته باشد.

خطر ابتلا به اختلال پانیک در صورت داشتن سابقه خانوادگی، شرایط سلامت روان (اضطراب، افسردگی)، و تجارب نامطلوب دوران کودکی افزایش می‌یابد.

اغلب هیچ محرک خاصی برای حملات پانیک وجود ندارد، اما افرادی که فوبیا دارند ممکن است محرک‌های مرتبط با فوبیا را تجربه کنند که منجر به حمله پانیک می‌شود. مثلا فردی که مبتلا به ترس شدید از سوزن است، در شرایطی مانند آزمایش خون، ممکن است دچار حمله پانیک شود. گاهی حتی ترس از تجربه یک حمله پانیک دیگر می‌تواند محرکی برای حمله پانیک باشد.

بیشتر بخوانید: تست روانشناسی آمادگی برای بچه دار شدن، چرا بچه دار شویم؟

تشخیص حملات پانیک

پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سئوالاتی را مطرح می‌کند تا مطمئن شود حملات شما به دلیل مشکلات جسمی مانند بیماری قلبی، بیماری تیروئید و مشکلات تنفسی نیست. اگر هیچ دلیل فیزیکی زمینه‌ای وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است با توجه به علائم تشخیص بدهد که شما دچار حملات پانیک می‌شوید.  

درمان حملات پانیک و اختلال پانیک

درمان حملات پانیک شامل روان‌درمانی، مصرف دارو یا ترکیبی از هر دو است. مدت زمان درمان به شدت بیماری و میزان پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد.

روان درمانی

روان درمانی (گفتار درمانی)، اصطلاحی برای انواع تکنیک‌های درمانی است که هدف آن کمک به فرد در شناسایی و تغییر احساس، افکار و رفتارهای ناسالم است.

انواع خاصی از روان‌درمانی که می‌تواند به حملات پانیک و اختلال پانیک کمک کند عبارتند از:

• رفتار درمانی شناختی (CBT): در این نوع درمان، شما افکار و احساس خود را با متخصص سلامت روان مثل یک مشاور یا روانشناس در میان می‌گذارید. این کار به متخصص در شناسایی محرک‌های حمله پانیک کمک می‌کند.
• مواجهه‌درمانی: این روش شامل قرار دادن تدریجی و مکرر شما (در تخیل یا در واقعیت) در معرض هر چیزی است که باعث حمله پانیک می‌شود. با گذشت زمان، یاد می ‌گیرید که به جای اضطراب و وحشت، در موقعیت قرار بگیرید. شما تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تمرین‌های تنفسی را یاد می‌گیرید تا اضطرابتان را در طول حمله پانیک مدیریت کنید.

بیشتر بخوانید: تست ادینبورگ، به شما می گوید که افسردگی دارید یا نه

مصرف دارو

داروهایی که می‌توانند به درمان حملات پانیک و اختلال پانیک کمک کنند عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد اضطراب

پیشگیری از حملات پانیک یا حمله هراس

روانپزشک می‌تواند به شما کمک کند تا محرک‌هایی را که باعث حملات پانیک می‌شوند شناسایی کنید. در طول روان‌درمانی، استراتژی‌هایی را برای مدیریت رویدادهای محرک پانیک و پیشگیری از آن یاد می‌گیرید. اقدامات زیر نیز برای کاهش خطر ابتلا به حمله پانیک به شما کمک می‌کند:

• از مصرف کافئین، الکل و سیگار خودداری کنید. چون حملات پانیک را بدتر می‌کنند.
• به طور منظم ورزش کنید تا بتوانید استرس‌تان را مدیریت کنید و تنش‌ها را از بین ببرید.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید.
• استرس را با روش‌های سالم مدیریت کنید.
• قبل از مصرف مکمل‌های گیاهی یا داروهای بدون نسخه با پزشکتان مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: مشکلات مادر و دختر، حل شدنی است؟

درمان غیر دارویی پانیک یا حمله هراس

در حالی که هیچ راهی برای توقف فوری حمله پانیک بلافاصله پس از شروع آن وجود ندارد، با انجام برخی اقدامات و انواع غیر دارویی پانیک می‌توانید این حملات را مدیریت کنید. این درمان‌های غیر دارویی پانیک عبارتند از:

• تمرین تنفس عمیق: تنفس سریع، یا سخت نفس کشیدن، یکی از علائم حملات پانیک است که می‌تواند ترس شما را افزایش دهد. تنفس عمیق را تمرین کنید و عمیق و آرام از طریق بینی نفس بکشید و به آرامی از طریق دهان، نفستان را بیرون بدهید. چشمانتان را ببندید و روی تنفستان تمرکز کنید.
• آگاهی به این‌که دچار حمله پانیک شده‌اید: دانستن این موضوع که دچار حمله پانیک هستید نه یک مشکل خطرناک، به مدیریت ترسی که تجربه می‌کنید کمک می‌کند. به خودتان یادآوری کنید که حمله موقتی است و برطرف می‌شود.
• شل کردن عضلات: حملات اضطرابی می‌تواند باعث انقباض ماهیچه‌هایتان شود. برای کاهش تنش، روی آرام کردن یک گروه عضلانی در یک زمان تمرکز کنید.
• تمرین تمرکز حواس: هنگام حمله پانیک، تمرکز حواس را تمرین و روی زمان حال تمرکز کنید تا افکارتان متمرکز شود.

اگر دچار حملات پانیک مکرر می‌شوید، فقط به این روش‌ها اکتفا نکنید و به دنبال درمان پزشکی مانند مصرف دارو و روان‌درمانی باشید.

چگونه به فردی که دچار حمله پانیک شده کمک کنید؟

می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

• کنار او بمانید و آرام باشید.
• از او بپرسید به چه چیزی نیازی دارد.
• با جملات کوتاه و ساده با او صحبت کنید.
• به او کمک کنید روی زمان حال تمرکز کند.
• با شمردن آهسته تا پنج برای هر دم و بازدم، به شخص کمک کنید تنفس عمیق را تمرین کند.
• به آرامی و با اطمینان به او بگویید که ایمن است و حمله پانیک موقتی است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر حملات پانیک دارید و شرایط زیر را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید:  

• اضطراب مزمن (طولانی) که در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کرده.
• مشکل در تمرکز.
• تحریک‌پذیری شدید.
• ترس از ترک خانه (اگورافوبیا).
• علائم حمله پانیک که بیشتر از 15 دقیقه طول می‌کشد.
• مشکلات خواب.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصصان روانشناسی

خلاصه

حملات پانیک از نظر جسمی مضر نیستند، اما می‌توانند بر سلامت روان شما تاثیر بگذارند و شما را از انجام کارهایی که دوست دارید باز دارند. از اینکه برای حملات پانیک به پزشک مراجعه کنید، خجالت نکشید. روانپزشک می‌تواند با تجویز دارو، یا جلسات مشاوره به شما کمک کند بر ترس‌ها و اضطراب‌هایی که باعث حملات می‌شوند غلبه کنید. برخی از انواع درمان غیر دارویی پانیک یا حملات هراس مثل آگاهی بر این‌که دچار حمله شده‌اید، شل کردن عضلات و تنفس عمیق نیز می‌توانند به شما کمک کنند.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.