علائم کم شنوایی در نوزادان، چگونه تشخیص دهیم؟

کاهش شنوایی ممکن است جزئی (کودک صداهای خاصی را نمی‌تواند بشنود) یا کامل باشد. ممکن است موقتی یا دائمی باشد و توسط طیف وسیعی از عوامل ممکن ایجاد شود. از آنجا که شنوایی برای رشد زبان مهم است، تشخیص و درمان به موقع هر گونه کاهش شنوایی یا کم شنوایی در نوزادان و کودکان هم اهمیت ویژه‌ای دارد.

انواع و دلایل کاهش شنوایی

کاهش شنوایی (نقص) به این معنی است که کودک برخی از شنوایی یک یا هر دو گوش خود را از دست داده است.
کم شنوایی انواع و درجات مختلفی دارد و آن‌ها با توجه به از دست دادن شنوایی و تحت تاثیر قرار گرفتن قسمت گوش توضیح داده می‌شوند.

کاهش شنوایی با از دست دادن خفیف، متوسط، متوسط تا شدید، شدید یا عمیق توضیح داده می‌شود. دو نوع اصلی اختلال شنوایی وجود دارد: «رسانایی» و «حسی-عصبی». گاهی هم ممکن است کودک به هر دو نوع مبتلا باشد.
کاهش شنوایی رسانایی هنگامی اتفاق می‌افتد که امواج صوتی که از قسمت‌های خارجی و میانی گوش به گوش داخلی می‌روند، تداخل ایجاد کند.
علت آن می تواند انسداد موم، عفونت گوش میانی (اوتیت میانی)، تجمع مایعات در گوش میانی یا آسیب به استخوان‌های ریز گوش میانی باشد. کاهش شنوایی رسانایی ممکن است به صورت موقت یا دائمی ایجاد شود.
کاهش شنوایی حسی-عصبی به دلیل مشکلی در قسمت داخلی گوش یا عصبی که حامل شنوایی است یعنی عصب شنوایی ایجاد می‌شود.
این مشکل در اثر رشد غیر طبیعی گوش داخلی، آسیب فیزیکی به گوش داخلی، آسیب به گوش در اثر بیماری‌هایی مانند مننژیت و سرخچه یا تومور به وجود می‌آید.

افت شنوایی حسی، معمولا دائمی است. گاهی اوقات هم مشکل گوش داخلی باعث ایجاد تعادل می‌شود. در کودکانی که مشکل تعادل دارند، ممکن است رشد مهارت‌های حرکتی با تاخیر مواجه شود.

در چهار تا شش ماهگی می‌توانید اسم کودک را صدا بزنید و ببینید که آیا به سمت صدا برمی‌گردد یا نه. آیا بعد از شنیدن اصوات دیگر به سمت صدا برمی‌گردد؟ آیا به صداهای محیط واکنش نشان می‌دهد؟ در صورتی که متوجه شدید کودک عکس‌العملی ندارد، به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید تا درمان‌های لازم را آغاز کند.

علائم کم شنوایی در نوزادان و کودکان

مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، باید مورد مراقبت قرار بگیرد زیرا می‌توانند نشانه‌هایی از کاهش شنوایی کودک باشند:

• کودک تا چهار ماهگی نسبت به صداهای بلند وحشت‌زده نمی‌شود، یا این‌که به سمت منبع صدا نمی‌چرخد.
• کودک فقط وقتی شما را می‌بیند، متوجه حضورتان می‌شود.
• کودک بجز اصوات از خودش صدای دیگری تولید نمی‌کند.
• توسعه گفتار او به تاخیر می‌افتد.
• به نظر می‌رسد که کودک تا 14 ماهگی وقتی با او حرف می‌زنید، یا صدایش می‌کنید، نمی‌شنود، یا کلمات ساده را نمی‌گوید.
• کودک تا 24 ماهگی نمی‌تواند دستورالعمل‌های ساده را دنبال کند.
• کودک برخی صداها را می‌شنود، اما برخی دیگر را نمی‌شنود.
• کودک در ثابت نگه داشتن سر خود مشکل دارد، یا کند می‌نشیند و راه می‌رود.

