روش‌های تشخیص فیبروم: سونوگرافی، MRI، هیستروسکوپی

فیبروم یک بیماری رحمی است که دیواره عضلانی رحم را درگیر می‌کند. این بیماری زنانه با درد و پریودهای دردناک و خونریزی‌های شدید همراه است و کیفیت زندگی و سلامتی فرد را به شکل قابل توجهی تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد. این بیماری در ایران سی تا چهل درصد زنان را درگیر کرده است و عمده‌ترین دلیل آن ژنتیک و چاقی است. این بیماری معمولا به طور اتفاقی در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود؛ به همین دلیل سعی شده است روش‌های تشخیص آن در این مطلب شرح داده شوند.

فیبروم چیست؟

منظور از فیبروم توده‌های غیرسرطانی و خوش‌خیمی هستند که در دیواره‌های عضلانی رحم رشد می‌کنند. این توده‌ها که در ابعاد چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متری هستند می‌توانند به صورت تکی یا متعدد در بخش‌های مختلف رحم رشد کنند. این نواحی که درگیر رشد فیبروم‌ها می‌شوند ب این ترتیب هستند. داخل دیوار رحم که اینترامورال نام دارد یا سطح بیرونی رحم که ساب‌سروزال گفته می‌شود و یا در داخل حفره رحم که ساب‌موکوزال نامیده می‌شود. هورمون‌ها، ژنتیک، چاقی، عوامل محیطی و افزایش سن از جمله دلایل بروز این بیماری در زنان است. 

بیشتر بخوانید: کنترل استرس و تاثیر آن بر رشد فیبروم

علائم فیبروم چیست؟

به دلیل تفاوت در اندازه فیبروم‌ها و کوچک بودن برخی از آن‌ها، بعضی از افراد با وجود فیبروم، هیچ علامتی ندارند، اما برخی دیگر ناراحتی‌های شدید را تجربه می‌کنند. علائم فیبروم اغلب در گروه‌های سنی مختلف، یکسان و عبارت است از:

• خونریزی شدید

• فشار روی مثانه یا روده‌ها

• کمردرد

• درد هنگام رابطه جنسی

• بزرگ شدن شکم

• احساس پری در قسمت تحتانی شکم

• تکرر ادرار

روش های تشخیص فیبروم

هره چند فیبروم معمولا علائمی ندارد و به طور اتفاقی در سونوگرافی مشاهد می‌شود با این حال روش‌های مختلفی برای تشخیص آن وجود دارد که در ادامه شرح داده شدند:

معاینه لگنی

برخی از فیبروم‌ها را می‌توان به صورت توده در طول معاینه لگن احساس کرد. در طول معاینه لگن، پزشک شرایط مرتبط با بارداری و سایر شرایط مانند کیست تخمدان را نیز بررسی می‌کند. پزشک همچنین از شما در مورد سابقه پزشکی‌تان اعم از بیماری‌هایی که داشته‌اید، جراحی‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید، سئوالاتی را می‌پرسد، به ویژه مشکلات مربوط به الگوهای خونریزی قاعدگی‌تان جزو سئوال‌های مهم پزشک است. سایر علل خونریزی غیرطبیعی رحم نیز باید در نظر گرفته شود.

بیشتر بخوانید: تاثیر یائسگی بر رشد فیبروم‌ها

سونوگرافی

سونوگرافی، روش استاندارد تصویربرداری برای تشخیص فیبروم رحم است. پزشک سونوگرافی ترانس شکمی و ترانس واژینال را تجویز می‌کند. نیازی به نگرانی نیست چون سونوگرافی یک روش بدون درد است که از امواج صوتی برای تصویربرداری از رحم و تخمدان‌ها استفاده می‌کند. در سونوگرافی ترانس شکمی، پزشک پروب اولتراسوند را بر روی ناحیه شکم حرکت می‌دهد، اما در سونوگرافی ترانس واژینال، پروب وارد واژن می‌شود.

گونه‌ای از سونوگرافی که هیستروسونوگرافی نام دارد نیز از اولتراسوند همراه با نمک (آب نمک) تزریق شده به رحم برای افزایش تجسم رحم استفاده می‌کند.

هیستروسکوپی

هیستروسکوپی، روشی است که ممکن است برای تشخیص وجود فیبروم، پولیپ یا سایر علل خونریزی استفاده شود. همچنین اگر تشخیص داده شود که فیبروم دارید از این روش برای برداشتن فیبروم استفاده می‌شود. هیستروسکوپی را می‌توان در مطب پزشک یا در محیط بیمارستان انجام داد. در این روش از یک لوله انعطاف‌پذیر یا سفت و سخت به نام هیستروسکوپ استفاده و از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می‌شود. منبع نور فیبر نوری و یک دوربین کوچک در هیستروسکوپ این امکان را به وجود می‌آورند که پزشک داخل رحم را ببیند. رحم با نمک یا دی‌اکسید کربن پر می‌شود تا حفره را متورم کند و دید بهتری ایجاد شود. این روش می‌تواند باعث گرفتگی عضلات شود. هیستروسکوپی غیر تهاجمی است و نیازی به برش ندارد. با این حال، یک سوم از زنان گزارش می‌کنند که در این روش دردی شدید را حس کرده‌اند. 