تشخیص کم شنوایی

در استرالیا، نوزادان در چند هفته اول تولد خود، مورد تست شنوایی قرار می‌گیرند. بیشتر نوزادان تازه متولد شده قبل از ترک بیمارستان برای تشخیص کم شنوایی، آزمایش می‌شوند.
نوزادانی که احتمال کم شنوایی دارند به یک متخصص شنوایی ارجاع داده می‌شوند تا آزمایش‌های تخصصی‌تری را برای تشخیص نوع و میزان کم شنوایی آن‌ها انجام دهد. درک علت کم شنوایی، به تعیین بهترین روش درمانی کمک می‌کند.

زمان تشخیص شنوایی نوزاد

این‌طور که متخصصان توصیه می‌کنند بهترین زمان تشخیص مشکلات شنوایی نوزادان، قبل از 3 ماهگی است و تا قبل از شش ماهگی هم باید در صورت نیاز، اقدامات درمانی کودک کم شنوا آغاز شده باشد.
جای نگرانی نیست چون دستگاه‌ها و ابزارهای پیشرفته‌ای برای سنجش شنوایی نوزادان وجود دارد.

کتاب خواندن تاثیری در تقویت شنوایی کودک دارد؟

خواندن کتاب برای کودک، به گوش او کمک می‌کند تا تغییر تن صدا را درک کند. بیشتر کتاب خواندن و بیشتر حرف زدن با کودک، کلمات و اصوات بیشتری را به او می‌آموزد.
به این موضوع توجه ویژه داشته باشید که همه کودکان باید نسبت به صداهای بلند واکنش نشان بدهند.

آزمایش برای تشخیص شنوایی کودک

می‌توانید با انجام آزمایش‌هایی ساده در منزل، شنوایی کودک را بسنجید. مثلا این کارها را انجام بدهید:

• برای کودک کمتر از سه ماه، پشت سر او دست‌هایتان را به هم بزنید. اگر سرش را چرخاند یا واکنش دیگری نشان داد، یعنی شنوایی او طبیعی است.
• اگر کودک عکس‌العملی نشان داد، باز این کار را تکرار کنید.
• در چهار تا شش ماهگی می‌توانید اسم کودک را صدا بزنید و ببینید که آیا به سمت صدا برمی‌گردد یا نه.
• آیا بعد از شنیدن اصوات دیگر به سمت صدا برمی‌گردد؟ آیا به صداهای محیط واکنش نشان می‌دهد؟
• در صورتی که متوجه شدید کودک عکس‌العملی ندارد، به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید تا درمان‌های لازم را آغاز کند.

متخصصان سمعک و شنوایی سنجی کلینیک نی نی بان هم می‌توانند به شما کمک کنند.

درمان کاهش شنوایی

درمان کاهش شنوایی به علت و شدت آن بستگی دارد، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تجویز داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک برای عفونت گوش.
• برداشتن یک شیء خارجی یا موم.
• جراحی مانند قرار دادن لوله برای کمک به تخلیه مایعات از گوش.
• تجویز سمعک یا فناوری دیگر برای تقویت صدا یا کمک به شنوایی.
• کاشت حلزون گوش برای کاهش شنوایی شدید یا عمیق.
• گفتاردرمانی.
• کمک گرفتن از یک معلم متخصص ناشنوایان برای حداکثر استفاده از هرگونه شنوایی باقی‌مانده.

هر چه زودتر کاهش شنوایی گوش کودک شناسایی و درمان شود، موثرتر است چرا که شنوایی، تکلم کودک را هم شامل می‌شود و کاهش شنوایی می‌تواند در یادگیری کلمات تاثیرگذار باشد.
مهمترین نکته برای رشد کودک، امکان برقراری ارتباط است. اگر کودک مشکل شنوایی داشته باشد با گزینه‌هایی مانند زبان گفتاری، زبان اشاره یا ترکیبی از نشانه و زبان گفتاری می‌توان با او ارتباط برقرار کرد.
کودکان مبتلا به کم شنوایی نیاز به معاینه منظم شنوایی، گوش و چشم دارند. کودکان کوچک‌تر باید به صورت مرتب مورد آزمایش قرار بگیرند زیرا مجاری گوش آن‌ها در حال رشد و تغییر شکل است.

معاینات منظم چشم مهم هستند زیرا راه اصلی یادگیری و برقراری ارتباط کودکانی که مشکل شنوایی دارند، از طریق بینایی است.