دکتر آتوسا جعفری، جراح و متخصص زنان و زایمان و نازایی فلوشیپ نازایی و ivf

dr.atoosa.jafari​

dratoosajafari​

۴۵۵۲۹ (داخلی ۲)

۰۹۲۲۱۹۰۰۱۷۹

آدرس: خیابان شیراز جنوبی، پایین تر از همت، خیابان ۶۸ شرقی، مرکز باروری و درمان ناباروری مام، طبقه چهارم

لاپاراسکوپی

در برخی موارد، جراحی لاپاراسکوپی ممکن است به عنوان یک روش تشخیصی انجام شود. لاپاراسکوپی شامل قرار دادن یک اسکوپ در یک برش کوچک است که در نزدیکی ناف ایجاد می‌شود. در حالی که هیستروسکوپی به پزشک اجازه می‌دهد تا داخل رحم را ببیند، لاپاراسکوپی امکان دیدن نمای بیرونی رحم از جمله تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و ناحیه کلی لگن را فراهم می‌کند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI

برای ارزیابی دقیق‌تر و تشخیص درست فیبروم در برخی موارد پزشک دستور تصویربرداری رزونانس مغناطیسی و MRI می‌دهد. چرا که با این روش می‌توان محل دقیق میون را مشخص کرد و میوم را از آدنومیوز متمایز کنند. در مواردی دیگر زنانی که تحت آمبولیزاسیون فیبرم رحمی قرار می‌گیرند پیش و بعد از عمل MRI انجام می‌دهند تا همانطور که گفته شد تحلیل‌های درستی از شرایط بیمار و رحم انجام شود. این نوع تصویر برداری یک روش غیرتهاجمی است که درد یا فشاری را به بیمار تحمیل نمی‌کند.

بیشتر بخوانید: کنترل استرس و تاثیر آن بر رشد فیبروم

تست های دیگر

در موارد خاص، پزشک ممکن است بیوپسی آندومتر انجام دهد تا مشخص شود که آیا سلول‌های غیرطبیعی در پوشش رحم وجود دارد یا نه و آیا این سلول‌ها سرطانی هستند، یا نه. بیوپسی آندومتر را می‌توان در مطب پزشک، با یا بدون بیهوشی انجام داد.اتساع و کورتاژ (D&C) یک روش تهاجمی‌تر است که شامل خراش دادن پوشش داخلی رحم است. از این روش نیز برای نمونه‌برداری از بافت و همچنین به عنوان روشی برای کمک به کاهش موقت خونریزی شدید قاعدگی استفاده می‌شود. پزشک همچنین ممکن است برای بررسی علائم کم‌خونی، آزمایش شمارش کامل خون (CBC) را برایتان تجویز کند.

سوالات متداول 

در رابطه بیماری‌های مربوط به زنان سوالات فراوانی وجود دارد که بعضی از آنها بین کاربران بسیاری مشترک است. این سوالات پرتکرار در ادامه پاسخ داده شده‌اند:

آیا معاینه لگن برای تشخیص فیبروم کافی است؟

معاینه لگنی اولین مرحله معاینه بالینی برای تشخیص فیبروم است. بنابراین پس از مشاهده برخی علائم در معاینه لگنی پزشک متخصص برای تشخیص قطعی‌تر بیمار را برای انجام سونوگرافی و سایر آزمایشات به مراکز معتبر و مرتبط ارجاع می‌دهد.

سونوگرافی چگونه به تشخیص فیبروم کمک می‌کند؟

سونوگرافی به کمک امواج اولتراسونیک تصاویری از رحم و ارگان‌های شکمی تهیه می‌کند که می‌تواند با وضوح بالا به پزشک در تشخیص شرایط بیمار و دیدن توده‌های فیبروم در دیواره رحم کمک کند. با این حال در مواردی سونوگرافی کافی نیست و پزشک برای تشخیص بهتر به ام‌آر‌آی نیاز دارد. 

آیا MRI برای تشخیص فیبروم ضروری است؟

از MRI زمانی بهره برده می‌شود که پزشک برای تشخیص دقیق‌تر نیاز به تصویر واضح‌تری دارد. بنابراین از این روش در برخی موارد استفاده می‌شود و آن زمانی است که پزشک متخصص به اطلاعات بیشتری نیاز دارد. 

آیا هیستروسونوگرافی دردناک است؟

هیستروسونوگرافی یک روش غیرتهاجمی است و به همین دلیل بدون درد است اما باز هم ممکن است بیمار حین انجام هیستروسونوگرافی کمی احساس فشار یا ناراحتی خفیف در ناحیه لگن تجربه کند. در مواردی نادر ممکن است انقباضات رحمی منجر به کمی درد یا ناراحتی در بعضی افرد نسبت به سایرین بیشتر احساس شود.

خلاصه

معاینه لگنی، سونوگرافی، هیستروسکوپی، لاپاراسکوپی، ام آر آی و در مواردی بیوپسی آندومتر و اتساع و کورتاژ، از روش های تشخیص فیبروم هستند که پزشکتان ممکن است آن‌ها را برای تشخیص فیبروم استفاده کند.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید